Liber Quartus.
3S4
Peccatum vero homine alienat prorfus, & auertit a Deo
& proinde facit eum indignum amicitia, & charitate di-
uina Ha-cautemduofecum inuicem pugnat,dignum,&
indignum effe amicitia, coiundlione, & focietate dinina:
tem effegratum,& chartimDeo,&fimul alienu,&auer
fumabeo Et gratia eft efficacis diumaedileiftioniseffe-
&us;ergd lethale peccatu vi,conditione, & rone fua Dei,
& hominis amicitia mdiffoluit,ac dirimitmam contraria
fe inuicem pellunt.Haec fententia mihi probatur, de qua
librofeptimofufiusdifputabo; interim dicerefufficiat,
peccatum in prsfentia fumi,non folii ,p adlu, qui eft ma
fus fedproeo, 9 cum redla rone , & lege diuina pugnat,
fiuein opere,fiue in fermone.fiue in omiffione,fiue in ali
quo alio confidat,9 Dei legi Aduerfetur. Irem accipitur
peccatum,vt eft malum in moribus,ac proinde.vt eft ma
]umrdnts,hoceftfcienter,& voluntarie cotra redlam ra
tionem admilTum & no quatenus eft aliquid naturaliter
faftuoqtam amens tonis vfu carens facit quidem malu,
fed non male facit id, quod eft peccatum, fed non peccat:
quiperignorantia probabilem,& iuftam errat in fide af-
fentit ei,g> eft contra fidem, fed in crimen haerefis non in
cidit,quia nec voluntarie, nec fcienter contra fide credit,
ergo res, qu? eft peccatum cum gratia,& charitate no pn
gnat,pugnat tn,vt peccati tonem habende hoc modo pec
catum accipit S.Th.quamuis Scotus acceperit primo mo
do.Quare ad obiedta refpondeo;Ad primumquidem,fa-
teor, gratiam effe formam, &■ habitum fupernaturajem,
quia nulla vi,& facultate natur? fieri potmego tli eam,ni
hil poffe habere fibi contrarium. Nam quatenus eft habi
tus quida reddens hominem dignum Dei beneuolenr.ia,
smicitia,&coufortio diuino,& regno cotlefti, non autem
praecise,abfolute,& fimpliciter,quatenus eft fupernatura
jis quxdam anima? qualitas ornans, & fuperficiens men
tem,vi,coditionc,&: rone fua,habet tanqfibi aduerfum,
ttqicotnrarium lethale peccatum, 9. hoiem reddit tatis
Dti muneribus,ac donis indignum.Nihil i git, mirum eft,,
fi gratia,qux.i folo Deo fit, & infundit, peccati intereat
prauitate,vt p' te (ibi contraria, tanq priuationeoppofi-
t3,quandocunque fumif gratia,vt reddit hoiem Deocha
rum. Nani 9 fubftantias, qua a folo Deo procreat? con-
feruantur,nulla naturae vis,& facultas perdere poffit, in
de profedftd eft, quia nihil habent fibi cotrarium,cuius vi
intercidere,& perire queant-Ad fecundum refpddeo: gra
•tiam habere aliquid cotrarium,9 eam naturaliterexdu
dat,nimirum peccatum,9 per fe diurnam amicitiam foj
-vitae dirimit,.qua fublata,tolliturneceffai-id gratia,quae
reddit hominem Deo gracu,& charurmpugnataut exna-
tura rei gratia,non quidem cum re ipfa & fubftantia,qu?
peccatum eft, fed ci.m rone peccati, videlicet quatenus
fcienter,& fponte quis lethaliter peccatmam eo ipfo co
tra Dei amicitiam facit:9 fi peccatum voluntarium noa
fit,Ksquadam erit,peccatum tn non erit; ac proinde er
ror in fide ex ignorantia ptoueniens, gratia non delet,aut
perdit,qa non eft peccatu.Ad vltimum refpondeo Quam
tusomiiiio non fit adtus,eft tii voluntariaexprefse, vel ta
cite,cotra Dei pt£Eceptuni,& legem; & ita hoc fufficit ad
gratiam tollendam,nam vtante iam dixi,peccatum,11011
quia eft res aliqua, fed quia eft peccatum , gratiae inimi
cum, & aduerfum cft,& proinde vr peccatum eft, no qua
tenus res aliqua,gratiam expellit,ac delet.Et hinc et fol-
mtur id,9 elf obiedlum, multa fateor,effe peccata,q non
luntper le malajfed quia aliqua lege feripta veiantunvn
de non eorum fubftantia cum gratia pugnat, fed quate
nus peccati tonem habent,pugnant cum gratia,& chari
tate, no vc gratia fimpliciter eft qualitas fupernaturalis,
led vt facit hominem Deo gratum , charum, & amicum:
vt leptimo libro ex plicabo.
Q.umtdQuaeritur, An lethale peccatum vi, &natura
ua expellat reliquos habitus infufos virtutii, & donoru,
quuemperchantatemcomitantursficut gratiam expel-
p : i c ‘ lantalem ?S.T'h.vuacum gratia, & charitate cen-
- mtundi virtutes moralesad comunem infletum ho-
n,„n Umvlta , m . necelJ ' arias > dona et Spiritus faniti Quam
ter ' l e< 3 uarnur )fentirequoq; cum S Thom. opor
tes*n, 1 P eccat0 d° na Spiritus faudti, Sc infulas virtu-
mriK° ra eSeX ^ ud '. : notl fluidem quod omne crimen vir-
n a tn" S r m ° r ^ libu . s 'uf ufis, a ut donis Spiritus fandli, vi,&
lua aduerfetur,fed eb,quod omnes eiufmodi habi
A tus i n fu fi gratiam,&charitatem comitent, & cum ea ne-'
xu quodam,& vinculo coniungantur. Quare hnc ipfo, 9
lethale peccatum vi, & rone fua homine gratia fpoliar,
& orbat,caeteris quoq; habitibus moralibus infufis,& Spi
ritus fandli donis denudat;ac prinac.Scot Gabr.& ali) vi
dentur docere Spiritus fandli donis peccatorem priuari,
non ebquod lethale peccatum vi,& fubftantia, fine natu
ra fua pugnet cum eiufmodi donis.fed eo,quod is,qui le
thaliter peccat,ea dona,quarenuscum gratia, & charita
te fociantur,fuo merito amittat.
