Ul. 11, *Dequarto decalogi pracepto, Cap. XVII. 105 
jura percipi* Gloffa m 1. ex diuetfo. ff. de rei vendita 
tione, & in capit, gratjis, de rellicutione fpoliatorum; 
quia ex Te alit m percepti funt, & poffeflbr ,litemota, 
eos diligentius, quam antea cultodire, & conferuare de 
bebat. Atqui voluit Ecclefia, vt is, qui bona fide matri 
monium contraxit, eo vtatur, etiam lite conteftaca, & 
pendente. 
Si roges quid dicendum, cum lata eft Pernentia,contra 
primum matrimonium,& coniux a lententia lata appel- 
jauit , & fecundum matrimonium contraxit? Paulus 
Caftrenfis tefte Couarruuia loco citato , nume. 8. dicit, 
matrimonium fecundum , contra primum haberi tan- 
quam bona.fide contraftum. Sed verius eft,quod docet 
Couarruuias cum loann. Andreas, Prxpofito,& Cal'- 
derino,ac Felino, adhuc matrimonium primum, tanqu* 
bona fide contradum habendum ede ,quia cap. venien 
tes*, de lurepatro. & cap. Non folum,de appella.in fen 
tentia appellatione fufpenditur, & idem iuns eft eodem 
teffe Couarruuia,de filijs-coneeptis poft latam fententiay 
pendente adhuc decem dierum termino dato a iure ad 
appellandum, c. Non foliim, de appellat.in 6 Quofit.vt 
filij concepti poft latam (ententianv contra matnmoniuy 
aqua appellatum non eft, non habentur tanquam bona 
fide concepti. 
Sept/mo quaeritur, An i»,qui dicit,in indicio feefle le 
gitimam,id probare debeat ? Refpondet Couarruuias in 
Epitome par.j.capit.8nume.i.debere , & ita docent 
Angelus,Decius, lalon ab eo citati: idque probant ilH 
Audores ex 1.liberorum.(F.De ijs,qui notantur infamia* 
Addit Couarruuias hanccaufam tradari poife etiam poft 
quinquennium, a morte parentum elapfum . Abbas, 
Ancharanus, in cap. Peroemtf qui fil. finr legit, quamui* 
G;o!Ta, Hoftienfis, & Henricus voluerint talem caufam ^ 
agi non poife, poft quinquennium praedidum . Telle 
stem Couarruuia , fi adum (it cum eo , qui xquales ha 
bet emfdem quxftionis perfecutores, lententia io ea cau 
fa data,exteris in eo quod ad publica munera attinet, no- 
cetynon tamen in eo,quod Ipedat ad prniata illorum in 
commoda, qui nondum egerunt, nec ad mdicium vocati 
fuerunt. 
Qoxres,Caufa de filiis, fint nec legitimi, ad quem iu- 
dicem pertineat ? Refpondeo,ad Ecclefiafticum,ca. Tua, 
de Ordinecogmtionis.c Caufam.qua? fecundo, & c. La- 
tor.qui filii fint legitimi. At vero caufa de hxreditari* 
ffucceifione.quscnm caufa de legitima prole pendent e co 
s-am Ecclelialtico fudice concurrit, defertur ad ludicem 
ciuilem,non Bccleliafficum . Cum de fucceflione mha:- 
reditate pnncipalitertradatur, & antequam de legitima 
prole caufa agatur. cCaufam qux.fupra citato; mfi cau- r) 
fa de ha?reditate,ab eo tantum definienda fit,per fenten - 
tiam.qua proles legitima efle decernitur : tuncemm eo 
jpfo,qubd ludex Ecclefiatticus pronuntiat prolemeffe le 
gitimam,pronunciat etiam non efle pnuandam , nec ex 
cludendam ab hereditate. Gloffa,& Innocentius, Cardi 
nalis,Antonius,& Abbas inc.i.& c.Perlatura, c.Caufam 
que. Qui fil.fint legit. 
Oftauo queritur, Quibus modis probetur, aliquem 
cffe filium legitimum,& naturalem ? Refpondeo, in pri 
mis duobus teftibusadhibitis, qui teftlmonium reddant 
de veritate libi nota .c. Per tu.is,qai filv fint legit. Couar. 
in $.citato,nu. 5 .ex PauloCaftrenfi,& Decio. Secundi, 
guia isa parentibus,vtfilias’traftabatup,quamuis poftea 
jpli parentes id negauerint. c. Per tuas,'de probat. Glolfa, 
& Panorm m cap.Tranfmiffe. Qui fil. ftht fegitlGouaf. 
$,prxdido,nu.6. v 
A.t non'futhcicyfi quis filius nominetur, nifi alis ad fint • 
Buris adminicula. Couarruii. ibidem , num. 7. Satista. 
men elt, fi quis natus Iit ex ■'Xore.quauis adultera,dum- 
snodo tamen cum ea aflidue habitaueric maritus, etiamfi 
cum filium fuum elfe , umbo coniuges negauerint Co- 
uarr.nurn.8. Communis lententia lic habet. Inl.Filium. 
ft.De iis,qui fui,vel alieni iuns (unt, ita legimus. Filium 
enim definimus,qui ex vsorg, & viroeius nafcitur.Sed 
fi fingamus abfuiffe mantum , verbi gratia , per decen 
hium, St.poftea reuerfum , anniculum inuenifle in do- 
mofua, placbt nobis fuliani fententia, hunc non elfe 
manti filium; Non tamen ferendum lulianus ait, eum, 
qui cum vxore fua aflfidue moratus, nolit filium agno, 
?«te quali non fuum: fed mihi videtur, fi confietj^na- 
fa ritum cum vxore, rion concubuifli? infirmitate interue- 
mente, vel alia caufa, hunc qui nattis elt, m domo filium 
non effe . Sic ibi. 
