Uih.J / / /. De-quarto decalogi praecepto, Cap. lV. j> 5 j
DeciiWOtiorto quxritur , An fine Cardinalium confi- A
Jio poflit Romanus Pontifex ardua Ecclefix negotia
traifare, expedire , atque conficere ? cuiufmodi funt
creare Cardinales , Epifcopos transferre, generalem le
gem promulgare,feuda magna concedere , Legatum a
latere mittere ad Prouinciam , vel Regem , vel Princi
pem , bellum indicere , alienare res pretiofas Ecclefix.
Dchacquxftione Cardinalis Albanus tradlat.de Car-
dinalibus, quxft.39. Multi Pontifici; iuris Interpretes
fenfernnt;, id non poffe facere fumrnum Pontificem fi
ne confcnfu Cardmalmm. Sic loann. Monachus in
cjp.Super eo,de Hxretic.in fexto , Cardinalis in canfi-
lio ifo. & in Repetit.fupercapitulo. Perpendimus, de
fententiaexcommunicatione,& in capit.Licet,de elec.
Archidiac.-in cap. Sicut quidam, vigefimaqumta,quae-?
ftione prima,& in capit.Cum Redemptor, duodecima
quxftione.Baldus in l.cum multa.C. De Bonisqux li- B
betis,lafon in l.Placet.C.-De Sacrofandla EccIefia,Are
tinus in 1. fecunda ffi Soluto matrimonio. Felinus fibi
contrarius,in cap.vltimo.$.primo.de offic. ludie.deleg.
Vnde Martin. Laud. tradfatu de Cardinalibus, prima
quxftione fecunda, & Barbatius tradi. De Prxftantia
Cardinalium , &confi!ioquadragefimo , volum.quar-
to , aiunt Collegium Cardinalium quafi pofleflionem
habere . ne fine eorum confenfu ardua negotia expe
diat Romanus Pontifex .
Communis, vera fententiaefl,vtteftatur Car
dinalis Albanus loco citato, abfolute , & fimpliciter
poffe Pontificem negotia ardua expedire fine Cardi
ti alium confenfu- habet enim fuam poteftatem., & iu-
j-ifdidiionem proximea Chrifto Domino , non ah ho
mine: adhibet ad fua confilia Cardinales ; fed non
eget ipforum confenfu., vt ratum fit , &• firmum , £
quod facit. ■ l .
Vigefimo quaeritur, Cardinales quot gaudeant priui-
Jegijs ? Qiiidam vfquead ducenta priuilegia percen-
ient ; Alij vero multo pauciora. Nobis fatis eriqinfi-
-gniora, & vfu recepta numerare,
Primum eft: Si damnatus ad patibulum duceretu r,
& Cardinali obuiam fadlus, ab eo vefte , aut pileo te
geretur , liber euaderet. Hoc priuilegium. confuetu-
«dine introdudlum eft. Cardinalis 'Albarius quxft. 4z.
ex Abbate ,Ealdo, Paulo , Saliceto , Felino , quamuis
Antonius Corfetus in fingul.verbo ( Cardinalis) hanc
confuetudinem improbet,quippe qua homines ad faci
nus audaciores redderentur , & maleficia manerent
impunita.
_ SecundomiCardinales in teftamento condendo,mi-
l')um priuilegium habent; non enim tenentur legibus
ciuilibu&,quibus in teftamentis foiemnis quaedam for
mula iuris requiritiir.Abbas, q.41.ex Bal.Socino,
Tertium:-A fententia voto Cardinalium coiifenfu la
ta,minime appellatur, Alhanusq.41.ex c.Ecclefia ha
bet Senatum, 16.q.i. .
Quartum i Qui Cardinales. offendunt, puniuntur
tamquam Ixfx maieftatisrei, edquod funtipfius Ro-
mani Pontificis velut .partes , & membra, cap.Felicis,
De panis. ; ;
■ Quintum : Cardinali afferenti fe Romani Pontifi
cis Legatum efle extra Curiani,fides habetur : ecquod
fine legatione Cardinales extra. Curiam ire non fo-
lent.Cardinalis Albanus,quaftqi.ex Ioan.Andrea,Eal
db .Abbate.
• Sextum : Cardinali fibi aliquid viuse vocis.oraculo
demandatum efle creditur : Similiter in caufis Cardi- r
nalis commiffis, ac demandatis,eius dicto fides habe-
tur.Gardinalis Albanus,eadem quxft. 4i.:exLudo,Bal-
do, Saliceto.
Septimum : Cardinales Epifcopos Romanus Ponti
fex fratres appellat,tanquam in munere, Se officio Epi-
fcopali adiutores: Cxterum Diaconos Cardinales, filios.