Sexto Qua?ritur,Anficut lethale crimenatura fuagra
tiam,& charitatem excludit,ita et peccatu,Fidei,Speiue
contrarium,ipfum fidei,vel fpei habituminfufum,&fu-
pematuralem & conditione fua depellat? Quxftioue mo
net,9,quemadmodum omne lethale peccatum eftgratjc
contrarium, &propterea vi fua eam eijcit , ficet hxrefts
eft fideicontrariasergb vi,& rone fua fidem excludit.Eft
vna opinio,fidei,vel fpei habitu £ peccata contraria fua
natura expelli,alioqui n.fitmob meritu hominis expel-
B leref,alijset peccatis fides poftec amitti.Si quis.n.totum
populum aliquem in errore fidei contrariu induceret,cu
tn ipfe 110 contra fidem crederet,ac fentiret,fidem meret
amittere,q. tii non amittit: ergo fides non an «ttit ex me
rito,fedex natura peccati contra fidem admil!i;& i de in
quiunt, fentiedum eft de habitu fpei Si quis.n. aliquos in
defpcrationem adduceret, fpei habitu mereret amittere,
que tn non amittit,nifi ,ppria falutem defperet: ergo fpei
habitus non ob meritum,fed ob natura, & tonem "pecca
ti contrarij depellit At multorum fuit Theologorum fen
tentia habitum fidei ve! fpei per hxrefim,vel defperatio
nc tolli,non quide vi,&natura fua, fedob meritu peccari
tisma alioqui,inquiunt,fi qsj? ignorantiam, ,pbabile,&
iuftam quippiam contra fide abfque vlla culpa credidif-
fet,habitum fidei amififfer, 9 eft abfurdum. Accedit,in
quiunt, cpcrederealiquid contra fide vi,& natura fua pu
gnat quide cum aftu fidei; & ideo naturaliter fidei adtu
extinguit,fed non pugnat cum habitu fidei, q fupernatn
ralis eft,& a folo Deo pendet,efficitur,& conferaatur;a5-
C traria igitur funt, rem aliq fidei credere, &uon credere,
quare fnnul effe non poffuntmon aut pugnat naturali ter
fidelem effe per habitum diuinitus infufum , & rem aliq
fidei non credere;ha;c opinio fait.Scot.3 .d.2.3 q.i. ad ar-
gumenta.Hen.quodl.?.q i3,Ochara quodl 3 .q y Dur.r.
d. i7.q. lo.n! 15 .& Gabr. i.d. 17 q 4.ar.3 .dub.3 .propofit.
3.&i.d-35.q i.art 1.conci.3 Alm.tradi z.mor.c 5.Mihi
tii magisprimaopinioprobatur,eam tnfic intelligo:pri-
mum,ha:refis fuapte natura pugnat cum fide,& defpera
tio cum fpe.quarenushzrefis eft affenfus,quo quis fcien-
ter, & fponte credit aliquid fidei contrarium , ueq; enim
error in fide fufeeptus per ignorantiam probabile , & iu
ftam abfq; vlla culpa fidem tollit: neq; defperatio inuo-
luntaria habitum fpei, qm hasrefis, 3c defperatio fidei,&
fpei contraria funt,quatenus peccati tonem habent, non
quatenus adlusfunt naturaliter fadli. Et hoe puto Scotu,
& alios Theologos docere voluiffe, videlicet non tolli ha
bitum fidei j?errorem contrarium exnatura rei .hoceft
ji errorem fidei contrarium naturaliter, non voluntarie
D lufceptum.AtS.Th couenieterijs,qdocet i.i.q.2,4.a.io
dicit tolli per voluntarium errorem fidei contrarium,no
folumob meritum peccati,fed et ob repugnantiam, qux
eft inter fidem, & hatrefim,vt fidei, & hterefisronemha-
bent;alioqui enim cu lint alia deteriora, & grauiora cri
mina, q harefis,cur fidem non auferunt? Deinde,animad
uertendum eft, hoc qnotiefcunq; certum aliquod in fide
dogma fcieter,& voluntarie negatur , aut mdubicationc
vertitur, eo ipfo, totam ronem credendi negari, qm fide
credit,quicquid creditur ob teftimonium diu inum.Si er
go vnum aliquid, 9 fit diuinitus patefadlum , & didliijn
neges,hoc ipfotota fidei rationem euertis.Si .n. Deus,pri
ma veritas, & fumma, nos fallit, aut fallitur, 9 fieri non
pot,in caeteris quoque nutabit eius audlontas.Quare ea
dem rone,qua Deo in re vna fidem habemus, in reliquis
quoq; omnibus habere necclfe eft. Idem prorfus de fpe di
cendum:quicquid n fperamus,idcirco fperamus,quia eft
nobis diuinitus ( pmifium,ergd qua rone vnum fperamus
c?teraquoq; diuinitus jpmiifa fperare debemus: quod ii
vnum eorum,vcI minimum defperaiieris,tota fpei ratio
nem tollis. Deus enim in reddendispromtflis aeque eft fi,-
K 1 delis,