Hanc probationem foliim elidere poteft, fi conftiterir, 
maritum abfentem fuilfe, aut non potuifle ad vxorem 
accedere, »el generare non potuifle eo tempore , quo fi 
lius ett conceptus . Vndefalfaeft fententia, vtredeair, 
Couarruuias , Barbatii, qui cap. In pnefentia , de 
probationibus, num p&.dixit, filium ex vxore adultera 
potius,quatti ex matrimonio conceptum, fi claudus, vel 
caecus natus fitV’ 
Quxres.An folaftma probet aliquem efle filium legi, 
timum f Refpondeo, minime, fi parentes id verum eiic, 
negauerint c. Ttanfmifix,qui filii fint legit.Ibidern Glof- 
fa.&.Panormit. & alii. Item fiquiseft,in poffeffione.qua 
vt filius legitimus habetur, non cogitur credere parenri- 
g busnegantibus eumelfe fuum filium. Gloffa in 1 i.fi.z.ff. 
De Carbon.edifto. & in I.Si Polthumis. $.vlt.ff. Delib. 
& pofth Abb.&aliiin c. Tranfmiffx citato,- vndenequic 
ab hereditate excludi. Hinc elt, telle Couarruuia ibi 
dem nu. 1 o.vt tria fint in hac cau fa a teli ibus inquirenda; 
Primum, an fciant, verbi gratia, Titiora efle filium Caii, 
ex matrimonio legitimoab eius vxore conceptum . Se 
cundum, An fciant Caium agnouifle filium fuum effe Ti 
tium predidum.Sl eum vt talem tradafle . Tertium, An 
creditum fuerit communi viemix fama prefatura Titia, 
filium efle legitimum Caij. 
De haredharia filiorum legitimorum $ 
O naturalium fintcejjione. 
Cap, XV1L 
P Rimo queritur, Quo modo hlij legitimi parenti 
bus ex teltamento (urcedant ? Refpondeo, filios le 
gitimos , & naturales. & ipfis deficiedribus nepotes, 
vel alios quoslibet defcendentes debere neceffarib infli- 
tui heredes a parentibus, vel alijs afeenderitibus; ita vt 
fi parens filium legitimum ,& naturalem in teltamento 
pretereat, hoc ell, heredem non mftituat, neq; exhajre- 
det, aut fi exheredet,non exheredet appofita caufa j aut 
fi exheredet caufa expretfa, fed non iufta, & debi 
ta, videlicet, quam leges, & mra preferibunt, tunc 
filius habet ms dicendi nullum cffe teftamentum , eo 
quod fit in eo preteritus, vel exheredatus quidem , led 
fuppreffa, & tacita caufa, vel exheredatus line iufta, 8c 
legitima caufa. 
Quod fi heres inditurus eft, fed non in tanta legitima 
portione,quanta ei fecundum leges,& iura debebatur.ius 
habet dicendi, teftamentum elle mofficiofum ; & proin 
de ms habet petendi incrementum »lq; ad integram , & 
legitimam portionem. Aurh Vt cum de appellatione co- 
gnofcitur. § Aliud quoque capitulum , & §. Siue igitur 
omnes. In illo primo fic habetur: Sancimus, non licere 
penitus patri.vel matri,auo, vei auiir, proauo, vel proa- 
uis fuum filium,ve! filiam,vel exteros liberos prxterire, 
aut exhatredes m fuo facere teltamento,nec (i per quam 
libet donationem, vel legatum', vel fidcicommiflum, vel 
■alium quemlibet modum eis dederit, legibus debitam 
portionem,nifi forlan probabuntur ingrati,& ipfas nomi 
narim ingratitudinis caufas parentes fuo jnferuerint ce, 
ftamento , 
In fecundo.$.Siue igitur omnes, Gc legimus-; Siue igi 
tur omnes memoratas ingratitudinis caufas,flue certas ex 
■Ilis, flue vnam quamlibet parentes in teftamemo fuo 
inferuerint, & feripti hsredes, vel nominatam, vel 
nominatas caufas, vel vri?rh ex his, veram effe mon- 
Rrauerint,teftamentumTuam habere firmitatem decerni 
mus. Si autem hxcobleruata non fuerint, nullumex- 
hxredatis liberis prxiudicium generari. Sed quantum 
ad hxrerium inflttutionem pertinet , teltamento eua- 
cuato, ad parentum h.Tteditatem liberos tanquam ab 
fnteftatoex xqua parte peruenire ,ne liberi filiis accu- 
fationibus condemnentur, vel aliquam circumlcriptio- 
tiem in parentum fubftantijs patiantur. Si verocpntige 
rit cum qmbufdam talibus teliamentis quadam lega 
ta, vel fideicommi(Ta,aut libertates ,aut tutorum dona* 
siones relinqui, vel quedibet alia capitula, coneelfa les 
gibus