68r
Liber Sextus.
682
•Hebraicedidfiiseft Letem,quidam Hebraei lafpidem ver A
llint; fed fere omnes intelligunt Chryfolithum.
fli.c.10, ' Secundus lapiserac Achates.Hac gemma,eodem tefte
iriili 6 plinio, olim in magna fuit audloritate, nunc in nulla efir,
Erv,c 10 & tefteIfidoro nigra eft,habens iri medio circulos nigros,
g/jlbosiun£los,& variatos. Hebraici vocatur Sebo, om
nes interpretantur Achatem.
Tlin.ibi. pertiuslapis erat Ametyftns.qui tefte Plinio,ad vini rm
«»P-9-
flin.c.9.
€tp. y.
bricolorem accedens,priufquam eumdeguftet, in viola
ceum definit,& fuigorquidam in illa purpura:,non ex to-
toigneus,fed in vini colorem deficiens.Hebraum cius no
nieneft Achalamah; omnes intelligunt Amethy ftum.
In quarto ordine,primus lapiserat Chryfolitns,q aureo
colore tranflucet,Plinio audlore. In Hebra-odicitur Thar
Jis,omnes intelligunt Chryfolithum Gr£ci.& Latini,qui-
damHebrei Smaragdum.
Secundus Onychinus, ab humani vnguis fimilitudinc
carni impofici fic didlfis.eodem Plinio tefte.Chryfoliti co
lore habet, & Sarde,& lafpidis. Hebraice nominatur Sa
liam, quidam Hebisi accipiunt Bcryllum, veru Lxx.Iofe
phus,&Hieronymus interpretantur Onychinum.
Tertius erat Bery Ilus,viridis gemma,qu? fexanguli for
ma politur,quoniam hebefeit, ni color cius furdus _re per
culte angulorum excitetur, vt ait Plinius. Hebraiceferibi
turlafpes.Vnde Hebraei intelligunt lafpidem, at Lxx,&
lofephus, & Hierony m. interpretantur Beryllum.
Hi duodecim lapides typum, & figuram gerebant duo-
decim tribuum . In primo ordine, luxta quorundam fen-
tencia,primus lapis Sardius referebat Ruben.qui fuit pri
inogenitus lacob.SecundusTopazius, Simeonem, tertius
Smaragdus,ludam.
In fecundo ordine,primus Carbunculus Dan. fecundus
Sapphirus,Nephthalhtertius lafpis, Gad.
In tertio ordine.primus Lyguriu&fer; fecundus’Acha
Scs,Iflachar;tertius AmethylIus,Zabulon.
In quarto ordine.primus Chry foltthus,Eprahim:fecun
dus Onychinus,Manaffen itertius Beryllus,Beniamin Sed
iuxta aliorum opinionem, in primo ordine erant Ruben,
Simeon.& Leni; In fecundo ordine,ludas,I(Tachar,& Za-
bulomlntercio ordine,Dan,Nephchali, & GadJn quarto
lofe li 3 orcine Aferjlofcphjdfc Beniamin.lofephus feribit, litteras
4nti c 1 i ‘ n ^ ls omn 'b us lapidibus fculptas fuifle,referentes fingu-
* ‘ * laru tribuu Principes,eo ordine,quo nati effe nofcuntur.
Secundo quaeritur,quidna fignificerurillis verbis: [Do
^trinam,& veritatem,jquse erant in rationali fummi Sa-
cerdotis:Sciendumeft,Dominum Movfi pra:cepilfe:Pones
-feod .»8 in rationali iudicij,Dodtnnam,,& veritatem,qua erunt in
pedlorc Aaron,quando ingredietur coram Domino;& ge-
ftabit indicium filiorum Ifrael in confpedlu Domini letn
per] Vbi Latine legimus, Dodirina,in Habraoeft Vrim,
idelt, lumina, ftue fplendores, fiue illuftrationes, nue, vc
Lxx.manifeftationem, aut demonftrattonem, quaeeande
rem fignificant: dodlrinacnimfandla, eft vitsnoftras ve
rum lumen; vbi Hierony mus Latine vertit,Veritate He
braea ledlio habet Thumim,hoc eft,perfedtiones;.quo ver
bo iignificatur fingularis morum integritas.
Sed illud eft in controuerfia.vbiiiam , & quo modo fbe
rin in rationali Vrim, &Thumim,hoc eft,lumina,& per
fectiones,fnie dodtrina,& veritas,vtrum videlicet litteris
Hebraicis Vrim,& Thumim ;an vero potius aliqd fuerit
« u g'5iu. in illo pofitum,quod illa verba fignificaret.B Auguftiaus
tI7 ' ln hanc ita foluir quaeftione : Quid (ibi hoc velit, vel in qua
re,vel metallo poneretur fuper rationale Demoftratio, &
Veritas (quoniam talia dicit fieri in vefte Sacerdotis, quae
corporaliter fiunt) inueniffe difficile eft . Fabulantur ta
men quidam,lapidem fuifte,cuius color fiue ad profpera,
line aduerfa mutaretur, quando Sacerdos intrabat in San-
Cta.Sic ille:IunioresHebrati,ingenue fatentur ignorare fe
quidnam defignarent illa duo verba Vrim, & Thumim.
