'InJVitumnum J^for alium. Pars II. 
12.0 
Dccimotertid qusentur, An libri quos pater emit A 
fui filij caufa,in peculio quafi caftrenfi habeantur?Bar 
tolus in l.i.tf.Nec caftrenfc,fF.de collationib.bonor.&: 
eum fequuti Angelus verbo.peculiunvpni.io.Syhi. pe- 
cUlium.i.q.S.diftinguunt. Aut pater folum emit filij 
nomine,fcd nondum donauit,ac tradidit,& tuc ad pa 
trem pertinet,!, i .C.de caftrenf.pecul. lib.12. aut emit 
nomine filij,& ei donauit, ac tradidit; & tunc fi filius 
Co tempore Aduocatus,vel Dodior cft,in peculio qua- 
f caftrenfi numerantur.Si Aduocatus, vel Dodlornon 
eft , fcd tantum difciplinae iuns dat operam , & ante 
mortem patris,ftudium abfoluit,ad peculium quafi ce 
fircnfe pertinent, quia tunc filius incipit quafi milita 
re Si vero litterarium curriculum no compIeuit,in bo 
ms quafi caftrenfibus non cenfentur, quia filius non 
gaudet eo pri«ilegio,quoMagiftri,& Dodlores,l.i. ad 
finem,C.de ftudijs liberalib.lib. 1 r. Addit Sylueflcr in g 
verb.l’eculium.i.q.8. Angelum fequutus eo verbo,pe 
culium.nu.io.Si pater filio , qui emancipatus non eft, 
, libros donauitifed eos adeptus non eft,nifi poft eman 
cipationem,tunc libri in ius filij tranfierunr , ed quod 
donatio confirmetur,l.fiue emancipatis,C.de donatio 
nib.& I.donationes in concubinas, pater.fF eod. tit. 
Idem,ait Syluefter, mris eft , de qualibet re donata a 
patre filio emancipato,vel etia ei qui emancipatus no 
eft,fi poft emancipationem volutate patris poffideat, 
l.fiue emancipatis praefata. Item pradidta donatio pa 
rris obitu confirmatur gratia ftudij litterarij, etiamfi 
filius emancipatus non fif.quando vero dubitatur do- 
nauerit,necne pater 2 Conicdluris,inquit, Bartolus,eft 
res definienda. Praererea idem Bartolusm Authen.cx 
teftamento,C.de collat.docetjfi quid donatum eftapa 
tre filio emacipato,communicatur cum fratribus poft q 
mortem patris,& computatur in partem legitimam fi 
lij.At fi quid donatum eft a patre filionondum eman 
cipato, quamuis donatio,dum viuit pater, non valear, 
poft obitum tamen eius vim fumit, & legatum cenfe- 
tur,l.In donationem,C.ad legem Falcidiam,&: 1.dona 
tiones i.C.de donationibus inter virum,& vxorem.Et 
ficut legata, & fideicomniiffa ad collationem non ve 
niunt, l.pcnultiC. de collationib. lic nec talis donatio, 
nifi quando cotingit inter fratres inequalitas,!. pcnul. 
C.de collat. vel cum pater expreffit, vt cum fratribus 
communicaretur, ex l.fi quando $,penul. C. de inoffi- 
cio.teftam.vcliquando donauit,vt filius in peculio, ha 
beret, 1. fi donatione, C. de collat, 
P RimO queritur,Qu* bona fpeciatim caftr!fia cen 
feanturUlefpondeo, omnia militum ftipendia , tk 
qus bello milites acquirat,fiue fint prannk, flue prse- 
cta; ex hoftibus reportat*,l.Gaftrenfe,ff.de' caftrcu pe 
culio,& l'.i.C.eod.tit.lib.iz.& i.r.$. Ite in Nauarclio. 
ff.de bonapoffeffex teftameto militis.Bona-itemqu* 
Acquirunt miniftri militares,dummodo exercitum co- 
mitentur.IvltiiiVa.C.de caftren.pedul.libv i-s. Ea itide 
<ju* confequuntur,quicumq;niihtare munus obeunt: 
in quibus cenfentur j qui nauibus , aut triremibusiad 
pugnam deHinatisprEfeiSi funt,& remiges,& nautae, E 
J.yriicai&Itelu ifi Nauarcho,fupracitata.Inter milites 
etiam habentur,qui caftris,arcibus, oppidis , vel alijs 
locis pracfUntjvt eorum Curam habeant,dum in eis ad 
cuftddiam fufit milites conftituti. 
In caftrenfibus etiam bonis computantur,qu* qui- 
ipiani acquirit-, : cb quod in palatio Regis verfatur, efl- 
que in famulatu regio,1.i.C.de Gaftren.omfiium pala- 
tmo.pecul dcquaft quis habet a parentibus,vt inifumat 
ea.ditni eft in palatio,& famulatu Regio. Item lucra, • 
qua- nhustaniilias facit ludendoaut negociando , & 
vtendo peculio caftrenfi,nam m l.Pater militi,$ fi fer ■ 
11us.ff.de caftren.pecul.fic eft:fi femus ad caftrenfc pe 
culium filij fpedfat,aliqmdqueacqmrit,cedit illud ca- 
wccfi peculio, 
Secundo quatitur, Qu* bona fpeciatim quafi ca«' 
ftrenfia habeantur ? Refpondeo, quae acquiruntur ex 
munere & officio publico,vt Aduocati,I.Aduocati, C. 
