1425 
Liber V n decimus. 
1425 
niurrdRefpondco, cogi vi voti, quia nuptis contralmn- A fia audloritatc ludicis cogit fponfalia,qus votu ai 
tur,vt comp!eantur:ex natura ipfius voti cogitur non co- dunt, impleri, & feruari prsfertim jurejurando fir 
fummare matrimoniu,ergo qui vouit nunqua cotrahere, a... n. r 
fe fimpliciterobftnnxit.vtnunquacofummaret ~ 
B 
Oppo 
nes. Qui^iurat fe contraiturum,no eo ipfo,fe confumma- 
turum iurat.fi quidem poft uuptias contra itas poteft,ru 
ta confcientia,eas nOnconfummare;ergo qui vouit feno 
contraiturum,non idcirco vouit fe non confummaturu. 
RefpondetPalud.+.d.j8.q.j.a.S- Conci 6, plusin nega, 
tione.quam in affirmatione contineri.hoceft,plus tollere 
negationem,quam ponat affirmatio, quoniam qui negat 
matrimonium,negat aitum coniugalem : at qui affirmat 
matrimonium,non,eo ipfo,affirmatcongreiTum coniuga 
lema matrimoniumefle pot abfq; coniugali coplexurno 
contra,maritalis complexus, fine matrimonio. 
Quinto quaeritur,An idem iurisfit in ijs.qui poftfim- 
plex votum Religionis,fe matrimonio coniungunt,quod 
in ijs,qui fimplici voto Caftiratisadftridlicotrahunc ma 
trimoniumlRefpondeonon efieomnino idem iuris,Nam 
qui voto Religionis fimplici ligatus matrimonium cotra 
hit,peccat contrahendo, quia peccati pericula fibi creat, 
ne videlicet tentatus intentatione fuccumbat, & matri 
monium confummet. Deinde, diredlo contra votu delin 
quit,fi matrimoniumconfummet.fiue reddendo,fiue pe. 
tendodebitffiquoniaconfummando, votum fuum ferua- 
re amplius non poteft. Adhsc, matrimoniocofummato, 
contra votum poft ea non agit, reddendo, aut petendo de 
bitum. Et in hoc fimplex votum Religionis, a votoCafti 
tatisdiftinguitur. Nec enim qui fimplex Religionis votu 
Deo nuncupauit, autcaftitatem ftatim feruanda fefe ob- 
ilrinx/t:qu6d vere tradiderunt Caietanus 1.» q. SS.art.j 
verfic.in refponfione ad fecundum.Sot.lib-7.de iuft.qu.z 
art.i.circa tertium argumentum: Nauar.in Man cap. 12 
n.47.verfic.Dixi,vouet intentione. Poftremoconiuge vi 
ta defundla vi voti debet fe ad Religionem recipere, quo 
niam, per matrimonium, votu Religionis, antea fadtura 
fublatum,& extinilum noneft,fed quafi fopitum ad tps>: 
Vndefi fecundo,fe matrimoniocopulet,denuovotu vio 
lat,atq; perrumpit,quia iterum in periculum incurrit ne q dant,fiue fequancur,voto fimplici Caftitatis,auc Religio 
antece- 
-. randofirmatai; 
Aut cogit faltem eum,qui votum poft fpdfaliaemific,Re 
ligionem profiteri,vel fidem puelis datam implere.Turn 
quia votum folemne Caftitatisdirimit nuptias fequetes, 
non prscedentes, c.ex parte, &c.ex pubtico.de conuerf 
coniugac. ergo a fimili, votum fimplexCaftitatisdiflol- 
uit fponfalia fequentia,non prscedentia;prsfertim cu m 
perfponfalia prscedentia.aliter ius aliquod acquifilTe vi 
deatur Quod fi iufiuiandumfponfaliacofirmauit,maio 
rem vim adhibet, fiquidem vinculum vnum alteri acce 
dit,cum tamen votum fimplex nos vno tantummodo vin 
culo teneat,ac liget. Secunda fniageneraliterdocet voto 
fimplici Caftitatis fponfalia dilfolui.fiue ea illud antece 
dant,fiue fcquantur.Quam fniam tuentur. Sotus 4.d.27. 
