$P5 Infticudonum Moralium. iq6 
delis, & veraxmon igitur vnum fperare licet,aliud defpe A cjui fi quiscelefti praemio fine vlia prorfus culpa carerer, 
rare.I>rim6obi(cies:a6tuscum habitu non pugnat,lea cu 
a&uergd in fide error fi mu 1 efie pdt cum habitu fidei.Re 
fpondeo,adlum cum a£hi, proxime pugnare, fed remotd 
cum habitu.Secundo obijcies, habitus fidei cft fuper na 
turalis,! folo Deo efficitur,pendet,& conferuatffed adfus 
hxrefis eft naturalis,ergd non'funt contrarij Refpondeo, 
adus naturalis non pugnat cum fupernaturali,quatenus 
vnuseft naturalis alterfupernaturalis, fed quatenus ha- 
bitus fidei mouet ad credendum, & hterefisdifientit a fi 
de. Tertio obijcies,hxrefis efficiedo non pot expellere ha 
bitu fidei,qui a folo Deo pendet,& conferuatur. nefpon- 
deo fiue efficiat fiue non efficiat,hoc vnu contendo £ haere 
fim fidem expelli,non foliim ob meritiihxrefis, fed et ob 
repugnantia.Quarto obijcies, fides poc infundi in homi 
ne habituhxrefis habentS,quu de fuo peccato dolet. Re 
fpondeo, folu inprxfentia dicit f hxrefim tolli fide tanq 
performam contrariam , quado peccatum eft,non negat 
pofie infundi habitum fidei & fimul efie cum habitu hx- 
refis in haeretico recens p legitimam pfnitentiam conuer 
fo,qm habitus fidei, non cum habitu hxrefis, fedciiadlu 
pugnat; vndefic, vt non poffitconfueta lege Dei habitus 
fidei infunci in hdiem,qui diffentit fcienter, & fponte ab 
ijs,qux funt fideiidixi confueta lege Dei,qm Dcusabfolu 
te et pot facere, vt extera contraria fintfimul in eodem, 
quamuisex natura rei efie non poffint:caIorenim,&frt- 
gusDeoidfaciente in eodem fimul efie queunt. 
Septimo Quxritur, quibufnam pqnis, & malis lethale 
peccatum hoiem afficiat? Refpodeo primo hoiem gratia 
& charitate lethale crimen fpoliac, rone cuius macula in 
aio contrahit Hac ite rone peccatum hoiem a Deo alie 
nat, & auertit: quia graria e contrario hoiem, in quo eft, 
cum Deo focietate quada&amicitiaconiungit.vnumq; 
quodammodo cum eo efficit. Hac eadem tone peccatum 
hominem a debito fuo fine abftrahit, quia nos difiungic 
aDeo,qui noftereft finis.Praeterea,hoc ipfo,q> lethali cri. 
mine p receptum aliquod violamus ad falutem,& vitam 
xternam neceflarium,a fine deficimus; quia defledfimus 
ab aliquo,q eft ad finem confequendum necefiarium.Se 
eundo,lethale crimen hominem ab hxreditatecxlcfti es ' 
eludit ,& huiufmodi malum Theologi appellant pfnam 
damni,eft enim xterne felicitatis amiffio. Tertio, hoiem 
mancipat aternis fupplicijs; q p?na fenfus ab eifdeTheo 
logis nominat: qux qualitate criminis maior eft,& mi 
nor. Quarto, ante aitx vita merita abrumpit, ac veluti 
interdicitrnara impedit,ne ipfis caleftisgloria, &haredi 
tas.reddatunq p^nam Theologi huuc in modum explica 
re folcntslethale crimen.inquiunt, antecedentia quidem 
hominis merita non extinguit;fed quali fopita,atq;obru 
ta reddit Id aut ideo docent, vt oftendant eadem merita 
per penitentiam.Sc gratiam reuiuifeere, inftar arborum, 
& fruticum,qui hyeme quidem non intereunt, fed veluti 
languefcunt,& vere nouo reuirefeere incipiunt, acreflo- 
refcere.Iiem,vt differentiam coftituant,inter merita pr£ 
cedetia & opera bona moralia peccatorismam haec vt.po 
te mortua,&extindf a, nequaquam perp^nitentiam vt ii 
la,reuiuifcunt,ncc redeunt amplius. 
