Porro formula eligendi Pontificem , ferS traditur in
c.Vbi periculum,vbi pracipue leges, qua in eo eligen
do feritari debent,fequentes continentur. Prima eft, vt
ad Romanum Pontificem eligendum Comitiahabean
tur in loco idoneo , vbi Pontifex cum fu a Curia refi
ciens , caufarumque & litterarum Apoftolicarum au
dientiam habens, mortuus fuerit; quodfi in villa , pa
go,aut oppido obierit, & propterea commode ibidem
comitia naberi nequiuennt, in vrbe, in cuius diaceff,
villa,pagus,vel oppidum fuerit, habeantur , nifi facris
interdicta fit, qua caufa in viciniori vrbe non interdi-
dta, ipfaele&io fieri debet. Si vero ipfa audientia in
alio loco fuerit, tunc non vbi Pontifex deceftetit; fed
vbi eadem audientia fuerit,futuri Pontificis creatio
fiat. Secudalex feruanda in elcdlione Pontificis hac
cfbvt mortuo Pontifice comitia non habeantur , nifi
decem dierum,vt minimum,fpatio interie(fto,quo tem- B
pore Sc Cardinales abfentes cxpedlari, & nouendialcs
exequia demortui Pontificis per Cardinales praffen-
tes celebrari debent. Tertiaivt Cardinales omnes qua-
uis ratione a^onclaui abfentes,nullum ferendorum
fuffragiorum ius habere poffint. Quarta,vt non folum
Cardinales abfentes, fed & omnes cuiufuis ordinis, Sc
conditionis homines in Romanum Pontificem crea-
*i queant. Quinta lex: vt finitis nouendialibus , fa-
cnfque dic decimo rite fan flo Spiritui faflis omnes
Cardinales, quia adfunt, fiue abfentes aduenerint,fiuc
fecus in Palatio, in quo mortuus Pontifex habitabat,
Joco tuto vndique conclufo , & optime euftodito ,
quod Conclaue vocant,recludantur, cum duobus tan
tum famulis,qui cis neceflaria fubminiftrentiquo in lo
co comitia habeantur,nec alicui praterea fas fit locum
ingredi,vel egredi, nifi infirmitatis caufa , certifque Q
quibufdam nominibus, quorum opera in Conclaui
cxiflentibus maxime eft necelfaria. Is porro locus
Conclauis nullum intermedium parietem habeat, fed
omnes Cardinales in cellis fuis laneis diftimfli* pan
nis, ipfum incolant in commune . Sexta lex ; vt locus,
&|portas Conclauis diligentiflime cuftodiantur . Si
Roma eleftio habeatur, primum i Praetorianis milf-
tibus, deinde a Regulis Romanis, & Oratoribus Prin-
cipum prius Sacramento deuinflisjdemuni in loco, qui
ollio Conclauis vicinior fuerit, abEpifcopis, &Con-
feruatoribus Vrbis.
, Si.autem extra Vrbem Comitia haec habeantur, i
loti ciufdem dominis temporalibus eodem fidelitatis
iureiurando obligatis , quorum munus eft Conclaue
cuftodire , & diligenter cauerc,ne quid in Conclaue
inferatur exporteturue , quominus legitima fuffragia j)
ferri poffint. Eorum quoque eft fingula ferutan , quas
vel cibi,vel alterius rei caufa inferuntur ad eos ; & cu
rare , ne quid detrimenti Cardinales patiantur , omni-
bufque ipforum nutibus prafto clfe : de eos forte Pon
tificis electionem differentes, ad eam maturandam adi
gere.Milites vero Pratonani, ac Reguli Romani,Con
claue ab impetu , & violentia tutum reddere debent.
Septima lex Pontificis eleftionis facienda,eft; vt Car
dinales e Conclaui egredi nulla ratione poffint , nifi,
Romano Pontifice iam eleClo & creatmquod fi re infe-,
«fla exierint, ab his qui Conclauis cuftodia prsfunt ,
iterum ingredi cogi debent. Oftaua , vt Cardinalibus ,
venientibus,poft iugreflam 111 Conclaue , 3c ante Pon
tificis creationem , poteftas fit in Conclaue ingredien
di , & cum catcris fuffragia ferendi: nullufque Cardi
nalis quamuis occafione,aut praetextu , etiam vinculo £
excommunicationis adftriCtus, ab elefliune ipfa arceri
queat. N ona lex : vt poft triduum ab ingreffu iu Con
claue, nifi Pontifex renupeiatus fuerit, Epifcopi, Re
guli Romani, & qui ConCUtins cuftodia prsfunt, ma
xime in epulis, & cibis , 'qui ad Cardinales inferuntur,
rationem habeant , & ad eos nonnifi ferculum vnum
inferri permittant. Decima,vt in Comitijs habendis,
pnna anathematis conftituta , nulli fas fit,aut largitio
ne vti ,autquicquam polliceri, aut accipere ambiendo,
aut, animos Cardinalium fibi nona creatione ob-
firingere : quo interim tempore Cardinalibus nulli
ali; negotio vacandi , ius poteftafque fit ; quo eledlio
maturetur . Vndecima, vt nemo Romanus Pontifex ,
mfidiurum partium ex rtibus Cardinalium inConcla»
Jnfiitutionum oraUum• Pars ll.