q.i.a S.Mai.4.d.27.q.5.ad 2.Ricar.4 .q.4.Ange, 
fponfalia n.4.& citat loan.Andr.in c.de illis, de defpon- 
fat.impub.Sic Calder. fic Antonius Biitrius, vt citat Rof. 
impedimentuni4 nu.4, Tertia fententia eftalferentium 
fponfalia dirimi ex parte eius, qui votum non fecit.no au 
remex parteeius.qui caftitatem proiiilfitraiunc enim li 
berum efteei.qui non uouit.a fide data in fpdfalibus.rece 
dere.ne fit ei oneri matrimonium,eo quod alter,qui votu 
fecit caftitatis,iure non poteritdebitum conjugale pete 
re,ac .finde cogeturdebitum peteie,quoties voluerit vti 
coniugio,quod ablque onere, & difficultate,non fit:at is, 
qui votum fecit Caftitatis fidem datam in fpofalibus fer 
nare debet, quia iure cogitur ab Ecclefia iu indicio, aut 
in religionem ingredi,aut nuptias contrahere Sicopinan 
tur Paludanus,& Siluefter,locis fupra citatis. Reuera fpo 
falia, iure Canon ico, per votum fimplex Caft itatis, no di 
rimuntur, & hoceft,quod docent prinis opinioni s audio - 
res.At vero inforo confcientisexiftimoprobabilemefle 
fententiam,fponfalia,qus publice contradlano fnnt,per 
Votum fimplex continentis diffolui.-quod fecunda opinio 
tradidit. Etenim Caftitatis votum,eftegregium virtutis 
officium,& opus,qd futurarum nuptiarum fponfio impe 
dire iure,nec debet,nec poteft: ergo fiue fponfalia antece 
fuum votum violet confummando.Quod fi illud cofum- 
inet,certe contra votum grauiter delinquit. 
Nono qusritur, An adftridlus fimplici voto, de facris 
ordinibusfufeipiendis, peccet matrimonium contrahen- 
do?Sot. affirmat eum contra votu peccare,quia cotrahen 
do,fit ad facros ordines ineptus.Si qusras,an poft matri 
monium contradlum,antequam confummet,& perficiat 
debeat vitam religiofam capefiere,vt votum,quod fece 
rat, feruet-Sot-in 4 d,j8 q.z.a. r.refpondet,eu ad td mini 
me compelli, qui non Religionis, fed facri ordinis capcf- 
fendi,votum fecerat:&graue admodum,ac moleftumeft 
Religionis inftitutum ei, qui nullo fe huiufmodi votode- 
uinxitmec votum ad non cogitata protcditur,nec qulsra 
tione eius plus debet exoluerc.quam vouerit. Mihi tame 
longe probabilius videturoppoficum,ficut fupra dixi de 
co, qui fimplici voto Caftitatis obftridlusfe matrimonio 
copulauit. Debet igitur Religionem profiteri,quoniam 
eam profitendo, promiffum prsftare commode poteft : 
quippe Religionem profelfus, ad facros deinde ordines 
prouehetur. 
Decimo qusritur, An voto fimplici Caftitatis fponfa 
lia dirimantur exempl i gratia.Titius puelis jpmifit feea 
vxorem dudturum, deinde vero fimplici fe voto Caftita 
tis adftringit:qusritur,valeat ne votu,an fponfalialHanc 
qusftione Scholaftici tradlant in 4.d.i/. & Canonici iu 
ris interpretes in cap rurfus,&cap. veniens, qui Clerici, 
vel vouentes,& Silu.fponfalia q.7. vbi multas fententias 
refert.Tres fune opiniones.Prima diftinguit-.Si votum Ca 
flicatis fponfalia antecedat,ea dirimit,tametfi ea iureiu- 
rando roborentur; quando vero fponfalia votum prsce- 
dunt,vim,& locum habent,prsfertim iureiurando cofir. 
