305
Liber Quartus.
30(5
roficifcutitur, vt quaedam cffedfa, fpecie diftin- A contra charkaterrq&beneuolentiitn prox imo debitam,
X air 1-u n . i o i O tV> -1 rT I )- 11 y 111" *v» 1 Cia D V I fOl 111' llM kan i%-»
:ataex materia
fur % & pron-—
luiwHRMeo.mimmedift.ngBjyiajpecca
L obiedla,re,vel ex fine,fpecie,& rone differunt,non ex
rau^jefficientibus vel monentibus ; qra homicidium cu
fovrium&idem.poc oriri ex fuperhia, contemptu, ira,
dio inuidia,ac fimilibus ahjs. Item cuquis fibt ipfi ma
nus infert violentas,femper vmus fpecialis tonis peccatu
admittit,videlicet contra redlam ronem , quae naturali
ter p«fcribit,& praecipit cuiqivti.feipfum tueatur, & fer
uet-qaoetiam vntuerfas res naturali propenfionefefeco-
feruant,&ijs,qua2 fibi aduerfantur,obfiftunt;& tn multos-
videmus,qui feipfos interimant,ex varijsaffedfibns.qui-
bus ducuntur, aliquando bonis, aliquando malis, ex ira,
ex timore malorum, metu Tyranni,vel hpftium-, denique
exdefperatione rerummeliorum, Animaduertendum e It.
*x coiTheologorum fnia.tres elfe generales peccatorum
caufasvelutifontes,& origines. Peccata.n.autex.ignorl
cia.autex infirmitate,&fragilitate naturae,auf ex. mali
tia comittuntur Ex ignoratia quide, cum quis ideo pec
cat, quia ignorat: de ignorantia vero, ante fuoloco iam>
dixi Ex infirmitate naturae delinquit quis, cti-aliqua a£
affefiidae impulfus,& motus cotra reddam ratione agit.
Ois.n. ai perturbatio, & affedlus ,df naturae infirmitas:
fuoite loco de ai affectibus dtfputaui . Ex malitia, df is
peccare,qui praua voluntatis eledtione nulla ignorantia,
delufus.nec vlla fenfimmaffedftione incitatus,& motus,
Ieges& iura perfringit.Quare is,qui ex infirmitate.labi —
rur.animaduerticfecontra honeftatem,& officium age
re, fed aliquo fenfuum affedtu impulfus,& illedhts.bonii,
nile vel iucundumhoneftati,& redite toni anteponit ■..fi--
catqui per ignorantiam delinquit,vtile vel iucuudu am-
pledlitur honefto per ignorantiam pofthabito: qui vero-
ex malitia peccat, vtile vel iucudum honeftate. negledla
profequitur,nulla perturbatione ai incitatus nec pigno-
ritiamdecep:us,Hinctit,vcnonideoex malitia- quis di
urnam legem infringere,& violare dicatur,q> malum,vt
mali faciem habet,eligatmemo n. malum quatenus ma
lum, affedlat,amat,aut eligit, fed qff abfqt.vlla ignoran-
cum qtiippiam agitur, vt malefe Proximushabeatxum
quis delinquit,vt alteri noceat.
De eo genere peccati quod omiffionis <ziet
commiffionis nominatur. Cap. II/.
Rimo quaeritur, An peccatu omiffionis fpecie
§ m differat ab eo,quod diciturcommiffionislRe- “• l z
P fpondet S.Thomas, haec duo peccata minime c b 7 I,a ‘ 6
■m$h inter fe inuicem fpecie difiare ; Probat, quia
contra etidem virtutem peccat, qui indidfutu
ab Ecclefia ieiunium pcermittit, &is qui comedit, cum
alioqui ieiunium fufcipcre,&feritare lege cogatur Vnu
etiam & idem peccatumefi eius, qui non reftituic alie
num,& eius qui alienum furripit. Quare condudit,pm-
didia peccata fpecie conuenire, quando in eadem mate-
riafubiedla verfantur; differre vero, quando in diuerfa
B rei obiedta: materia confiflunc. Peccata.n. omiffionis fiuc
contra ea pr^cepta,quibus aliquid facere iubemur; Com
miffionis vero.contra iura & leges,quibus aliquid facere
prohibemur. At.n.exempla duo aS Thoma propofita, id
quod vult non videtur concludere; quia ieiunij praeceptu,
quamuisvoce videatur in affirmationeconfiftere , fenfu
tamen negationem continet; nam ieiunium feruare, ni
hil aliud eft,nifi,Non comedere;& proinde in comeden
do eft violatio praecepti, quod in affirmatione conftftir;
quodqueeftpeccatiimcommiffionis.Pari rone praeceptu
reftkuendi voce quidem affirmatione habet, fed fenten-
tia tn,etiam negatione confiat, nempe, Alienum non re
tinere;& proinde qui non feftituir, commiffionis pecca
tum admittit,quia retinet alienum,quod eft contemnere
3c violare praeceptum per negationem datum , ne alienu
retineas. Quare peccata omiffionis, vel commiffionis fi
jpprie,& vere talia fint,poffunt et fpecie diftingui in ea
dem materia fubiedla. Vt fi quis in diefefto omjttatr5
diuinam audire,vel rem Diuina faciat,aut res facrastra
tia,vel affedlu incitante, atq;impellente, maliimvt fibii q dlet indignetaliud .n. eft Miffic facrificionon interefle,fi-
vtile,vel mcundunqpoftpofita fcienter honefti.rone ve-
iftrift.li. lit,ac profequatUf. At dices cum Ariftotele : omnis pec-
I&frc. canseftignorans?Rndeo,feufum Phiiofophi e<fe,oes,qui
5. peccanteffe ignorantes,nimirum eos in eligendo,& ope
rando aberrate,qm perperam eligunt,& operatur. In ea-
fro ^ em fllIa ™ ^' x ‘ c frpi^ns:errant, qui operantur malum-
' ^'Httor aiit in hocconfiftit ,qu,6d aniraaduertens quis ali
quid effe turpe,& redite rationi aduerfura, ac lege rnter-
ditium id nihilominus appetit, probat,.eligit,efficitque:
namidamatvt (ibi vtile,& cdmodum,vel iucundu, ho-
neftati pleres vtilitate,vel iucunditatem,. vel voluptate.
