DE VOLVNTA
R I O LIBERO. 135
279,
gratia volitioncm inducens, feu ad illam appli- A
cans, quia volitio eft ipfiffima forma conftituens
determinate volentem : Ergo fi gratia efficax
e diametro pugnet cum arbitrij libertate, ex eo
prscise quod illam ab indifferentia agendi ex
trahat , Sc faciat velle determinate ; a fortiori
ipfaadtualisvolitio diredte cum illa pugnabit,
& cum ea flare non poterit.
167. Illud quoque quod addit Janfcnius, nempe
quod fi libertas in 111 indifferentia agendi Sc non
agendi confideret, in nobis violaretur per ha
bitus virtutum, qui in unam partem voluntatem
infledtunt , in ipfum facile retorqueri poteft:
Nam quod generaliter docemus de libertate,hoc
ille de innocentia: ftatu certiffimum effe defen
dit, afleritque Angelos Se Adamum contradi-
dtionis indifferentiam , feu expeditam agendi g
poteftatem, in ftatu illo fosliciffimo habuiffe :
unde fi habitus gratis Se virtutum' violarent in
nobis libertatem indifferentis , eo ipfo quod
voluntatem in unam partem infledterent, idem
dicendum effet de gratia Se virtutibus infufis
Angelis Se Adamo , qus etiam eorum volunta
tem in unam partem, nempe ad redte operan
dum, inclinabant. Sicut,ergo Janfenius refpon-
dere tenetur, quod ctfi Adamus Se Angeli im
pellente gratia, Se habitu charitatis , magnam ad
D eum amandum propenfionem haberent, nul
lam vero ad non amandum, non erant propterea
minus liberi; quia effentialis indifferentia, qus
folam neceffitatcm excludit, & qus elicientis £
feu eledtionis appellatur ( ut notabili 3. expofui-
mus) in cis illibata manebat, Se accidentalis
tantum lsdebatur, qus cum majori in alteru
tram partem propenfione non confiftit. Ira pari
ter nos dicimus, quod licet habitus virtutum
operandi facilitatem nobis tribuant, adeoque
unam in partem noftram voluntatem infledlant,
ejus tamen libertatem non Isdunt; quia effentia-
lcm libertatis indifferentiam, qus in utriufque
partis eligends poteftate confiftit, minime vio
lant , fed dunraxat indifferentiam inclinationis,
qus libertati accidentalis cft, minuunt, quate
nus voluntatissquilibrium tollunt, eamquead
unam partem eligendam inclinant. Unde non
fcquiturex noftra fententia, meritum eo minus
effe ac decoloratius, quo quis in bono fixiori
bus habitibus radicatus fuerit, ut inepte nobis
objicit Advcrfarius: fed potius longe plus me
retur , qui ex majori feu intenfiori charirate ope-,
ratvrr (feruata tamen indifferentia agendi Se non
agendi) quam qui agit ex habitu minus inten-
fo, Se non ita firmiter radicato, ut docent Theo
logi in tradlatu de merito, & aperte colligitur
ex D.Thoma 2.2. qusft. 18S. artic. 2. adi. ubi
fic habet: In flatu fcclicitatis futura homo -perve
nit ad-perfeElum ; ideo non relinquitur locus pro
ficiendi per meritum : fi tamen relinqueretur,
' effet efficacius meritum , propter majorem chari-
tatem.
§. X.
Refponfio ad objectiones Vinccntianas.
K5? r\Bnca infuperVincendus Lenis contra
vv noftram fententiam : Adtus perfedte v.o-
luntarij , quamvis fint omnino neceffarij, Se ad
unum determinati, funt imperfedte liberi : Er
go libertas non confiftit in indifferentia , fed in
immunitate acoadtione. Confequcntia manife-
ftaeft, Antecedens fic probat primo. Quoties
judicium rationis ducem fe prsbet voluntati,
voluntas libere agit, quia tunc modum agen
tium naturalium iupergreditur : Sed in adtibus
perfedte voluntariis, etiamfi fint neceffarij,prsit
judicium rationis, Se ducem voluntati fe prs
bet : Ergo adtus perfedte voluntarij, etiam fi fint
neceffarij, Se ad unum determinati, funt perfe
dte liberi.
Secundo probatur idem Antecedens. Quoties
voluntas feipfam agit, feu movet, libere opera
tur ; unde D. Thomas qu. 24. de verit. art. 2. ia
argumento fed contra, probat bruta non effe li
beri arbitrij, quia nonfe agunt & movent, fed
potius aguntur Sc moventur ab authore naturs ;
At voluntas in omni adtu perfedte voluntario
feipfam movet, cum fit potentia vitalis, cui pro
prium eft fe movere ab intrinfeco : Ergo in om
ni tali adtu eit formaliter libera.
Probatur tertio : Omnis adtus humanus eft li
ber: Sed amor beatificus v. g.cft adtus huma
nus \ Quis enim (inquit, idem Author) amorem
ultimi finis & beatificum hominis, negabit altum
humanum effe ? Ergo eft adtus liber.
Addit quod , cum libertas Jit maxima pcrficElio
voluntatis, & ad eam exercendam intelleCtus tun
quam dux & lucifer fit ei d natura datus , nimis
incredibile efl , perfeCtiffimd & fplendidifiima-
operatione intellectus, qualis eft vifio beatifica ,
voluntati libertatem & perfeltionem iflam eripi ,
& a culmine mentis in modum & impetum agendi
brutalem dejici.
Refpondeo negando Antecedens. Ad cujus
primam probationem,diftinguo Majorem : quo
ties judicium rationis ducem fe prsbet volunta
ti, feu prsit adtui voluntatis , toties ipfa libere
agit, fi judicium fit indifferens, concedo Majo
rem : fi non fit indifferens , fed omnino determi-
minatum, nego Majorem. Similiter diftinguo
Minorem : in omni adtu voluntario, etiam fi fic
neceflarius , prsit judicium rationis, determi
natum ad unum, concedo Minorem : indifferens,
nego Minorem , Sc Confequentiam. Ut ergo vo
luntas libere agat,non fufficit quod prsvio ra
tionis judicio operetur; alioquin femper libere
ageret, quia cum non poffir ferri in incogni
tum, femper prsfupponit lucem ac didtamen ra
tionis 3 fed neceffano requiritur quod reguletur
per judicium indifferens , quod eft proxima ra
dix libertatis , juxta illud D. Thoms 1. p. qusft.
83. art, 1. Ouia judicium rationis ad diverfa fe
habet, & non efl detrrmi natum ad unum, necef
fe efl quod homo fit liberi arbitrij. Unde cum
amor beatificus , Se alij adtus neceffarij , non
fupponant judicium rationis indifferens,fed om
nino determinatum, non funt liberi, licet fint
perfedte voluntarij.
Nec obftat,quod in illis adtibus voluntas mo
dum agendi naturalium agentium fupergredia-
tur: ipfa enim non folum in adtibus liberis, fed
etiam in neceflarils, agentia naturalia fuperat „
quando ifti funt neceffarij ex perfedtione cogni
tionis : hiam ex duplici capite poteft contingere,
quod aliquis adtus voluntatis neceflarius fit, pri
mo cx imperfedtione cognitionis , quo padto
motus primo-primi Sc indcliberati in homine
neceffarij funt; fecundo ex fumma perfedtione
cognitionis , qus reprsfenrat objedtum ut in fe
eft; Sc fic amor beatificus eft neceflarius , quia
regulatur per vifionem beatam , qus Deum
•ut in fe eft pcrfedliflime voluntati reprsfcntat.
Secund.b refponderi poteft, concefla Majori,
R iij