mata,necvoto difloluuntur.fta Innocentius, Hoftienfis, 
Archidiaconus.Ioann.Andreas, Abbas,Ancharanus,inc. 
rurfus.qui Clerici,vel vouen. & inter Theologos Palud.4 
d.2 7.q.i,a.3 .inquinto cafu propdfinem.Anton.p. j-tit.i 
cap. 18. 0.2. interSummiftas SiluefterSp0nfaliaq7.R0- 
fel.impedimentum 4.n.4.& Tabien.Sponfaliaqu.io.Ar- 
mil.Sponfalianum 12.Nauar.in Man cap.22.numer.27. 
Quod docent duplici ratione permoti: Tum quia Eccle- 
Inft.Moral. Pars 1. 
nis,autfacri ordinis,meo indicio dirimuntur,ne ,pmiffio 
futuriconiugij melioriprsftantioriqtie bono aditu inter 
eludat .Hoc tamen intelligimusconditione fi fponfalia, 
omni alio iuftitis vinculocareant.Nam fi quis priuatim 
& clam, alicui puelis nuptias abfolute ,pmiferit,eamq; 
violauerit,aut eius famam aliqua ratione,l$fer>t,aut pu 
blici cum ea fponfalia contraxerit: hsc ni fi perfecerit,et 
graue damnum,& malum dat:eiufmodi enim obligatio, 
iimplici caftitatis,nec Religionis, nec facri Ordinis fufei 
piendi voto dilloluitur:eo quod, Deo vota nolfra 116 pla 
cent, fi squitatis,aut iuftitis legibusaduerfcntur.C^'teni 
argumenta primsfententis,contra fecunda opinionem, 
quam fequor,nihil concludut. Nam Ecclefia cogit quidfi 
fponfalia perfici,quando in ludicio confiat ea effe contra 
dia, dede voto fimplici Caftitatis nihil compertu habet. 
3tem,quia in iudicio agitur fecudum Canones, & iura.de 
in iure fponfalia non dirimuturper votum fimplex cafti 
tatis,nifi per ingreflum in religione:6e ideo Ecclefia in iu 
—— dicio no diflbluit fponfalia, per votum fimplex caftitatis 
u fubfcc]uens,vel prscedens, nifi is, qui vouit,ad religione 
trafeat; quod fi neutrum eorum conflet, non fimpliciter, 
cogit fponfalia impleri, fed aut ea perfici, aut Religione 
eligi,ne alter,cui fuerant nuptis promiffs.detrimeti ali 
quid contrahat.Nos tamen vti diximus,deeoeuentu lo 
quimur,quo priuatim,& clam futtirs nupti^ puelis fim 
pliciter promittuntur. Deinde, non eft idem iuris in voto 
folemni.quod in fimplici: nam folemne dirimit nuptias, 
fi fequantur.fola Ecclefis inftitutione,at vero proceden 
tes diffolucre nequit, cum Ecclefia ad id ius, & poteflate 
no habeat. Csterum fimplex vocumcaftitatis perfe vim 
habet fponfalia foluendi,(iucprscedant, fiuefequantur, 
ne futurarum nuptiarum fimplex , denuda promiffionos 
a meliori,& maiori bono prohibeat. Et miror quofdam 
iunioresafferere fecundam fententiam elfe periculolam; 
quum eam aperte fequatur S Tho.in additionibus,ad p.j 
q.5 3 .art. 1 .ad primum : & poft eum fequantur ipfam Ri- 
cardus.Angel. Anton Butr.GafparCalder.Sotus.de Ma 
ior,& eam elfe probabiliorem feribit Petrus Ixdclma,de 
ipatrim.q.41. art.j. 
Ooo 3 Vndc-