'LILII. De quarto decalogi praecepto, Cap. XXL 'iif
ni,fed ftatutis , vel legibus prouinciarum , duitatum, A
Regum,vel Principum vbiqueferfi gentium conftitu-
ta;vt fi filius,aut filia matrimonium ritS contraxerit,£
uinculo patrite poteftatis eo ipfo foluatur , etiamfi m-
uitis, aut infcijs parentibus in faciat, & eo ipfo confc-
quiturintegrum vfumfrudtum fui pcculij aduentitij
ad onera matrimonij fuftinenda. Et nonnullis in locis
ftatutmn eft,vt matrimonium huiufmodi patriae pote
flatis iura difloluat,non cum primum contra6lum,fed
cumconfummatum maritali congreffiu efl. Nec alicu
bi fufficit matrimonium elfe confummatum, nili etia
jpfi coniugcs folemni Ecdefiaftico ritu facrati fint, vt
moris efl in Ecclefia.
Secundo quaeritur, An facer ordo i filio fufecptus
dirimat iura patriae poteftatis ? Duae funt opiniones,
quarum vna affirmat,per ordinem factum, quicumqj
fit ille,tum Subdiaconus & Diaconus,tu Sacerdos,pa- B
tri$ poteftatis iura diffolui. Sic Gloffiain c. Cum volu
tate de fent,excom.& c.indecorum de a;tat.& qual.or
dinan.Aften.in fum.lib.6.tit zo. q. 6. ad finem Bernar.
jn c.indecorum,de stat.Sc qualit.Altera opinio negat,
quae eftlnnocentij, Hoftienfis,Ioannis Andrcae, vt ci-
tatSyI.excommunicatio.6. nu. <5.eft etiam Abbatis in
c.inaecorum citato,c.conftitutus,de in integrum refti-
tut.c cum defideres,& c.iure voluntate,d,e fenten. ex?
•comm.Sylu.loco citato. Angeli, excommunicatio. 5.
num.io.Couar.de teftamen.c.quia vos.nu.5.Rofel.ex-
com.z.n.S.Tab.excom.5. n, S. & hxc ab omnibus ap
probatur tu Canonici,tum ciuilis iuris interpretibus.
Et certe in Authen,Presbyteros,c de Epifcopis & Clc
-ricis,filijs familias conceditur,vt,bona,quas,poftquam
eletli funt clerici,acquifierint quafi caftrenlia habeat
& vt de eis teftari libere queant, etiamfi in parentum Q
potcftate fint,quamuis haec lex cum ciuilis fit, vim 8c
Jocum in clericis npn habet, nifi quatenus fuerit iure
Canonico rcccpta.I.tem fi facer ordopatrite poteftatis
iura dirimeret,non dffet hoc proprium Epifcopalis di
gnitatis , quod tamen tanquam proprium huic digni
tati conceditur ,vt filium a patria: poteftatis vinculo
foluatmec in iure Canonico legimus,vbinam facer or
do filium liberet e patria potcftate.
De pote flate Patris in filium ex turege
naturali, Cap, XXI.
H Adlenusde potcftate patrum in filios ex iure
ciliili Romanorum egimus.Supcreftiam vtex- £)
plicemus,quam poteftatem habeat pater in filium ex
iure gentium,& naturali, & in quibus filium patri na
tura lubicccnt.
Ac primum quaeritur gencratim, quamam ratio of
ficiorum fit inter patres .& filios,cum filij publico ma-
giftratus munere & officio funguntur, & patres priua-
ti homines funtiHanc qua-ftionem ex difputatione,&:
fententia Tauri Philofophi G ell.Iib.z Nodium Artic,
cap.:.,definiuit,itaferibens: Ad Philofophum. inquit,
Taurum Athenas, vifendi cognofcedique eius gratia,
Venerat vir clariflimiis Prafes Cretas prouincia:, & cu
eo fijnul eiufdera Praffidis pater. Et Taurus poft mu
tuam falutationem rcfedit,quia a ffurrexerat:&.allata
efl mox vna fella, qua:, in promptu erat, atque dum
alis ponebantur, appofita efl; Inuitauit Taurus patre
Prsfidis,vt federet,atque.ille aitifedeat hic potmsqui £
1’opuli Romani magiftratus eft. Abfque praeiudicio ,
Taurus Prsfidi dixitjTu fedeas. Et cum pater affiedil-
fet,appofitumque effiet aliud filio quoque eius kdile i
verba fuper ea re Taurus fecit i & eorum verborum
fententia ha:c fuit: In publicis locis,muneribus atque
adlionjbus,patrum iura cum filiorum,qui in magiftra
tu funt, potcftatibus collata interquiefeere paululum
&conniuerc. Sed cum extra Rempublicam^in dome-
llicare atque vita fedetur,ambulatur,in conuiuip quo
que familiari difeumbitur; tum inter filium magiftra-
tum,&patrem priuatum publicos honores cellare,na
turales, & genuinos exoriri. Haec ille Phdofbphus,
qui refte propofitamqusftionem diffoluit& cius fen
tcntiam Gellius ibidem exemplo ex hiftotia Roma
na petito coniprobauit. Nam Confu 1 erat F abius
Maximus, cui pater Proconful. ohuiam in equo ve
hens venit,neque defeendere voluit, quod pater erat.
