InfthutionumMordtum* ParslL
exprefs£,vtl tacita permiferrnt’. In quibufdam, enim A
leges ipfe,aut iurafcripta non tam arfte & feuere ad-
flringunt filios. vt velint parentum inflapraetermitti,
fiegligi, aut violari ; quod prudentis viri arbitrio mdi-
candumeft, . , , . , r
Tertio qu.xritur, An uire naturali pater habeat m,fi-
jitmi ins,& imperium vitae,& necis? Refpondeo, mi-
mme:folusenim Deus habet huiufmodi imperium,&
iusivt fuo loco oitendam. Pater fi filium occident,ve
re & proprie efl homicida, & praeterea impius; agit
enim contra iuftitiam,& contra pietatem debitam iu-
re naturali filio,
Si roges,An Principis,vel Reipublic» conceffupof-
,fit e fle penes patrem ius occidendi filium in eo crimi
ne deprehenfum,quod capitis, ac mortis panam me-
retur?Veteri Romanorum mre patri licebat filium ob
certa crimina interficere:fed fortaflis iura illa patrem j>
miniflrum faciebant in nece inferenda filio, ita vtfas
non e flet filium occidere , nifi ob flagitmm morte di
gnum^ audita,ac cognita caufa,propinquorum , vel
amicorum adhibito confilio.Sed certe cum ipfa pieta
te parentum in filios videtur pugnare facultas, & pq-
tcftas necandi filium,etiam ab crimen,Sc caufa cogni
ta^ aliorum adhibito confilio.
Quarto qu.vntur , An penes patrem fit ius & pote-
flas vinciendi filium , aut conijciendi in carcerem fi
ne in vinculis cuflodiendi, aut relegandi Sc mittendi
in exilium ? Refpondeo huiufmodi panas publica au-
dlontate, non priuata , fontibus irrogari. Licet qui
dem patrrfilium a fe amandare , domo excludere ad
tempus,vt refipifeens, ad faniorem,meIioremque vite
frugem reuocetur. Licet item in priuatam cuflodiam,
& fi opus etiam fit, in vincula tradere, vta maleficijs
abftineaqne fit alijs exitiofus.Hsc patri iure naturali G
jn filium permittuntur,non tanquam indici, vt puniat
& vindicet, fed tanquam patri, vt filium emendet &
corrigat.
Quinto quaeritur,An fit in patre potefias percutien
di , & vulnerandi, ac etiam verberandi filium ob cri
men ab eo admifl'um?Refpondeo , huiufmodi potius,
cum quis publice punitur, ad Magiflratus , & ludices
pertinere at patri priuatim tantum,non publice,vt Iu
dici,licet filium verberare,aut virgis caedere; dummo
do tamen non immodice cafligct; membrum tamen
abfcindere,aut vulnus infligere non licet.
Sexto quaeritur, an pater,fi gratia corregionis; non
ira,non odio filium Clericum incrtpet, cafligeq, cae-
dat ac verberet, in excommunicationem incurrat in
Clericorum perculfores ipfo iure conflitutam in cap-. ,
fi quis fuadente 17. quaell. quarta ? Conflans efl om- D
nium opmionon incurrere, cum filius minoribus tan
tum ordinibus initiatus corripitur, vt colligitur ex
Glofia,& ex cap. Cum voluntate,de fent. excom. Sed
«quatfkionis efl dubii,an fi filius fit ad facros , & maio
res ordines promotus,pater eum verberans excommu
nicatione afficiatur? Duae lunt opiniones; quarum
vna affirmat patrem in excommunicationem inci
dere . Sic Glofla,Abbas, & Antonius in cap.cum vo
luntate, de fenten. excom. quordm fententiae fubfcri-
bunt. Angel. exconimun.5.num.io,Sot.Iib,5.de iullit.
quaeft.i.ar.z.prope finem: nimirum ifli opinantur ver
beratjonem efle temerariam,etiamfi gratia correblio-
ms adhibeatur, & fit m filium adhuc in patria pote-
ftate conflitutum . Altera opinio negat, eflquc loan-
ms Andre» & Ancharani in cap. Cum voluntate,cita
to, oc Sylueflri, excommunicatio. 6. §. fciendum efb E
quarto, verfic. odtauo in magillro, vbi citat loan.Li
gnamini, Petrum Perufinum, Taucredura , Rofell. Pi-
lan. Se alios, atque haec fententia videtur efle proba
bilior, ac verior, Nec enimpater temere verberat,ac
csdit filium delinquentem ; id enim dicitur temere
fi en ,quod fine iufta caufa, quis facit; at pater gratia
coi lectionis Sc emendationis filium obiurgat, Sc ver
berat , ac c-dit: ficut etiam magifter puerum quem
docet, verberat, &ferula percutit, Deniqueipfe An
gelus, ocSotus non omnino condemnant patrem id
facientem. r
Septimo quaeritur. an iure naturali fit in patre po-
teflas filium vendendi caufa egeftatis ? Concors om
nium efl fententia, patrem id luris Sc poteflatis habe
re ; quod fi eam pater habet, idem iuris quoque efl ira
matre : ed quod potior vita parentum efle videatur,
quam filij libertas,nifi ita fit granis feruitus, vt perni-
ciofa futura probabiliter credatur.