Nono quatitur. An peccata fint fpecie diuerfa , ex eo,
i.il.i.2 quod committuntur in Deum,vel in proxima, vel ex hoc
q.7i.a.4 quod quis in feipfum peccat? Rndeo,.ea peccata con
tra Deum fieri,quae per fe proxime pegpant cum ijs vir-,
rutibus,quarum obiedla res, fine materia,finis & regula,
etl Densicuiufmodi fuflt,quae contra fidem,fpem, & cha-
ntatem admittuntur.Ea peccata contra proximum fiut,,
nnlKncm i... r • r, ■ • • i i • .
ue non audire rem diuiuam , aliud mali quidpiam com
mittere contra religionem Miffaefacrificio debitam. Sic
it aliud eft,firapliciteritidigenti non fubuenire,quod cu
ipfa mifericordia pugnat, aliud vero ipfum occidere,qd’
iuftitix aduerfatur, &eius leges labefaftat, ac rumpit.
Aliud item de tebenemerito gratias non agere,aliud illi
obftare & officere: verum quod docet. S.Thom. haec duo
genera peccatorum, quae in omittendo vel committendo
confidunt,fpecie,non differre,negari non poteft,quia ali
quando non differunt, & id exempla aS.Tnoma propofi
ta concludunt,nam ieiunijferuandtpr^ceptum, &refti-
tuendi alienum in affirmatione quadam ex parteconfi-
ilit,iubemur.n.alienumfuo Domino reddere, & ieiunia
ab Ecclefia indidta feruare.
Secundo quaeritur,An commiffionis,& omiffionis pec- ^
catulit peccatum fpeciale? S.Thivno quidem loco docet ^ 7 q\\
elfe generale in ijsomnibus, quae contra praecepta admit
tuntur vel omittuntur, alio vero loco tradit efle fpeciale;
;ur,5c violatur iuftkia alteri debita. Tunc ve attamen in eo libi ipfi,S.Tho. non aduerfatur :qm fi quis
j-o-- ■- • 1 ----- aliquid lege vetitum, agatfpeciali voluntate,& ftudio
contra legem agendi: fpeciale peccatum comiffionis ad
mittit, qh vero fpecialishmoi voluntas deeft,generale
eft peccatum commiffionis, quando quis item pvxcepta
omittit ea voluntate affedtu,& animo,vt quod fibi impe
ratum eft, pra-termittat, fpeciale peccatum omiffionis
incurrit, alioqui generale eft peccatum omiffionis.
Tertio quatitur, An peccatu omiffionis poffit elie abf-
que vlloadluiDua funtopiniones; Prima negatelfe pof-
fe.Qtiam tribuunt S.Tho. i.i.q.y i.ar.f.Alex p.i.q.i tj.
memb. to.ad i.Bonau. d jVaddubium x.circa textum.
quibus laeditu
roquis in feipfum delinquit, cu aliquid agit cotra debi
tum temperantia,aut fortitudinis officium,vel contra re
ctam natura propenfionem,qua nos ipfos,& noftra tueri
& curare debemus. Ex quo fit,vt qu» diximus tria pecca
toiiim genera iint fpecie diftin<fla,quia certo,6r peculia
ri ir,o a reda ratione difeordent,.Dices. Omne peccatum,
quo qms in leipium, vel in proximum delinquit, contra,
eum elie?Relpondeo,clk quidem concraDeum , no ta-
en 'P ecia ltter ) & direcie, fed generaliter, qua rbneom-
e peccatum dr admitti contra Deum . Aniqiaduercere
pouet,om.ne peccatu m contra nos ipfos, vel contra pro
mumadmiilunv,etiamefie pofte fpeciale peccatum
contra Deum, nimirum fi id fiat eo fpeciali aftedu,& a-
^tcontr^m peccetur ,&offendatur Deus; tunc
p^-Mgit ipecialiter contra charitatem in Deu.
niunm ‘““«do.quamftis in omni peccatocontra proxi-
erinfi r' • i 1 ' rat '° g ener alis,quk proximus off enditur,
tare &, P^ cla ' e _P ecc atum contra proximum,fi ea volun-
^u’ r i!! lm ° ft3t; Vt: P rGximuS offenfus in re aliqua la:-
> ut male affictatur.tuucemm ipecialiter peccatur
Henr.quodl.ii.q.24 Gabr.i.d.+i.q.i.ar.j.dnb 3. Secu-
da affirmat elfe poflb,elt hscc opinio R icar. a. d. 3 S .a. x.q.
x.&quodJ.i.q.2i.Dur.j,.di.3d.q.i Ocha.j.q ro.addub.
l.Marfil.i.q.x i.a 1 concluf.4. AIm.tradI 3.M0r. ca.ij.
Adr 4. q.3. de Euchar. quae incipit: vIterius videndueft.
Maior 4-d.42.q .1. Probant primo quia volutas poteft ab
omni luo adtu dcfiftere Deinde,quia omne peccatu onrif
fionis fimui efiet commiffionis crimen : Adhxc, quia ali
quando contingit, vt adtus omiffionis peccato coiundtus
fu pec
