Liber Quartas. 414
linem talia no A dum eft, quod quidam aiunt, effe quide auerfione a Deo
minantur,propterea adea alterius rei nome per meta-
4'3
2 iam, ad modum eorum,quae per fimihtudiuem talia no
minantur,propterea <J> adea alterius rei nome per meta
phoram,& quandam fimilitudine transferatur; fic homo
piflusappellatur homo,fic prata cu virefcunt,Sc florent,
diamur ridere. Si enim peccatum originis hac rone fotu
diceretur peccatu m.p^na Se efferus peccati potius effet,
quam peccatu m;haud fecus quam piSlura, vel fcriptura
vocatur manus piiftoris, vel fcriptoris, quia eft eius effe
rus.Peccatu igitur originis vere,:Sc re ipfa non per fimi-
]itudinem,no per metaphoram eft peccatum, fed ,ppric:
nimirumpriuatiae debita». Tertio, ex his oibushucusque
explicatis manifefte perfpicitur, peccatum originis effe
4 bfolute,& fimpliciterpeccatum, fi peccatum non acci
piatur paiftu, vnde peccantes nominamur,Sc fumus.fed
jp auerfione a lege Dei,Sc iuftitia,vnde quis df, Sc eft pec
cator, Sc alienus a Deo, et poft opus malum tranfaitum.
fic.n.paruuli vere inpeccaroconeepti.&nati funt,Sc ve-
re peccatores funt auerfi Sc alieni a Deo. Poftremo colli
gitur, peccatum originis quodammodo per Analogiam
peccatum dici,quia extera peccata venialia,vel lethaha B
peccata fundine vllo refpedht, Sc ordine ad aliud pecca
juimacvero peccatum originis ronem peccati no habet,
jiificum refpeStu,Sc ordine ad peccatum,q> Adamus ad-
milit' Si enim homo gratia, Sc iuftitia careret,abfq; vllo
refpeiftu,&ordine ad adlum malum prxcerittqdfct qui
dem abfq; iuftitia, Sc gratia Dei,vacaret tn culpa,Sc pec
cato, qa careret pi hiatione ex opere malo cotracla,Sc ca
reretpriuatione eius,c| debuiffet habere,iufttti?.
Quarto Quatitur, An peccatum originis fit habitus?
STh. 1.2. q.Si.art.i.obfcure docet,effehabitum;&proin
deinter eius difcipulos eft controuerfia vtrum voluerit
ek habitum pofittuum,an priuati uu,vt vocant, .'aie. t 1
q.Sx.art. 1. ad dub 1. contendit iuxta S.fh. mentem elfe
habitum pofitiuujAtCapreolus x d.jo.q 1.art.x.conci, j
priuattuum . Certe fi iuxta S.Thomam peccatu originis
eft habitus pontinus,necefie eft, vcS rho incidat in eam
Theologorum fententia, qui id peccati fentiuuteffe mor
biuaraqualitatem.Probabilius ergoeft,dicere fandli Do
doris mentem fuiffe , Peccatum originis rone formae elfe ^
habitumprjuatiuum,hoceil.ptiuationem iuftitiae origi
Bilis, qux homini ineffe debuerat; quas priuatio vocatur
habitus,quia m ea ceffaute ailu homo permanet, qm in
tnodumhabitusduratet poftadlum: Ratione vero mate
rise,eife habitumpofitiuum,non quidem,qui homini ac-
ceiierit,aut fuerit natura,& propagatione coparat us,fed
qui fu ipfa hoisconcupifcentia.qux iuftar habitus perdii
iat,etcumab omniaOtu ce ffamus:qux nihil eft aliud nifi
hominispropenfio ad malum,id eft.ipfe appetitas ad ma
lumprocliuis,6c primi parentis peccato corruptus: no q<
concupifcentia per fe peccatu fit,fed pjma peccati, Scqu£
ad peccatum nos incitet, alhciat, Se moueat.
Quinto Qiiarritur,An in peccato originis,ficut in letha
li,velveniali,fic aliquid q> le habeat,vt materia,Se aliqd
quod formy rationem obtineat.S.Th.i.x q.gx.a.i.Bon.x
d-jo.art x.q f .Ricard.x d jx.art.i.q 1. Alex.p.x.q.ioJ.
ni. x. artic. j. Seali; veteres Theologi Scholaftici docue-
xunt elie nimirum concupilcentiam materiam,formam
vero priuationem iuftitix originalis ,Et cocupifcentia ac
cipmnttantum propenfionem voluntatis ad malum,non
autem eam,quas eft in appetitu corporis, Se fenfibus. Alij
vero vtramq;propenfionem ad malum , tum voluntatis,
uni AppetituscorporiSjSe fenfus intelligunt.Sed certe ni
mi oportet in peccato originis laborare de materia,Se for
adiftingueda, quoniam huiufmodi peccatum non eft,
us,m modum ceterorum peccatorum,debita boniia-
e puuatus, aut contra rationem adinifius, fed folumeft
pnuatioiultitiasoriginalis,qua: debebat vna cum natura
uiAdami pofterosdcriuari.
exto Quaeritur, An in peccato originis ficut inlethali
tic <x,nuei 'fi°adbonum creatur», SeAuerfioa
Quidam tradunt etiam hxeduo in peccaiooriginis
mn^ Ul ^ebere.Cap.i d.jo.q. 1 .ar.3 .ad argumfita Dur.