Odfauo quaeritur,An ficut pena fenfus eft inpqualis fic 
&ppnadamni inxqualis fit?Conuenit interoes ede equa ■ 
lem per fe,aliunde tamen efie inxqualemnnxqualitatetn 
tamen diuerfis modis conftituunt,& explicant. Quidam 
enim ideo inaequalem efie arbiti antur,quia de felicitatis 
amiffione vnus magis triftaf,acdolet,q,alter, proutgra- 
uius.atic leuius peecauit.Sit Abul. in Matth.c 25. q 640, 
Sot.in 4d.50.q-1. art.4.& ante eos Ricar.4. d.?o,art.5.q. 
vlt.Hxc tamentriftitiadicitur.inquiunt, pena damni, no 
/enfus.qm eam parit,ac gignit aeterna: hacreditatis amif- 
fio,non ignis, qui torquet, & difcruciat improbos perpe 
tuis fupplicijs damnatos.Cpteriim hoc foliim probare vi 
detur ppnam fenfus effe inaqualem,non darrnimam tri- 
ftitia, qux concipitur ex xternx felicitatis iadlura pana 
eft fenfus,non damni,qux in eo foliim confiftit, vt peroe- 
tuoquiscareatc^lefti hxreditate . Alij veto penadamni 
inxqualem efie volunt, non quidem per fe,nec obxterna 
felicitatem amifiam,fed vt ordinem,& refpedfum habe- 
tem tantummodo ad peccata : pena enim per fe peccato 
debetur;quo igit maius,& deterius eft peccatum,eogra- 
uiori,& acerbiori pgnafuum afficit audtorem :nam alio- 
perram non iuercc;pyna cicmui nun ™ cuipam „„ 
milfam,ita opinantur Alm.trail.j .mor.c.29,adfineni,& 
SuppIe.Gab.4.d.5o.q.z.art.i.prop,4.Hi fi militer audio- 
res p^nam damni non fenfus merorem appellant,que in. 
ducit peccati pterjti recordatio, non aut ignis perpetuiis: 
p^nam vero apud inferoseam fenfuseffe fatentur, quam 
ignis parit,ac affert. Verum hoc foliim argumeto probat, 
penam fenfus maiorem, aut minorem deberi maiori, aut 
minori peccato; non tamen pcenam damni oportere efie 
insqualemiquia hoc ipfo,q> quis habere fibi videtur plus 
juris ad boni aliquid,ad qr afpirat,confequendum,tnagu 
do!et,& angitur, cum fccobonodeiedfum, ac deturbatu 
videt,& animaduertit ab 01 fpeeiuspotiCidi decidiffe.Vt 
li quis i iis ad regnum haberet, & fua culpa illud a mitte- 
ret, & proinde tanto magis quifque affligitur, & diferu. 
ciacurde xternx beatitudinis iadtura,quanto plusiuris, 
& meritorum habebat ad eam Ergoconfeutiuntoes.poe- 
nam fenfus in damnatis hominibus inxqualem,ac impa. 
reeffe,qth tnftitia,& dolor, pena eft ahini difcrucias,& 
torquens,fiue eam ignis ingeneret, fiue peccati praeteriti 
recordatio,fiue xternx felicitatis amiffio, fiue iuris a J c? 