de Aduocat. diuerfo. iudic. Talia funt qu* acquirunt 
Tabelliones,ludices,Medici, &qui Vnam aliquam ex 
feptem Artibus liberalibus profitentur. Pari ratione 
qui Theologiam,Ius Pontificium, vel Ciuile, vel Me 
dicinam docent. Denique quas acquiruntur ex quaufs 
publica adminiftratione, propter quam publicum fti- 
pendium fit conftitutunnvt fi ad vtilitatem publicani, 
ftipendium daretur ei,qui ado!efcentes,vel iuuenes do 
ceret artem equcftrem, vel militarem, vel nauticam, 
vel aliud quoduis fimile munus,I. vlt. C. de inofficiof. 
teftam.Syluefter iu verbo,peculium i.q. 9. &: 10. Na- 
-uarrus in Manuali, cap.17.num.141. 
Quaeres,an ftipendiaquae acquirunt artifices,vti fa 
bri lignari j, lapicid.v, & alij fimiles opifices, in bonis 
quafi" caftrenfibus numerentur ? Refpondet Syluefter, 
loco citato; ad bona quafi caftrenfia 11011 pertinere eo 
ipfo quod fintftipendia publica,nifi fit quoque publi 
cum munus & officium , vel ad publicam vtilitatem , 
caufam & bonum fpecleqvel ex publico aere folutum, 
cuiufmodi funt officia Aduocatorum,Medicorum,Af- 
fefforun,, ludfcum, Magiliratuum. 
Quid dicendum de Notatijs?Refpondeo,fi ex publi 
co are ftipendium accipiant, id numeratur in bonis 
quafi caftrenfibus,quales funt Notari j communitatis, 
vel alicuius publico officio fungentis. 
Quid dicendum de Nautis,Remigihus ? Sylu.pecu- 
lium.x.q.n.quod acquirunt in cladibus ex- bellico ap 
paratu, habetur in bonis caftrenfibus,fine quafi caftrc- 
libus, quando eft publicum ftipendium . 
Siquares,an etiamftipendia.qua acquirunt Aduo- 
cati,Medici,Tabelliones,vel artium iiberalium.Dodlo 
res non a Republica,fed a pnuatis hominibus , quorit 
gratia fua niunere funguntur,artem exercent,in bonis 
quafi caftrenfibus computentur? Refpondet Syluefter 
loco citato,ex fententia Bartoh, & Baldi, computari, 
quia olira ftipendium publicum dabatur r nunc vero 
pro ftipendio publico habent, quod a priuatis cuiibus 
exigunt Vndc in bonis etianvquafi caftrefibuscenfen- 
tur libri,qui Aduocato,aut Medico.aut artium libera 
lium Dodtori a parentibus -, vel a quouis alio donan 
tur, & equus, qui ad muilendos infirmos Medico da 
tur, & pecunia donata adhasc 8c fimiha comparanda, 
& qua ex tali pecunia comparantur. Prstereafi quid 
donatum eft filiofamilias a Rege,vel Regina,vel Prin 
cipe,ad bona quafi caftrenfiapertinet,l.cum multa,C. 
de bon. quae libe. 
Tertio quaeritur, Quae bona fpeciatim aduentitia 
ctnfeantur? Refpondeo,ea omina,quae a matre,vel ab 
anis maternis filmsfamilias habet.Eadem ratio eft ali 
cubi de ijs bonis quav filiofamilias a paternis auis ve 
niunt,iuxta peculiaria flatura duitatum , vel populo 
rum,vel ConftiEutiones Priiieipuni,quae decernunt,vt 
poffit auus paternus tertiam partem fuorifm bonoru v 
vel quintam,vel etiam tertiam fimul,& quintam relini: 
quere vni e luis nepotibus,cui ipfe maluerit; 
In bonis item aduetitijs numerantur ,,:quae fillujFt- 
milias aliunde habet,quam a patre,aut proxime caufa 
patris,du mmodo caftrenfia,iuit.quafi caftrenfia hoiu 
non fint. r.: 
■Quartd qusritur , Quomodb intelligendum fit id, 
quod ius eonftiituit,videlicet,vt pater habeat vfumfru 
dtum in bonis filij aduentitijs iJlefpondeo, penes pa 
trem effe,quandiu-viuit,talem vfumfrudlun.1,-etiamfi 
morte filij definat jratria poteftas , & quamuis domi- 
niumjfiue proprietas obitu filij ad alium-,quam ad pa 
trem deueniat,!.vlr.£.Sin nero defundbuG.adSenatul- 
confultum,Tertullianum,I.vlc ad finem.C.commuma 
de fiicceflbnb.l.quod fcitis,& 1.quacumque,C- de bo 
nis,qu* lib.Ex quo fit, vt quando aliqui nuptias con 
traxerunt arrhis,& dote datis & acceptis,fi filjuSfanii- 
lias c vinis-excedat,dimidia pars eorum bonoru, quod 
attinet ad dominium,& proprietate , iure hereditario 
ad matrem deueniat,& dimidia ad patremfia teger ta 
men vfusfrudlus eorum omnium bonorum pertineat 
ad patrem,dum erit in viuis. 
Quinto quaritur, qiixnam bona profcdfitia fpeqia- 
tim ha- 
p4l'ue (jutejliones dehonii caftrenfibus, D 
r vel cjtuf cafrenftbus diluuntur. 
Cap. XXIII.