•, 1 a con cluf 3. liaee du° p°nic in peccato originali. At
flm a -S in peccato originis, hxeduo di-
nvnr in’ 1 r0 j e ^° nu " a r o efficax,& firma cogit nos affir
nenurir,’ ‘Capreolus aflerit, qm peccatu originis eft
ouain &hoc ipfo eft auerfio a Deo,
iodii habitus homini inharet; nec tamen dicen-
Inftit.Moral.Pars 1.
fine fupernaturali, non tamen a fine naturali: peccatum
.n. originis,Se eft agraria auerfio , Se a retfta ratione alie
natio a£tu,vel habitu At fi dicasconcupifcentiam in pec
catooriginis habere rationem materia , priuatione vero
gratia,rationem forma,tuncin peccato originis affigna-
ri poteft conucrfio, Se auerfio,vtdocent Alex.p.x.q. 105.
m.x.a.x.S.Th 1 x.q-8 l a.i.Dur.x.d.jo.q.x. Alb.x.d.jo.
art.; pro tertia via. ad tertium.
Septimo Quatitur,quo paSlopeccatum originis fit vo
UmtariumiHoc idcoquaritur.quia peccatum nullum eft
fine voluntario. Pelagiam h^retici plurimum Aug. Se ca
tholicos vrgebant,acpremebanthinc,Se inde concludeii
tesnullum effe peccatum originis in pofteris Adxtquia
quicquid afferatur effe peccatum originis, volntamielfa
non poteft,cum idpofteri folum nafcendo cotrahant No
ftra vero cempeftateMartinusKennitius hareticus, dicc
re eft aefus,nihil elfe in hac parte de philofophia curan
dum,qua ad rationem peccati voluntarium requirit, Se
de voluntarijs adlionibus, Sc hominisofficijs folummodq
loquitur,fed fentire,Sc dicere nos oportere de peccato ori
ginisex his, qua per feripturas, & Dei legem cognita,Se
perfeifla habemus, in quibus omnis, qute eft in mente,Se
voluntate,fiue in natura rationis compote,auerfio a nor-
niadiuina legiSjeft peccatum, fiue fit voluntarium, fine
inuo!untarium,fiuea<ftus, fiue habitus.
Theologi quibufdam exemplis adhibitis oftedunt,quo
pa£lo peccatum originis fit voluntarium In primis San-
<ftus Thornas,prima fecunda queftioneoSluagefima pri
ma.articulo primo, ad id declarandum tribus exemplis
vt itu r. Primum ex membris, & partibus corporis fumit.
Quemadmodum,inquit, partesCoIlegij, vel Communi
tatis alicuius dicutur voluntarie id facere, quod facit is,
qui eft toti collegio PrafeSlus: ita homines,qui vna cum
Adamo funt veluti quadam communitas, Se corpus, re
putantur id fecilfe,quod fecit Adamus. Hoc tamen exem
pium minus videtur effe ad rem accommodatum, qa coi
lega in Praefectum fuam voluntatem exprefse vel tacite
2 tranftulere:At vero pofteri Adae nondum nati, nequaqua.
potuere in Adamum,fuam voluntatem transferrc.Secun
dumexemplum Samfti Doftoris taleefhSicutex a udiori
tate Porphy rij, participatione fpeciei omnes hoies funt
vnus homo.fic participatione voluntatis Adae, volutares
omnium hominufuerunt,vna voluntas;&proindd, quod
fuit in Adamo voluntarium, in pofterisquoque volunta
rium cenfetur. Hoc item exemplum non videturrem pro
politam fatis idonee,& firme concludereiquia tefte Por
phyrio,omnes quidem homines funt vnus homo, fed com
munione fpeciei,ficut communione generis, omnes ani
mantes vnum animahnon tamen inde conficitur,vt volu
tare Adas,omnium hoiura volutatesfuerint vna, & cade:
quoniam illaab hisnumerofecernitur, Scdiffert. Tcrtift
exemplurmficuti cum quis peccat,minifterio linguas,vel
manus male loquendo, vel percutiendo, voluntas totius
hominis reputatur voluntas ipfius manus, vel lingu*:fic
etiam voluntas Adx habetur pro voluntate omnium ho
minum, quia omnes homines vnum corpus efficiunt. Ac
jy enim multa in hoc exemplo continentur,qifj potius obef
fe negocioquam prodefle videantur. In primis,lingua,Sc
manus propriam non habent volutarem, fed voluntas to
tius eft voluntas partis-.at pofteri Ad? fuisquiq; proprijs
voluntatibus coftant.Deinde,cur in primo peccato Adx,
& non in ceteris pofteri peccalfe dicuntur?Si quide quod-
cumque hominis peccatum minifterio manus admiffuni
manui quoque crimini,Sc culpx datur.Prxterea,cur cete
rorum parentum peccatanon contrahimus? fiquidemSc
ab illis,Scab Adamo naturam humanam nafcendo fufec
E imus,in quibus tanquam in origine continebamur. Ad-
xc,cum quis manu,vel lingua abutitur,manum ipfam,
vel linguam ad peccandum monet; led Adamus pofteros
nondum natos quanam rationepotnitad peccandum mo
uere?hxc tria a S.Thom. exempla propofita, fi in bonum
fenfurr. interpretemur, non male prxlenti negotioconuc
niuntmam primus pares fibi,Sc pofteris iuftitiani,Sc gra
tiam diuinitus accepit,vnde ea libi, Sc pofteris conf eruaf
fet,fi a diuina lege non aberraffet,quare peccando libi,Sc
pofteris amifit:Dei igitur iuftitutioue totum genus huma
numifiAdamOjVtincapite, quod fibi,Sc pofterisgracia
S i acceperat,
