14.
Inftituthnum oralium, Pars II*
96
mm?Sotus lib.4 ; de luftitia.q.J.art.f ad quartum argu
nfcntum,riocetiure communi ciuili parentes non pro
hiberi extra teftamentum aliquid filijs fpurijs, aut in
vita donareiaut in morte relinquere. Sed iure,inquit,
fpcciali alicubi prohibentur parentes filijs fpurijs, fi
fuerint filij Clericorum , vel Monachorum, vel Reli-
giofonmi,quidquam donare,
C.Tterum longe verius eft, quod refpondet conimu-
ricm fententiam fecums Couarruuias in eodem loco,
fequ.Primo,filium fpunum tuta confcientia
non poffe,ea patris bona relifla obtinere,quoniam iu-
ftiffima lege eorum bonorum capax non eft , & ideo
Ctiam ante vltimam Judicis declarationem , fiue fen-
tentiam,reftituere debet legitimis haredifeus ab inte-
ftato venientibus, vel teftamento inftitutis.
Qiiscres, an fpurius tuto poffit patris bona poffidc-
fC,qua ipfi tradidit is,-qui data fide patri promifitfe , B
ea bona filio fpuno traditurum ? Refpondeo cum Co
ti ar.loco pr$dii3o,mimer.8.ex communi fententia di-
ftinguendo; Vel ea bona habet ab illo,cui pater dedit
ob datam fidem patri, atq; tunc_ tuta conficientiane
quit retinere,quia tunc habet ex inftitutione,& volun
tate patris.Vcl habet ea fimpliciter ex voliitate illius,
Cui dedit pater, & catcnus illa poteft poffidere; nam
quamuis ille contra legem grauiter peccaucrit, cum
promiferit eafe filio fpunoredditurum,non tamen ob
fidem datam,eo ipfo ea bona ami(it,imp eorum eft fa
ifus dominus; ac propterea,tunquam verus dominus
poteft ea bona donare,cui voluerit: ergo fi donet fpu*
rio.acquirit fibi fpurius ea, non donatione patris, 1 cd
donatione veri domini.
Dicesseo ipfo quo ille fuam fidem teftatori obliga-,
uit,eft bonis datis priuatUS.Refpondeo,pofie fifcum ea Q
bona fibi vendicare,& capere ab eoffeddonec conde-
jietur,eorum bonorum dominium habet,
Quarto quatitur, An qui inftitutus eft h seros fuh
fide data, quapromifitfilio fpurio hareditatem reddis
turum , tuta poffit confcientia fibi retinere haredita,
tenijin potius fifco,& legitimis haeredibus debeat red
dere ? Somslib.4.de luftitia.q.Car.i.m 4. argumento
ad finem,fentit.ante vllam Judicis fententiam,& con
demnationem delidti debere reftituere legitimis harc
dibus ab intcftatoiquod fi illi non extern,pauperibus,
quiaharesfic inftitutus,capax haeredi catis non eftffii-
fco vero non debet,mfi criminis condemnetur, Barto-
lus l.vltima ff.Dehis,quibns,vt indignis: Puto,inquit,
falua ratione Theologorum,legaliter loquendo, quod
hsres ita inftitutus,tenetur dare fifco,fecundum con-
fcientiam : neque poteft dare fpuno, vel retinere fibi: q
quod patet,quia retinendo eft pofleffor mal * fidei. Jd
autem quod non eft ex fide,peccatum eft.Sic ille . Ide
affirmant alij, quos refert Couarruuias in loco citato,
num.9. Et videtur effe fententia communis Juriti
confuitorum.
Sed verius exiftimo,quod tradit Couarruuias num.
8. & 9. haeredem pofie tuta confcientia fibi heredita
tem retinere ante Judicis fententiam,qua fifco illa ad
dicatur 5 quoniam quod hereditas fifco deferatur , le
ges , & Jura ftatuerunt in poenam criminis: at petiu
non debetur,nifi condemnato dcliito.Vndc non idem
juris eft de havede,quodde filio fpurio,fi hereditatem
accepiffet; fpurius enim hereditatis capax non eft, &
ideo'debet eam reftituere ante Judicis fententiam,le
gitimis heredibus tcftatorisiheres vero inftitutus,per
leges nou eft faiftus inhabilis ad hereditatem, ta- £
ruetfi contra leges grauiter peccauerit, quia promi
ferit fe hereditatem fpurio traditurum , Nec verum
eft,quod ait Bartolus, illum heredem effe male fidei
poflefforeni: quiatutb poffidet, quoufque Judicis fen
tentia fon deni netur; crimine vero condemnato retro-
trahitur fententia,vlque ad diem commtffi lceleris,&
aufert ab eo fifcus h.i reditatem, &c omnesfruefus he
reditatis extantes.
Obijcies id quod habetur in 1. Bredonis.fF.De peti
tione hereditatis, que fic ait: Pr,edonis loco iutelli-
gendus eft rs,qui tacitam fidem interpofuerit, vt non
capienti (id eft,ei,qui capax non eft ) reftitueret he
reditatem, at predo ante ludicisfententiam reftitue-
jre.ipfo naturali, & diuino iure compellitur .jRcfpen-
A dent Gloffia ibidem, & Couarruuias loco predidio,
ea lege h.rredem non dici praedonem, fcd loco prsedo.
nis habendum, quia videlicet poteft fententia Judicis
condemnari.