Quidam tamen eorum opinantur,iliis duobus verbis fignt
Scari ineffabile Dei nomen, quod quatuor litteris conftac
apud Hcbraros. ita vt cu dicitur. Pones in rationali Vrim,
humim , fenfus fit, feribes in rationali ineffabile Det
nomen , quod intra duos pannos rationalis ponebantrpec
quam, iuquiunt,Scripturam,Deus refponfa fua.cum con-
lulebatur,declarabat.hoc eft, verba fua lucere,& fplende
xe racicbat,& perficiebat poflulata. Quidam Catholico-
xum sentiunt, Vrim,,&j humim,non elic aliqua verba feri
Inft.Moral.Pars.i,
Exo. 28'
Sxed.
pta ip rationali, fed effe duodecim illos Iapides in ratiena
,li intextosjac fi dicere Dc minus voluerit, Pones in ratio
rali,] ideft,inferes,in rationali pradidlas duodecim gem-
mas fulgurantes,ac omni parte p etfedfas. Quod probant,
quia vbi Scriptura narrat faCfnm effe in veftibus quicqd
Dominus prarceperac Moy fi , nihil de Vrim , & Thumim
feriptum eft,quia nimiru m id ipfum erat,quodduodecim
lapides intexti.Deinde,quia cu lofephus de rationali age
ret,nihil de Vrim,& Thumim fcripfit; nihil etiam Hiero-
nyn us.Sed probabilius mihi videtur,ea verba effe aliqua
feripturam in rationali praeter duodecim gemmas; quod
inde confirmatur, quia poftquam Scriptura duodecim la ,
pides in rationali mdicij Vrim,& Thumim,fiue dodlrhia,
& 'teritatem Exiftimo,hac duo verba in rationali deferi-
bi,quibus admoneretur fummus Sacerdos , enm oportere
fumma dodtrina praeditumefle,quelumen,(lueillumina
tio in facris litteris fape dicitur , vita ac morum fumma
integritate,vt alios,& verbo doceret, & vitae exemplo ad
virtutem inuitaret,& moneret.
Tertio quaeritur,cur id vefti menti genus didhnn fit ra
tionale iudicij ? Quidam volunt, ficdidlu,quod fummus
Sacerdos nunquam dicebat ins inrcferia, & graui nifi ea
vefte indutus A li j vero, inde appella tum volunt,quod co
tinereciudicium,&fententiamDei, quas erat, vt fummus
Sacerdos fumma dodtrina , &‘morum ac vitae probitate
fulgeret.
Quarto quaeri tur.qucnameffet quarta veftis propria Sa
cerdotum? Summi Pontificis propriii eratThiara, de qua Exo _ z ,
ira legimus:facies laminam de auro punftimo.in qua fcul
pes opere cf latoris: Sandtum Domino. Ligabifq; eam vic
ra hyacinthina,deerit fuper thiaram imminens fronti P6
tificis, dicitur Hebraice Sis Zaab,Hierony mus fic ait:Hoc
fuperpileolum lineum, & commune omnium Sacerdotii,
in Potifice plus additur,vt in fronte vitta hyacinthina co
flringatur, totamfjue Pontificis pulchritudinem Dei vo
cabulum coronet,& protegat.Erat in lamina aurea deferi
ptum quatuor litteris ineffabile nomen Dei,cum tota hac
feriptura ; Sandtitas Domini, qua admonerecurSacerdos,
P oportere fandtnm effe eum,qui fandta Deo facrificia, vo-
^ ta,& preces offerebat,& qui Deum placatum fibi,& cete
ris effe cupiebat.
Poftremoquteritur, an Pontifex his omnibus veftibus
indueretur,quoties in tabernaculo, vel templo miniftra- _ -
batDomino. Refpondeo,fic in Exodo feriptum contineri:
vt faciant veftes Aaion, in quibus fandfificatus miniftret
mihi. Poftea, faciant veftimenta fantfa fratri tuo Aaron,
& filijs eius,vr facerdotio fungantur mihi.] Vnde perfpi-
citur idem iurisfutffe de facerdotibus, quod defummo
Pontificeivt enim hic,ita etiam illi facrisiveftibusornaba
tur,cum facriseos operari oportebat.Etdif tunica hyacia
thina legimus; Et veftieturea Aaron in officio, & minifte
riOjVt audiaturfonitns quando ingredietur, & egredietur
SamffuariumiLyranus tamen,& Abulenfis excipiunt tem . gn
pus , quo ingrediebatur fummus Sacerdos in SandtaSan-
«Siorum in d"ie expiationis, quo die, inquiunt, histantum ^
vefiibus,quae: antipfi cum ceteris Sacerdotibus commu- L ‘ eu j t
nesveftiebatur Veiba fcilicet ad Mofen hac funt; Loque-
p, re ad Aaron fratrem tuum , vt omni tempore ingrediatur
Santtuarium, quod eft inter velum coram Propitiatorio,
quotegiturarc3,vt non moriatur, nifi hac ance fecerit.
Vitulum pro peccato offeret, & arietem in holo-
caitftum:tunica linea veftiernr; femoralibus li
neis verenda celabit; praecingetur zona li
nea: cydarim lineum imponet capiti;
hiecenim veftimenta fune fandta
quibus cuniStis, cum lotus
fuerit,induetur. Sed cur
die alioqui cele
berrimo
fummus Pontifex, histantum veftibus vteba-
turfRefpondet AbulenfisiQuianon 1^.
cici*, fed moeroris dies erat: in co
fiqui dem Itidaei corpora fua
iciunio affligebant, &
penicentia peccata
«xniabanc.
Ff
De