Lidlores non aufi funt defeendere iubere . Vbi iuxea
venit,tunc Conful.ait: Defeendere iube. quod poflea-
quam fidior ille,qui apparebat,cito intellexit, patrem
Proconfulem defeendere iuffit. Pater imperio paruit,
&c filium collaudauitjcum imperium, quod populi cf-
fet, retinere,
Secudo quaeritur,etiamnc generatini, an femper in
omnibus,patris iuffiis debeat filius parere ? Hanc quo
que quaeftionem difputauit.Gell.lib.i.ca.y. Quari' fo-
litum eft, inquit, in Philofophorum difeeptanonibus,
an femper,& in omnibus iuffiis patri paredum fit? Su
per ea re Gteci.Noftrique qui ue Officijs fcripferunr,
tres fentendasefle tradiderunt. Earum vna eftnn om
nibus,quae pater imperat, parendum . Altera eft , in
uibufdam parendum , in quibufdam non obfequen-
uni. Tertia eft,nihil ncceffilim effc obfequi,& parere
Nam,aut redle,inquiunt, imperat pater,aut perpera :
fi redlc,non quia imperat,fed quoniam id fieri ius eft,
faciendum eft,fi perperam,nequaquam faciedum eft,
quod ficrtnon oportet. Deinde ita concludunt; N un
quam igitur eft patri parendum in his, qua: imperat.
Sed ifta ( inquit Gellius ) fententia friuoia & inanis
eft,neque illa,quam primo in loco diximus,vera vide
ripoteft,in omnibus qux pater iufienc, parendum.
Quid enim, fi proditionem Patris, fi matris necem, fi
alia quadam imperarit turpia,aut impia ? Media igi
tur fententia optima atque tutiflinia vjfa eft , in qui
bufdam effc parendum, in quibufdam non obfequcn-
dum.Sed ea tamen,111 quibus obfequi non oportet, le
niter & uerecunde,aq finedeteftatione nimia,fiuc op
probratione acerba; reprehenfionis deefinada fcnfim,
& relinquenda magis funt ,• quam refpucnda. Item
olnniaqua in rebus humanis fiunt, ut docli cenfue-
runt,authonefta funt,aut turpia: qus fua ui redla,aut
honefta funt;ut fidem colere,ut patriam defendere,ut
amicos diligeremsc fieri oportet,fine imperet pater ,
flue no imperet. Qua; his contraria,quasque turpia 8c
.omnino iniqua funt, ea neque fi imperet quidem, fa-
oiendafunt,qus uero iu medio funt,&a Grscis tum,
«iDa^ofct, tum [Asto, appellantur, ut in militiam ire,
ius colere,honores capcflere,caufas defendere, uxore
ducere,iiiffium proficifci.accerfitum uenires quoniain
hac & his finniia per feipfa neque inhonefla funt,ne
que turpia: fed perinde , ut a nobis aguntur, ita ipfis
aflionibus,aut probada fiunt,autrcprehendenda:pro-
pterea in his rerum generibus patri parendum efledo-
dh cenfent, uehiti fi uxorem ducere imperet,aut cau
las pro reis dicere , Quod enim per fefe neque honc-
ftum,neque turpe eft,idcirco fi pater iubcat, in eo ob-
fequendum eft. Sed enim fi imperet uxorem ducere
intamein,propudiofani,criminofam , aut pro reo Ca
tilina aliquo,aut C,Bibulo,aut : P. Clodio caufam dice-
rejnon folicet parendum, quoniam accedente aliquo
turpitudinis numero,definuut effc per fefe haec media
atque indifferentia.Hsc Gcllius:qui profeflo qmjftio
nem propofitam diluit ex doctrina Philofophorum
melius fententiuni.
In his igitur, quae pater iuffierit contra iuris natura
lis prscepta obtemperandum non eft; qua enim funt
ktri naturali aduerfa,pcr fefe turpia & niala sut.Item
in ijs,qus pater imperat contra iuris diurni leges , ne
quaquam eft parendum, nuta illud Principis Apofto-.
loruimObedire oportetDeo mugis,quam hominibus:
in ijs ucrd^uK per fefe media funt & indifferentia, fi
pater iuffierit,obfcquendum eft, nifi aliquid aliude ob-
ftiterit, ut in vxorc ducenda, uel honoribus capellen-
dis,multa poffiunt impedire,quo minus filius anfolutC:
patri parere cogatur. Neque enim in his filius finiph-
citer,& onmino patri obedirc iure compellitur.
■ Tota qu£tftio eft,an fit patri paredum,fi quicquatii
imperarit contra Principum praicepta , aut contra
Eccleiiie Jeges & iuffik ? Et certi iuris eft non effic pa
rentibus obediendum in his, que iubent contra com
munes leges, aut iura Eccle%, fiue Reipublicc , cum
ipfum ius commune , tum cimle , tum Canonicum ,
parentes , & filios liget &. teneat: nifi contrarium
«xprefle,