A
ui pr.rfentibus, integris fuffragijs fuerit cledtus. Du,6J
decima !ex:vt mortuo Romano Pontifice , fiatim om
nes Ecclefiaftici magiffratus ceffent, &afuis muneri-
bus vacent,prater Pcenitentiarium Maiorem, Sc Mino
res , Sc Camerarium Samfta Romans Ecclefis ( Ca-
merlengum vocant) quorum munera etiam poft obi
tum Pontificis perdurant. Hsc ex Conftitutione Gre-
gorij X. cap. vbi periculum , de eledion. in fexto, &
partim ex Alexandro III. cap. Licet, de eleft. in fex
to,& Clemcnte Quinto.Clemen.Ne Romani, de ele£f,.
iuxta cuius Conftitutionis prsfcriptum primum crea
tus eft Pontifex Innocentius Quintus Areti;, vbi Gre-
goriixs X. obierat,& eo mortuo, Adrianus Quintus Ro-
ms,& poftea Viterbi; loannes XXI.
Porro,Conclauis inftituendi caufa ea fuit, ne in lon
gum protraheretur eledlip Pontificis, ficut accidit m
cledftione Gregorij X.
Secundo qusntur, An ius eligendi Romanum Pon
tificem femper penes folos Cardinales fuerit ? Refpon-
deoiolim elciftionern Pontificis fieri folitam ii Clero, &
quodammodo, vt quaftione proxime fequenti expli
cabo, a Populo : qui mos per nulle, & eo amplius, an
nos in Ecclefia durauit, vt quidam probant ex cap. In
nomine,diftinClio.23. quod fuit Decretum NicolaiI L
Pontifex itaque olim eligebatur d Clero,& Populo, vel
eligebatur potius a Clero, nominabatur & poftulaba-
tur a Populo, vt dicam quaft. fequenti . Deinde ab
Epifcopo Hoftienfi confecrabatur, & per aliquotfacu-
la eleCtio Romani Pontificis faCls a Clero, Populo pe
tente, & nominante,quem vellet Pontificem , Impera
toris affenfu approbabatur : quod ius fibi vfurparunt,
& contra Canones habuerunt Imperatores a luftinia-
ni tempore, Sc noftea ademptum eis fuit.Deinde verol
vt quidam fcnpferunt, quod falfum effe quaftione
proximi! fequenti traClabo. Adrianus I. iterum con-
ceffit Carolo Francorum Regi nondum totius Occii
dentis Imperatori creato , capit. Adrianus , diftin-
uflion. 63 .Sed hoc iurc ceffit deinde Ludouicus Impe
rator, cap. Ego Ludouicus , Sc cap. Sacrorum, cadenv
diftindione,quod poftea priuilegium Leo VIII. Otho
ni I. Germanorum Regi contulit, cap. In Synodo,
diftinClione citata , ac ita Romanorum Pontificum
conceffu , fiue permilfu varie Romani Imperatores
hoc prmilegio vtehantur , de quo dicam quaftione
fequenti.
Porro tota hac res fic fe habuit : Gothis Itala
omni Narfetis Patriti; opera pulfis , Sc ea cum Vrbe
Roma, OrientalisImperij parte faCta fub luftiniano-
Imperatore, nouus quidam in Pontificijs Cominjv
mos inoleuit, vt mortuo Pontifice Romano , noua ;
quidem eleClio more vetere Maiorum ftatima Clero,
Populoque Romano fieret; verum eledhis Pontifex
non ante confecrari , 5c ordinari ab Epifcopis pof-
fet, quam eius elcdftio ab Imperatore Conftantiuo-
politano confirmaretur : ipfeque litteris fuis paren
tibus facultatem Romano Pontifici concederet , vt
ordinari & confecrari poflet : atque ita iunfdiflio- -
nem Pontificiam tum obtineret: cuius facultatis ha-.
benda; caufa necefle erat , vt eledtus certum pecu-
nise quantitatem Imperatori tranfmittcrct ,. Qlii
obtenta facultate ipfe poftea confecrabatur , Sc Ro
manam Ecclefiam adminiftrabat : antea enim.idein:
dies Comitiorum erat , qui confecratiouis Pontifi
cia; •
Hoc autem , ideo luftinianum Imperatorem ,
fua ausfloritate ftbi vfurpaffe conti-a ms credendum
eft , vt Imperator certior fieret , de notii Ponti
ficis creatione, cuius tunc maxima erat amfloritas,
Imperatoribus prasiemm ab Italia abfciitibus, ne ali
quo Pontifice , minus grato Imperatori ordinato,
Vrbs,& Italia eo audlore ab Orientali Imperio defice
ret , & fe finitimis Barbaris traderet: quod Syluerimu
Pontificem aliquando tentafte fibi falfo perfiuferat
Imperator. _ . . ,
Qua ratione fiebat, vtin nonis Comitijs is potiffi-*
muni Romanus Pontifex crearetur , qui Imperatori
a quo confirmandus erat , amicus , aut gratus efie.
crederetur,& de quo ille confideret nihil in Italia mo-,
liturum, - 1
Crcgo*