lefte regnurrvconfequendum iadlura: Pena vero damni in 
eo folii in confiftit, q> quiscelefti felicitate careat, q pote 
rat,& debebat habere.Priuatio vero eiufdern fornr*,vna 
altera maior,aut minorno eft,etiamfi forma, q poffec,ac 
deberet inefie,magnitudinem,aut paruiratfi haberet:que 
madmodum.n coecus vnus alio magis auc minus cxcus 
non eft,quia vnusafpedlum acutiorem,acriorem, &pet- 
fpicaciorem,alius vero hebetiore m,& tardiorem amife- 
ritffic vnus non eft maior peccator,aut minor,eo,q> a ma 
iore.amphoreuc Dei gratia per peccatum exciderit: nec 
vnus item magis eterna beatitudine caret,q> maius ad ea 
iusaliquadoobtinueritffedquia magis affligitur qnifq;, 
vele6,q-animaduertat,fea maiori iure excidiffe.velgra 
uiiis,& deterius peccafle. Apud inferos igitur poena sefus 
eft vna per fe maior,auc minor alia: poena damni £ feno 
item,quatenus in folapriuacioneconfiftit, fedquatenus 
ex maiori,minoriueea foluit; ficut vmbra maior,minor- 
ue eft ex maiore, minoreue corpore opaco interiedio.pa- 
ri rone S.Th i.z.q 86 art. i.ad.j, docet peccata efie alia 
alijsdeteriora,& grauiora,& proinde maculam animx,q 
cft priuatio gratic alia alia efie maiore,minoremue,quia 
macula,inqui:notieft fola priuatio gratix; fed quaternis 
eft per peccatum grauius,aut leuius tanq. pcrcaufam in- 
dudla.Et Maior.4.d.;o.q.z.cond.2.ait:p£na damni non, 
vt eft fola prxraij, fiue glonxcxleftis priuatio,fed vteft 
priuatio cum marore , & triftitia ob grauius, vel leuius 
peccatum admiflum,grauior,leuiorueeft. 
Nono Quxriuir, An poffiteffe peccatum, quod nulla 
vnquam p^na fenfus fit puniendnmiRefpondeo, iuxtale 
gem diuinitus inftitucam in rebus, nullum elfe, autefle 
poffe peccatum,propria hominis voluntate concratlum, 
quod aliqua p^na fenfus non puniatur. Almain. tradl.J* 
moral.c.15. At veroprxter rerum folitam legem, &ordi 
nem , efie poteft peccatum, de quo nnlla vnquam fenfus 
pena fumaturmihil enim impedit, quominus Deusa pcc 
catore p^nas non repetat. Nam lege fua peccata punit:ac 
vero peccatum, qua mnis Dei nutu impunitum perpetuo 
maneret,nihilominus tamen effet fuppliciodignum. Pec 
catum igitur,quatenus peccatum eft, p£nam,aut perpe- 
tuam, auc temporalem meretur.Item,peccato, vt pecca 
tum eft,p?na debetur,nec peccatum efie poteft, q> non fic 
pa-na dignum. Ac vero,quod pena perpetuo,vel adtepus 
puniatur, id poftulant diuinx iufticis leges in fontes 
perditos conftitutx. 
Decimo Quxritur, An poffit effe peccatum, quod nec 
lethale,nec veniale fit? Quidamaffirmanteffe poffe.Al 
main. tradl-3. mor.cap. 15. teftatur Martinum, & Duran 
dum fenfifle,id fierilpoffcjfiabfolute.&tfimpliciterloqua 
mur, prxter rerum ordine ac legem, eo quod pofficDeus 
peccatum aliquod nec perpetua, nec teporaria pgna pu 
nire. Sed reuera, aut lethale ,-Sc veniale peccatum voca 
mus, q> p£na fenfus perpetuo,vel ad tempus punitur: aut 
quod pyiia perpetua,vel temporaria dignu eft. Si primo 
modo lethale,& veniale peccatum fumamus;peteltqui 
dem effe peccatum, femotaDei lege, qux eft couftituta, 
quod nulla ( vnquam pccna, vel xterna, vel temporaria