315 
Inflitudonum Moralium. 
3i<5 
eedern nepeCaijiatqs huius generis adliis minim£necef- A 
fe eft intercofitendum explicare, cum careant prauitare 
ab ea,qu? eft finis deftinati,& optati nepe cedis,diuerfa. 
At vero aliene fegetis coculcatio per fe mala.fpecialiter 
a retia rone diffidcns;quare eftaliud peccatum fpeciedi 
uerfum , ac proptereaneceflario in confeffione facerdoti 
narrandum,eodem modo de peccatis luxuriae iudicandu 
eft. Na idem libidinis crimen opere perpetratu mffnlent 
prxcedere,comitari, vel cofequi multi alij adlus aliqn p 
fe medij,& indifleretes, aliqn ex fe obfccni & turpesicer 
tum & exploratura eft, indifferentes in cofeflione pecca 
torum minime declarari, &- patefieri oportere : quivero 
a dius funt per fe turpes, & vitiofi,verd siit peccata & iux 
ta aliquoru fnlara numero diftindla ab eo peccato, quod 
in turpi cum femina congreflu cofumatur; talia funt ver 
baobfcotna, ofculaue, amplexus vel ta£lusimpudici,& 
proinde incdfeffione, inquiunt, referri & exponi debent 
cum fintalia peccata Sed quodijadhisfere pleruq; intel 
ligunrur vna cura ipfo cocubitu in cdfeffione explicato^; 
ideo aiunt no eft necefle vt per fe fingillatim exprimant: B 
is n.quf pfn/tfitis confeffione excipit eos adlus fimul au- 
diffevf vna cum ipfo cocubitu audito. Hoc.n.ide accidit 
inoibus alijs peccatisivt fi facerdos alteri cofitcatur.cui 
notus eft,nocogttur fateri feelfe facerdote.cum fe accu- 
fatdecaftitate afe grauiterviolata: tunc.n.circuftantia 
perfonx explicare noeft necefle, neqjob aliud, nifiquia 
ea nota eft ei,qui eius confeffione excipit; & quia cum fe 
fatetur contra caftitate peccalfe.hoc ipfo intelligitur ef- 
fe peccatu mfacerdotis,qui feruandx caftitatis voto tene 
tur obftridlusiegotn aliterexiftimo,videlicetofcula,am 
plexus , verba & radius obfccni & impudici qui antece 
dunt, comitantur, vel cofequuncur turpecogreffum nift 
aliunde fpecie differata edeubitu,numero no diftinguim 
tur,qra funt partes ipfiuscdcubitus,initia, vel coplemeti 
ta,velcaufae, ficut cum quis vulneradooccidit alterum, 
vulnerare malum eft.fed vnum eft peccatum,qm vulnus 
e(lcaufanecis:fi alium vulneres,& poft tpis intcruallum 
ille pereat ex vulnere,fufficit fi cofitearis illum atefuifle 
interemptum Pari rone te obiecifti periculo adulteri;, Si C 
ideocdmiiifti,vnum eft peccatu, qm periculum licet ma 
lum fit,at in hoccafu eft tm caufa adulterij:yndecolligo 
redte Iiuifcdfultos , videlicet Bartholii, loan. Andrea,& 
alios,quos oes citat ac fequitur Nauar. de p^n.d. 5.c.coii 
dcret.nu.4<?.& fcquentib- & in Man.c 6 nu. 17.& 18.eu, 
qui per tota nodle ludit,cum plurib. contra lege id probi 
benre,femel tm luiiffe videri. Ite qui cdtra lege vetarem 
ne aliquis fecu ducat plurestrib. famulis,(duxerit vigin- 
ti, perinde eft ac fi vnurm famulum ducat ,1 Itra legis p- 
fcriptum.Si quis et ia tribus vulneiib. cdtineuter inflidlis 
clericum percutiat, in vna dumtaxat cxcomunicatione 
incBVrit.Praeterea fiquis rem alienam furripiat,qua cum 
in drunum fuam deferret, furatus eft alius, & poftea ipfe 
recuperat,vnum tantumodo furtum admififie indicatur; 
& tn recuperando re furtiuam,iterauit furtum.Adh£c,in 
c.Cum pro caufa, de fnia excdmunicationis, tanqcertu 
ponitur,in vnamdumtaxatexcdmunicationem eum in- 
currilfe,qui clericu in dormitorio verberauit, & verbera 
do traxit perclauftrfnergo peccata exteriora numero no D 
multiplicantur ,quauis continenter repetantur, quando- 
cunq; funt initia,complementa, caufa:, vel partes,alicu 
ius alterius peccati,in quo conectuntur, vel terminatur. 
*De rar/js cogitationiscordis peccatorum 
generibus. fap. V, 
3 Adlenus fape dixi.elfe certa quttdam pecca- 
1 torum genera, qua interiore voluntatecom 
plentunideo hoc loco de his fingulis pecca 
torum formis quam breuiter ac fuccindle 
fieri poterit,difputabo . 