Si roges id quod Bartolus quairit, An fupradiflus
hsres interrogatus a Judice , num fidem praefliteric
teftatori dc haireditatc reddenda filio illi fpurio, veri
tatem confiteri cogatur. Refpondet Bartolus ibidem,
quem multi ali) Junfperiti tefte Couarruuia loco ci
tato fequuntur,cum cogi, tametfi nec infamia,neque
femiplcna probatio praceflent. Sed verius eft, quod
docet Couarruuias in eo loco,quem dixi, nullo eu iu-
re compelli ad id confitendum, quia occultum eft cri-
mc.ncc vlla infamia,neqjfenviplena probatio antecef-
fit.& proinde cbtra,vel praeter ius dc crimine rogatur.
Rurfus quaeres, An praefata haereditas ad ciuilem,
& fecularem fifcuni pertineat, & non adEcclefiaftb
cum? TeftcCouarruuia communis eft fententia, ad
fifcum ciuilem pertinere,fi talis haeres fit laicus,quam
uis teftatur , & filius fpurius Clerici fintj contra vero,
fifco Ecclefiaftico deberi,fi hsres fit Clericus, tametfi
tcftator, & filius fpurius fint laici . Idque ratio often-
dic, quoniam huiufmodi petna eft in haeredem confti-
tuta,quia fidem dedit,qua promifit fe hareditatem fi
lio fpurio redditurum.
Quinto qumtur,Quid fit dicendum, quando patet
bonafua relinquit extraneo abfque vlla conditione Sc
paClo,vt eam,vel partem filio fpurio reftituat, conce
pta tamen fpe,qua credit & fperat, ipfum ea,bona re.
ftituturum , Refpondet Couarruuias loco citato, tutd
illum pofie fibiretinerejac tuto etia pofie ea filio fpu
rio tradere: quia non tradit ex debito bona patris,fcd
ratis,ac liberaliter donat, vt fua: & hoc locum etiam
abet in eo,qui ea bona acceperit,fciensfub ea fpeef-
fe fibi reliita, tefte Couarruuia.
Sexto qusritur,Quid fit dicendum,quando duo pa
tres , quorum vterque filium fpunum habet, inter fe
ita coueniuntjfi tu inftitueris haeredem filium meum,
aut dederis illi certam tuorum bonorum partem, ego
viciflim inftituam haeredem filium tuum, aut dabo il
li tantundem,quantum dederis filio meo,numquidhi
filij ea bona tuto retinebunt fibi ? Nauar. m traift.de
fpolijs Clericorum,$.vlt.num.6.notah, 4, ad finem in
nuere videtur,huiufmodi pa(fta,& conucnta valere iu
re communi,nifi fpeciali iure prohilieantur.
Mihi vero probabilius videtur,ea nunimS commu
ni iure fubfiftere , 8c filios fpurios reftituere legitimis
hsredibus ea bona debere. Nani quod filius eo modo
accipit, videtur & patre fuo accipere tanquam pre
tium , vel in locum bonorum , quae daturum fe pro-
mifit pater filio akehusiQucmadmodurn fi frater con-
ueniiiet cum alio in hunc modum : Vendo tibi hanc,
vel illam rem , ea lcge,vt reddas fpurio meo filio pre
tium. Vel ficiCommuto hanc,vel illam rem cum alia
tua re, ea conditione, ytnon mihi, fed filio meo fpu
rio reddassnon valent huiufmodi pafliones; fic etiam
cum duo conueniuntita: Inftitue tu haeredem filium
meum, & ego tuum filium fpurium viciflim h.rredem
jnftituam.
Septimo quaeritur, Quid dicendum cum a tcftatore
bona alicui relinquuntur, vti ea in pauperes,aut pios
vfus diftribuat, licebitne illi ea bona in fuum filium
fpurium tanquani pauperem conferre? Dua funt opi
niones; Prima negat,cb quod pater erga filium magis
pateruo aftciflu, quam vera in Deum pietate monea
tur: deinde , quia non videtur teftatoris voluntati fa-
psfaccre,quia is,qui exeeutor teftamento rcliflus eft,
nihil ex bonis teftatoris , debet in fuam rem conucr-
tcrejalioqui enim fur cfIct,non bonorum diftributor.
Sic Ancharanus confii.436. Alexan in l.fi is,qui. ff.de
vulgar. 6c pupill. fuhftit. Altera fententia affirmat id
pofie facere exeeutorem teftamenti, ebqubd pater
teftamenti exeeutor, non fua bona , fcd bona teitato-
ris filio fuo fpurio dat,& dat ea tanquam pauperi, &
egenti. Sic Paulus Caftrcnfis,quem citat,& fcquitur
Syluefter in verbo, fili), q.4.di<fto 4.Htec fententia pro
babilior videturjdummodo pater,qui relisus eft refla
mento exeeutor,id bona fide faciat,oaim ffaudean le-
gem remota-
Oclau»
