379 Inflitudonum Moralium.
380
eoncupitum contra legem Dei. Quare ficut omne pecca
tum quatennseft voluntarium , infidet in voluntate ; fic
omne lethalecrimen, cu fit legis asternte violatio, in par
te relidet fupcriori, licet adtus,qui eft lethalis,p fubftan
tiam Tuam iniit in parte inferiori. Obijcies,Ethnicus, ho
mo, aut Chriftianus rufticus,& ignarus faspe leihaliter
delinquit,nihil cogitans de sterna Dei lege.qiffidcferit,
& violat.ergo lethale no fempef meli parti fupcriori Rn
deo,Omne letbale pdlm committi cum notitia honefta-
tis, &redte ronis, qusedeferitur,ac negligitunnon.n.pot
effe pdtixi,nificum fcienter contra ionem, & lege admit
titur.Omnis autemii lege, £: iure declinatio,efl hoc ipfo
a regula sterna aberratio :qu 1 fi volumus bona sterna
adipifci,oportet nos ipfos in officio virtutis continere. Vt
ergo qui, qft eft neceflariunsad fine deferit, refpuitue,eo
ipfo, a fine defiedtitiita qui grauiter negledla lege, & re
tia rdne dilmquit, in eo ,fe fe abducit, &auertit a Deo.
Lethale igif omnecrimen explicite eft a regulis aeternis
aberratio,& proinde inlidet in parte fuperiori, cuius eft,
A catorumoccafioncs innumerae,i mpulfusdaemonum nu-
la fuggerentium ; de quibus nihil attinet difpurare. At
quia Deus peccati audior nequaqua eft,&tu line eo adliu
quae eft peccatum,no fit,quo iudice.&vindice peccata pu
niuntur. item quia accidit,vt peccatu m vnum fit pocniai
teriusjideo diligenter explicare oportet,quo pacto Deus
peccati caufa,& audior non fit.
Primo igiturqusri fokt, An Deus aliquo modo caufa
peccati dici queat!Mag.x.d.37 ait elfe quor,undam opi-
nionem peccatum,quatenus adlio eft, a Deo non efle; fed
ab homine vel diabolo S-Th.i d jy.q.x.a.z. & AEgjd.i.
d.37 q. i.a 2.docent eam fententiam elfe errori proxima
immo errorem continerejvnde ea opinio communi Theo
logorum confenfureijcitur, 2-d.37.nam ficut quidquid
eft,fine Deo fieri,aut elfe non poteft.eo quod Deus eft pri
maomnium caufa , primum bonum, fic etiam ctiDsus
fit primus adlus, primum agens,primum mouens,nullus
adlus, nulla adlio,nulla motio effe poteTf, quae non fit k
Deo.Dur.2.d i.q.5.& 2 .d.syq-iAureo.x.d.jy.q.i fen-
rel£tcrna perfpicere , vel illa deferere.atqi contemnere. B ferunt Deum cum caulis fecundisnon agere prox i md.fed
Septimo quaeritur , An peccatum , quod eft confenfus remote,nam eas conleruat,& finit operari,&efficere per
in delectationem , in hoc differat ab eo , quod confenfus vires ipfis datas, cum fuerunt a Deo initio procreatas . At
in opus, qcf hoc fit in parte fuperiori, illud vero in parte haec opinio,vt errorem etiam in fidecontinenscommuiu
inferiori! S Tho. 1.2 q.y4.ar 7-ad 3 Auguftinum fecutus, Theologorum confenfu refellitur. Tota huius rei contro-
hsc peccata ita diftinguipjqff cofenfus in delectationem, uerfia in eo lita eft.cur pdlm inhoIemconfcraturfinDeii
ad ronem inferiorem pertineat, ad fuperiore verocon-
fenlus in opus,quae fententiaeft magna difficultate impii
cata . Nam confenfus indeledlationem faepe eft lethalis,
at lethale crimen ad rationem fuperiorem diximus perti
nere.Pr^terea,multa funtdeledlationis morof? peccata,
qus interius tantummodo perficiuntur, veluti fuperbia,
inanis gloria,odiu,ambitio, ira.inuidia jcrgbhuiufmodi
peccata folum parti inhaerent fuperiori.Caietanus refpo
det; ideo confenfum indeledlationem fpedlare ad parte
fuperiorem,quia fuapte natura ad opus refertur,&dirigi
tur,confenfus vero in opus non referturin aliud.fuperio-
risaute partis eft dirigere,non dirigi scontra vero inferio
ns dirigi,non dirigere.Sed certe hoc fundamentum poli
tum a Caietanoalijs non placetiquia multa funt malefa <
dia, que minime infeipfis finiuntur, & delinunt, fed in
aliud re"fenltur;pleraeq; item deledlationes interna funt,
quae in feipfis terminantur, & complentur, vt diximu s .