Oblatio quaeritur,an patri liceat vendere filium ho
flibus,vti feipfum liberet a morte?Fingamus enim pa
trem obfeflum ab hoflibus omnino periturum, nifi fi
lium in illorum manus tradiderit,& feruituci fubiece-
rit. Refpondeo,licere patri filium pignori dare, aut ira
feruitutcni tradere , vt vitam fuam tueatur & feruet;
fed fi in hollium manus traditus filius vitae probabile
periculum incurreret , nefas efl patri eum hoflibus
committere . Ex quo etiam fir,vt nefas fit patri inedia
preflb filium necare,vt eius carnes edatmam fic & im
pie, Sc crudeliter contra filium agit; & nefarie etiam,
cum carnibus humanis Anthropophagorum more vc-
fcaturrJSl ec funt facienda mala,vt inde veniant bona.
Non licet igitur patri vitam eripere filio, vt fuam fer-
uet,nifi filius in ipfum irrueret ad eum perdendum:&:
pater aliter fe tueri non pollet,nifi filium perimendo.
Nono quaeritur , an fit licitum patri filium ob cri
men accufare ? Refpondeo, licitum efle , nimirum
quando filius efl patri» proditor & hoflis; fi necem
Principis machinetur; fi fit haereticus, vel reus laete
maieflatisifi communi Reipublicae faluti exitiodam-
nove fit,nam potior efl caufa communis falutis,quam
priuatae.
Decimo quaeri tur,An patris imperium ita filium li
get,vt eius confcientiam teneat? RefpondetSotus lib.
i.dc luflit.quaeflio.i5.art. 4.ad 2,mandata parentum fi
lios aliquando adflnngere, ita vt grauiter, & lethali-
ter peccent,fi ipfis non pareant: vt fi pater aliquid iu-
heat,quod fitmagni momenti,quodque ad familiam,
& rem domeflicam maxime conducat, & ferio id pa
ter imperet.
Vndecimo quaeritur,An paterdebeat filium aferui-
tute liberare, qua apud Chrifliani nominis hofles te-
netur?Refpondeo,debere,fi filius apud Tureas, velSa-
racenoSjVel alios Chriflianae religionis hoflesfit in fer
uitutem redactus,& in probabile vitae corporis,vel ani
mae diferimen incurrar. Vtfi filius in puerili & tenera
aetate fit,aut qui facile corrumpi qucat.nam pater filij
faluri & vitae tam corporali,quam fpirituali confulere
Sc profpicere natur» lege compellitur.
Duodecimo qu.rritur, an pater ex filij contrablu ,
vel quafi contrablucum alio inito obligetur? id perin
de efl,ac fi quaeratur, An pater flare debeat conucntrs
Sc pablis,quibus filius fe alteri obllrinxit?Refpodeo in
primis; fi filius patris iuflii, caufa,& nomine cum alio
conuenit contcaxitue, patrem.iUi alteri obligauit.De-
inde,fi filius xs alienum contraxit, eo quod pateripfi
alimenta fubtraxenc, vel denegauerit,pater debet xs
• alienum foluere . Item , fi res alicna mutuo data filio
conutrfa fit in rem, vtilitateni, & commodum patris,
debet ipfe pater illius rei aflimationem foluere . Prae,
terea fi pater habet & adminiflrat peculium filij, de
bet id foluere , in quo fe filius alteri obligauit. Extra,
huiufmodi caufas pater non eflex contrablu filij alte
ri obligatus. Sic Angelus,Syluefler,Tabienfis, Armil
la, verbo, familia.
Decimotertio quaeritur, an pater ex delicio a filio
commiflb obligetur ? Refpondeo: fi filius perperam
numere, & officio libi a patre commiflb fungatur, ex
quo alius damno afficitur; pater debet id damni com-
penfare. Et in vniuerfum.quoties pater fili; opera , Sc
miniflerio vtitur.aut quando commode potefl, & de-
bet filium corripere,jmpedireve, ne alteri noceat,nec
idfaci.t:aut quando iuflii,audloritate, vel caufa patris
filius delinquit,& alterum laedit,pater ipfe debet quic
quid damni efl confecutum.refarciceiAngelus,Syloc
iter,& alij loco citato.
Dccimoquarto quaeritur , quando parentes pec
cent, eb quod lilios.mali aliquid facientes, corripere
impedire ve negligunt? Refpondeo, eos peccare ira
primis, cum nihil curant, vt filij Chriflianae fidei, Sc
religionis rudimenta addifeant, fcilicet fymbolum
Apoftoloruni, Decalogi Praecepta , Sc ea Ecclefiae
mandata, dcfacramenu, qu»filij obfemare.&fufci-
pere