Pri mo quaritur, quo padto peccata interno voluntatis 
aflectii cdmittanturi Rndeo,id multis ac varijs modis co 
tingere.Quod vt plenius percipiatur.animaduertere hoc 
oportet;resprimbquidem in corporis fenfusincurrunt: 
qua- res fenfibus percepte ipfum appetitum animalede- 
indc,vel fui defiderio excitant, & permouent, vel quacla 
voluptate,& fuauitatedeliniunc.Mox efenfibustranfuo 
lantad imaginandi,cogitadi,& memorandi vim & facu] 
tate:vndererum me moria,imaginatione,feu cogitatione 
quippiam cocupifcimus,optamus, aut in aliquodelefta 
mur.Tandem res in mente veniunt,atq; eius intelligetia 
coceptx,in appetitu ronis,que eft voluntas,fui defiderii 
excitat,vel fua jucunditate fuauitateq; deledlant.Qnare 
peccata,qua: interius alo, & voluntate admittuntur, vel 
ad defideria,vel ad deledlationes pertinet. Sub defiderio 
& cupiditate malorum,coprehendi mus amore, volunta 
tem, intentionem &eledlionem cuiufcunq;mali;&pro 
inde odium et ia t an q, a mori c6trarium:fub deledlatione 
vero c6pledlimurgaudium,& laetitiam,quam quida ali; 
fruitionem appellant,&quamcunq; triftitiam fiue dolo 
rem,qui deledlationi aduerfanir.Secundd eft animaduer 
tendum,Defiderium efle a diu,quae eft voluntas mali ali- 
quid faciedicx deliberationeronis. Vnde defideriumeft 
cupiditas perueniendi ad opus.V.g. defideriu furandi eft 
voluntascoplendi furtum: defiderium necandi hunc vel 
illum eft voluntas perficiendi homicidiu. Deledlatio ve. 
ro pot efle peccatum,tum ea,qu^capiturex re, uimea, 
qua; ex recordatione prxreritorum, vel ex cogitatione fu 
turorfijvel ex imaginatione eoiu,que licet fadla fuerint, 
aut fieri pcflint,aiiretiam fieri nequeant,tanq, prxfeniia 
fingimusatq; mentecocipimus-Deledlamur :gfcur afpe 
diu,fermonc,auditione,guftatu odoratu,& tactu rei. Ite 
imaginatione multarum rerum &demq; ipfaetia tonis, 
& metis cogitatione. Porro deledlatio in hoc ii defiderio 
differt.quod defiderium eft voluntas copleudi fiue perue 
niendi ad opus externu m: deledlatio verb,& pot ad opus 
referri, qa fpc & defiderio mali aliquid faciendi deledla 
rrur,& pot etiam vniuerfa copleri abfq; ordine, &refpe 
diu adeptis : vt fi quis rei turpis cogitatione deledlctur 
abfq; oi prorfus voluntate, &cupiditate tu rpe aliquid, 
exterius faciediffape enim vfu venit, vt rerum inanium, 
qua- fieri no peflunt,cogitationeobledlemunficut etitm 
fepe fidlis,& commentitijs fabulis delectamur. 
Secundo quaritur,An fubiti voluntatis motus,qui om 
nem tonis vfum pr£currunt,fint peccata,de hac quaftio- 
netradlant Altif Jib 1.tradi zg.c.i &i.Alex.p.i.q.ioJ- 
m.2,.&;feq.S.Th.q.7.demaloar.7.ad8.&i.d.i4 q.3.ao 
d.2i.q.i.ar.2,advlt.&: j.p.q.4i.ar. i.ad j. & Dur i, 
d.i i.q 1, & ali; multi. Duas in hac reinuenio opiniones, 
Prima eft,qti£ docetefle peccata eos motus,qui imagini 
tione,qua res abfentes c6cipimus,c6fequuntur: at otcul 
pa vacare,eos hols motus,qui voluntate & ronem pr?uc 
niunt,fenfus tn corporis externos,hoc eft fubita rei fenfi 
bus obiedlae notitia, aut rei prafentis repentina m cogiti 
tione,aut vitalis, fiue altricis facultatis naturalis actio 
nes comitantur,aut fubfequuntur. Hac fuit aliquoru et 
antiquisTheologorufnia : qui ea rone nitebantur, quod 
motus,qui imaginatione rei abfentis confequuntur,licet 
ronis vfum anteuertant,poflunt tnab ea impediri:h?c.n. 
fi follidte,attente,& diligenter inuigilet, imaginatione 
in officio coti net,ne turpe quid abfeus fingat,sff: cogitet: 
quod fi non faciat, cautam dat motuu, qui imaginatione 
confequuntur:& ideo eiufmodi motus ipfius ronis & vo 
luntatis culpa exiftere,& in aium obrepere dnr. Licet.11. 
per fe, & diredlo no fint voUintanj,indiredlo tn,& in fui 
origine & caufa antecedeti voluntarij funt,pollent.n.per 
ronem impediri,&rcpelli. At vero fubin ac repetini mo 
tus,qui fenfus corporis cofequutur,& imaginatione prx- 
uertut quales paulo ante defcripfi, liberi prorfus a culpa 
funt,quia nd ficut imaginatione,ita fenfuifl;aut’,vitale,& 
altrice vim,& facultatem pot ro prteuenire,cum res ipfe 
extrinfecus noftros in fenfus incurrant, nec in nfa fitum 
fit poteftate,quin rebus vifis, vel auditispermoueamur. 
Et htec fuit veterum Scholafticorum opinio, Altifiodor. 
Alexan.Alberti,S.Tho. Bonauen. quos etia m fccutus eft 
Dur qui quidem inde deduxerunt omnem fenfuum titil 
lationem efle peccatu m.Ex quo efficit ur,vt pr^didla opi 
nio longe abfitaLutheranorum ,&Caluiniftaruhsrefi, 
qui perfuadercconantur, omne motum malum Si vitio- 
fu m,licet voluntarius non fit, efle peccatu m, fatisq; effc 
ad peccati ronem,fi fit motus in natura mentis,& intelli 
gentite participe,contra redlam ronem ex peccato origi 
ne m trahSSjtanqcffedlusex caufa. Et proinde colligunt, 
oesconcupifcentix noftras motus contra ronem fingen 
tes,quamuis fubitos & repentinos,etfe p?ccata,& penatn 
prome-