Stn,i4'
Eebrj.
CffldS.
857 Liber Septimus. 8$<?
de tertio ecclesiae
Praecepto 5 Nimirum $
De decima fmttuum parte fecunda.
Qap. XXI ll.
RIMO quaeritur,Quid appellatione decimae
SITlusCanonicuaccipiatiRefpondeocumHo
ftienfi in Summa,tit.de Decimis, tf.x.intelli
ya Lw* gere, omniubonoru mobilium, fiuefrudluii
1 ure quaefitoru parte, decima, qu$ tniniftris
Ecclefi^quotannis perfo/uitur,Porro in De
cima continentur duo,quas Clericis,&Ecclefijs debentur;
Vnu eft,Pars fruCtuu quos percipimus,non tn certa,defini
ta, & taxata, fed tanta, quanta eftneceffaria ad comoda
Clericorii ali menta,&ftipendia iure debita;fiue ea fit de
cima,fiueoftaua,fine vigefima. Alterum eft,pars certa,&
taxata fru£luu,quae foluiturad Clericos commodefuften
tandos,& fuo debito ftipendio afficiendos: & h$c dicitur
Decima pars fruduQ,quae Parochiali Ecclefias perfolui-
tur;dequain praefenti locodifputainus.
Secundo quaeritur,An Decima ante vllam lege feriptam
pracepto vllofolueretur?Refpondet Hugo S. Vidloris li.
de Sacramentis pa.2.c-3.& 4-Tempore legis naturalis nui
Ium fuilleprasceptumdiuinitus datum homini de deci
ma perfoluenda ,fedtm confilium. Abraham fiquidem
ante legem Mofis de omnibus,quae de v i diis bello quartior
regibusreportauerat.Melchifedech Sacerdoti decimam
partem foluiffe memoratur : id quod etiam Apoftolus hrs
verbis non obfcure teftatunlntueroini autem quantus fit
cui,& decimas dedit depr^cipuis Abraham Patriarcha.
EtIacob,cum Patris iuffu Mefopotamiam peteret, vt ibi
vxoremduceret,decimamfuoruomnium bonoru fe.Deo
daturu,vti rehgionepromifir.Si fuerit, inquit, Dominus
inecum,&cuftodierit me in via,perquam ego ambulo,&
dederit mihi pane ad vefcendum,& veftimentuquo ope-
riar,reuerfusq;fueroprofpereaddomuPatris mei; erit
mihi Dominus in Deu,&lapis ifte,quem erexi in titulum,
vocabitur domus Dei:cun£loruq;quae dedens mihi,deci-
masofferatibi.Vouit itaq; Sadusille Patriarcha fedeci-
mafoluturum,quamnulIa naturis iegefoluere cogebat.
Imo feriptores ethnici tradidere, decima frudtuu parte a
fuis Maioribus Dijs dari foiitafuiffe. Thus, (inquit Plini
us ii.ip.c. 14 propcfinem)colIediuSabotacamelisconue
liitur,porta ad id vna patente. Digredi via, capitale leges
facere.Ibi decimas Deo , que vocant Sabin, menfura,non
pondere,Sacerdotescapiut,nec ante mercari licet.Etpau
16 pofhSunt.&quaeSacerdotibus dantur portiones, feri—
bisqjregunt ccrtg.Et c. 19 Sarmenta,inquit,hafta diuidit
Sacerdos,Deo partem ponit:reliquu mercator in maffam
condit.EtDiodorus li 5 -Et Plutarchus in Problema.c.i(P
referfit,decimas Hserculi folutas fuiffe. Nec folu m dabat,
fed fe datu ros etiam ethnici pleruq; vouebat, vt teftiseft
Cicero lib.3 .de Diuinat. Neq; inquit,Herculi quifquam
decimam vouit vnquam. Quapropter Lucullum Romani
moris, & iuris peritiflimum, quod decimam vouiffet,vo-
tumq; perfoluiffet, maximis opibus au£lum,veteresexifti
mafle,narrat Plutarchus in Lucullo.CumCamillus ibide
ob Veios bello captos Delphico Apollini decimd prardas
vomlfet,nec in publico aurum foluendi facultas effet, ma
tronas patriae magis,quam fuis commodis c6fuientcs,oIa
ma orna meta,et mundum muliebre inerarium retuliffe.
Liuius recenfet li.5 .Dec.2.Tradit quoq. Herodotus in li.
r.&p.CrjfumCyro confilium dediffe, vt ex oibus hircis
decimusquifq. loui redderetur: & Aeginetas decima ex
fpolijsPerfarum,qui Platxenfi piiooccubuerat,Dijsqui-
bufdam dedicafle.Xenophon in Oratione q edidit de !aa
dib.Agefilatjfcribit ipfumduoru annorum fpatio, centu
tileta^amplius.Deo apudDelphos in decima dediffe.