Alij videntur iutelligere nomine deledlationis folum v e .
niale peccatum.Sed Auguftinus etiam de lethali, & m 0 r
tifera deledlatione loquitur, cum eadicit ad partem j n .
feriorem pertinere; ait enim propteream hominem t 0 tu
damnari,nili Chrifti gratia remittatur. Quare nec e ft,
qyod multum laboremus hac in parte de Auguftinif cn .
tcutia; nec item eft, quod Caietani interpretatione faci
le refutemus. Nam Auguftinus docere voluit,cum opere,
&fadlo ipfo,delinqui mus,tria, etfe,ficucin primo noftri
parentis Ad? peccato tria fueruntftuit in illo ferpe ns f U g
gerens malum ; fuit mulier malu viro proponcns;f u i t vir
111 pdlm confentiens: ficcumfadloipfo peccamus, ftepe
vfu venit,vt fit fenfus carnis, obijeiens illecebras volun
tatis,& blandimenta corrupta: libidinis : & fit appetitus
animalis, mente ipfam voluptate delimes,&allidens:&
fit mens ipfa , qua: in opus confentic. Ergo veru eft,quod
ait Caietanus: A tiguflinum.f ,&S.Thomam locutos fttif
fe de peccato,quod ex cognitione, & fenfu,&delegatio
ne adopus peruenit: incipit ex fenfufuggerente malum
continuatur in appetitu voluptate quadam hominem
inuitante ad opus,& tandem complet in opere,quia mes
jpfaconfentit.Non loquuntur Auguftinus, &s,Th.de ijs
delectationibus, quae interiusconfumantur in mete, fed
de ijs,quibus peruenitur adopus.in quototapeccati’cul-
pa completur,&ipfum opus non refertur in aliud.
Decaujtspeccatorum. £ap, XXII,
Nimaduertendum eft,multas effe peccatorum
& % caufas,alias quidem intrinfecas, devocant, ex
S A parte hominis, alias extrinfecas. Inter intrin-
fecas autem caufas cenfentur ignorantia,ani
mi perturbatio, metus,ira.cupiditasjdequibus fuoloco
difputatum elbitem mala voluntatiseledlio ,& habitus
vitiofus.de quibus non nihil attingam. Inter extrinfecas
verd funt res,qua: nobis obiedtae in fenfus incurrunt, pec
non item : cum inDeus, & homoipfumopus efficiant,
cuieftpriuatio coniundla, perquam adlus bonirate de
bita, &conuenienti ronis ordine caret. Quidam ingenue
fatentur,Deum non quidem peccare,fed effe,& mali ope
risaudlorem , & bonhquia quodeunq; opus licet malum
adlus quidam cft,& adlus hoc ipfo quod eft, fine Deo fie-
rinon pot. Quod autem Deus non peccet,inde eft, quod
pdlm non fiat eius fuafione , impulfu confiliu, vel iuffu.
Sed adhuc argumentum vrgee: nam hoc non fufficit, eo
quod cum peccantibus oportet etiam nosnon operari,
aut confentire, ne peccemus Scotus riidet Deu 111 audlo-
rem peccati non effe, quia nullis legibus tenetur;& ideo
non debet adlu,qui malus eft deuitare, homo vero debet.
C Sed , nodum difficultatis plendnonfoluit: qmpdlmfaspe
eft a dius perfe malus tergo fieri bene etiaaDeonequit.
Gab.Ocham,Maior,& alij riident. Deum facere adlum,
qui maluseft , fed non peccare ; &dici potfeDeumqffe
caufa m peccati, at non peccare, qni peccare non eft ide,
quod facere adlum.qui malus eft,fed facere atftu malum
male .Deus autem non facit male, fed homo . Ctcterum
dici non poteft. Deum efle caufaro peccati,quoniam pec
catum,vtpeccatumeft, contra redtam rationem,&Deu
eft; fed Deus non facit adlum malum,vt malus eft, Jicdr
facit adlum,quatenus adluseft.qiia ratione,mali ratione Sot.apud
non habet. Sotus ait, Deum non elfe caufa m peccati quu Medina.
non facit adlum malfi.vc caufa moralis videlicet fuadeu i,
do,priecipieiido,confiliu m dando,fed vt caufa naturalis,
Sed contra vrget argumennmijqiioniam Deus extra feip.
fum quidquid facit, fpote fuafacit,& hoc fufficit,vtquis
peccarequeat.fifcienter.&libereoperetur.Canus ait,
rationem peccati non efle ratione rei, fed intelledtus.no
placet Inter Scholafticcs igitur ha;c controuerfia exagi- ani - La '
Dtata , varijs modisdiluitur, quibus pretermiffis.breuitcr nusa P,
dicendu exiftimo, nihil fieri a Deo,nifi fit a, Deo,volente:
Deo enim non nifi per voluntatem quicquam in rebus ef
ficit;adlum vero peccati,quatenus peccatum,non quate- art ' 1 '
nus adlio quasdam eft , Deus voluntate (quam vocant)
antecedenti non vult,neccnim fuadet vllo modo, vel iu-
bet fieri peccatum, nec confilium dat,vc fiat, nec natura
rationis compote condidit, aut vires,facultates,auxilia-
uevllapraeftat ad peccandum, nec vllum hominem fua
opera praeuenit,hoc eft,nemini fuggerit cogitatione ma
lam,vt delinquatfted contra potius omne adlum malum
prohibet,ac ne fiat,apta,& idonea fubfidia confert. Solii
igitur operatur cum homine peccate, at ea Dei operatio
non eft,qua,qui peccat, incitetur,vel moneatur ad pecca
dum,fed eft operatio hominis conditas naturas coauenies:
res enim inftitutas, & diuinitus procreatae, nihil prorfus
efficerent, ni fi Deo cura ipfis operaute , Quo fit, vt adtus
peccati,non quatenus adlusquidam eft, hoc enim nioao
non mali, fed potius boni rationem habet, fed quatenus
peccatum eft conuenienti,& debito rationis ordine vacas
permittente Deo fiat, non tamen volente. At, inquies.
Non