Ternoqu£Ericur,QuocupIex fitdecima?Refpondeo, cu
“Oftienfi in Summa,tit.de Decimis, $.3. cuius fententia
communiconfenfu recepta eft,effeTriplicem,Pr?dia!em
nempe,Perioralem,& mixtam.Praedialis,eft decima pars
Suarioluiturex frudibus qui proueuiunc ex praedij.s; cu-
\ iufmodi funt vinum,frumentum,olera,& fru Cius arboru.
c.peruenit.c paftoraIis.c,apoftolica,de decimis.Perfona
lis,eftdecima parsfrudluum prouenientiu ex aliquain-
duftria.vel opera perfon^ni mirum ex mercatura, nego
tiatione,militia,venatione,opificio,vel ex cuiufpiam al
terius rei difciplina,& arte quam quis exercet.c.decim£.
ifi.quaeft. r.& ca.ad Apoftolicse.de decimis,Mixta,eft de
cima parsfrudluum prouenietium ex animantibus,quas
in pafcuis,aruisve noftris,noftra cura,& diligentia nutri-
mus-.qualesfunt fatus pecorum,porcorum,boam;& eoru
frudtus.vtcafeus,lac,butyrum, lana,pellis. Dicitur talis
Decima,mixtaiquia fruCius partitu ex induftria perfonf,
partimex ipfisquodammodo prsdijs fponte proueniut:
nam in pafcendis , & nutriendis animantibusrequiritur
hominiscura,diligentia,& induftria, qua animantes cu-
ftodiuntur,& prmdia itidem in quibus pafcuntur,nutriun
tur,&: viuunt.Vt enim arbor, illius loci, & foli cenfctur,
in quo uiuit,& in quo radices agit,non ilhus,in quo vide-
turcoufiftere.i.fi piures,$,fi radicibus.ff arborum furtim
c^farum; Sic, & animalia illius fundi vel praedi; dicuntur
elfe,in quo laborant,& in quo viuunt, non illius , io quo
morantur.l.cum quidam.ff de fundo inftrudio.GIoffa De
cima Mixtam ad Praediaiem reuocat:duoenim tm gene
ra Decimarum,Perfonalium,&Prsedialium eo loco Glof
fa connumerat
Quarto quaeritur, An Decima iure Diuino,an potius Pon
tificio debeatur ? Duplex eft opinio ; vna affirmat Diuino
iure deberi; A Itera omnino negat vllo Diuino iure foKien-
da, fed nn iure Pontificio,fine Canon. Conuenit interoes
iurenatura!i,&: Diuino deberi Clerico qui inferuit Eccie
fia,',alimenra,quibuscommodefuftentetur,&ftipendiara
tione muneris, & oificij,quo fungitur,& quod praiftat. Iu
re quidem naturali,quia redla ratio ptmeipit, vti eum a-
lamus,qui nobis inferuit,& vt demus miniftroEcciefi?, q
nosfpirit ualia decet, vnde viuerequeat, & quod eius o-
pera,cura,& diligentia merenturlure Diuino, quia dixit
Chriftus.Matth. 10.Dignus eft enim operarius cibo fuo.
Quseftio itaq. in eo coufiftit, An Decima,hoc eft,vna pars
; ex decem partibusfrudluuquos colligimus, iure diuino,
an Canonico Ecclefise debeatur? Priorem opinionem fe-
quunturcommuniferecofeufu iuris Canonici Dodlores.
Innocentius in c.vit. deParoch.Ioan. Andreas in rubr. de
Decimis,Hofticn.in Sum.tit.deDecimis $.7. Archidiaco-
nus c. 1.de Decimis in 6.Abbas in c.in aliquibus.de Deci
mis, Antonius in ca. parochianos. de decimis. Alexander
confi 60. volum.4. Ancharanusiiicap. 1. de decimis in 6.
& Gloffa ibidem,& hanceffe communem fententia, feri-
bit Franchusc.x.dedeciinisin 6. Pofteriorem opinionem
amplexati funtTheologi Alexander3.par.qT 1. mem. 1.
2.& 3.S.Thomasi.par.q.g/.art.i.Qiiodlib.2.q.8.Ricar.
4.diftin. i7.art.2.q.7.ad4.Henricus Quodlib.4.q.z8.Du-
ran.in4.dift.i.q.9-ad i.Maior,3 dift.37 q.3<J.&4.dift.:?.
q.4.Adrian.q.;.ar. 1.Antoninus 2. par.tit.4 c.3.5.5.Sotus
lib.^.de lufti.q.4. art.r. Quibusfubfcripfere Summifta:.
Aften.in Sum !ib.6.tit.25.quaeft x-x.&j.Angel. Decimie.
niim.z.Silu. Decime q.3,& 4-Tabien. Decim^.numer.7.
& inter Iuris Pontificij periros.Nauar.in Manuali ca.i r.
mum.i8.&;Couar.Iib.i.variar.refoI cap. 17-1111.2. Atque
in hacquidem controuerlia adeo inter fe Pontificij iuris
interpretes,&: Theologi diffident, vt lurifconfulti Theo-
logosetiarareprehendant.&improbent . Immo feribir
Antonius , Theologorum fententiam non procul abeffe
abharrefiiquippequaecum iure Canonico aperte pugna
re videatur.Innocentiusquoque,, ait, effe fere hasrericos
eos qui afferunt,decimas etiam fub lege Gratiae,non iure
Diuino,fed tantum humano deberi. QiiamuisHoftien.do
cere videatur,decimas quide pracdiales diuino iure , Per-
fonaiesvero humano tantum iure perfolui, quam fenten
tiamtuetur Henricusincap.peruenit. de decimis,&Feli
nus in cap.caufam.de praefcript.idq. communi vfu efie re
ceptum,teftatur Cardinalis in cap. de decimis, & Abbas
in cap. in aliquibus,citato,ficait:Nam licet motuiaTheo
logorum multum ftringantitamen in dubijs,debemusfta-
re interpretationi Ecclefiae,&: Summi Pontificis,de Alexa.
confil. <5o. pr^diClodicit Theologorum fententiam iure
Pontificio improbari.Cotra vero Theologi Sotus, Maior,
& Silucfter locis citatis iuris Canonici DoCloresin hac
parte tanquaranQalegitimos,& idoneos Diuiui iuris ih.
ter-