Vocaqnon fratres, quia non funt Coepifcopi i at vero
«im eos cum Epifcopis Cardinalibus coniundlos ap
pellat, fratres omnes fimul compellare confueuit ; ei,
«nim omnes affident, ficuc Canonici fuo Epifcopo
Cloffa in cap.j.in verbo,Fratribus,dc Renunt.in fexto,
« Glofla in Extrauag.Execrabilis,m verbo : Cum fra
tribus,de prab.interExtrauagantes loannis 11, Card-
■Alban.dc Cardui, quxft,*.
Inftitut.Morl.Pars j.
Odtauum ; Quamuis Romani Pontificis Vicarius in
Vrbe plena iunfdidtione fungatur, attamen qui funt
Cardinalibus fubiedli, a fuis Vicarijs indicantur, & ad
eos remitti debent. Cardinalis Albanus,quxftione 41,
in priuilcg.iy.
Nonum : Cardinalibus indigentibus,debet fummus
Pontifex fubueniremaput.n. fuis membris indigentibus
fuccurrit.Card.Alban. q.4x-in priuileg.
Decimum : Soli Cardinales Legati a latere nuncu
pantur extra Cunam milii. Albanus, quxft.^.in-priui-
legio 22. & 23.
Vndecimimi : Is,qui ad Cardinalis dignitatem eue-
hitur, eoipfo ab omni patria potcftate liberatur.Gloffi
in Extrauag, Exccrabilis, de prxbend.inter Extrauag,
loannis iz.
Duodecimum: Cardinales fententia fufpen(ionis,veJ
interdidli in diplomate Pontificio, vel Motu proprio,
mandato, velConftitutione generaliter promulgata ,
minime afficiuntur , qifi fpecialis eorum mentiofadla
lit.Albanq.41 priuil.51.ex loan. Andrea.
Decimumtertium,Cardinales dicuntur Ecclefix Se
natores; ac proinde illuftres perfonr: cenfentur. Epi
fcopi enim, ac exteri, Clariflimi vocantur. Albanus,
q.4i.inpriuileg.3S.& -g..
De fummo Pontifice Tfmano *
Cap , 1V,
P Rimum quxri folet, Vndenam fummus Romanus
Pontifex didlus fit Papa ? Nonnulli putarunt, hoc
nomen Papa,efle ex duobus Latinis nominibus confla
tum i vt idem fit Papa , qui pater patrum , & Rom ano
Pontifici tantummodo efle tributum , quod is fit pater
patrum, quia eft omnium Epifcoporum , Archiepifco-
porum,Primatum-,& Patriarcharum honore,dignitate,
audloritate , & iurifdidtione primus. Mihi vero pro
babilius videtur, quod ali) prodiderunt, hoc nomen ,
pater patrum,tribui quidem Romano Pontifici, vt to
tius Catholica: Ecdefi.v Praifuli fine patri; nihilomi
nus tamen ab eo iiomen Papte efle diuerfum. Extat
enim ex Concilio ProliincialiEpiri coadto , quod ma-
nuferiptum in Bibliotheca Vaticana feritatur, Epifto-
la ad Flormifdam Papam feripta , cuius eft inferiptio :
loannes, Matthsus , Conftantinus, &c. Domino 110-
ftro per cudla Sancliflinio, & Beatiffimo Patri-patrum;,
Comminiftro, ac ffrincipi Epifcoporum HormifdK Pa-
px : vbi Hormilcla , Pater patrum fimul , & Papa
vocatur, ac proindc diirerfx figuificationis videntur ef-
fc nomina. b .
- l orrb vera, 5e germana Papx nominis interpreta
tio eft, ex Grxca voce qrimrtts j id eft , pater : quam-
uis quidam deducant a- Pappus ,ideft , auus. Sed.in
prima fignificationepaffim acceptum nomen legimus,
vcfctibit Vvalfridus.cap 7. De rebus E.cclcfiaflicis. Et
quamuis prima fui origine,& fignificatione idem fit Pa
paqui Pater,vfn tamen, & conlhetudine tranfit in no
men honoris, & dignitatis: ita vt Epifcopi. tanquam
colendi,ac veneriidi Patres,foli vocari caperint Papx.
Extant enim multa exempla apud Cyprianum , Hic-
ronymum.AugiiftinumjRuffinum , Sulpitium Senem ,
Sidonium , Apollinarem , quibus Epifcopi,Papx dicun
tur. Nec iolum.prifcis illis temporibus fic,vocabantur,
fedetiam apud Sandtum Euloguim Cordubenfem , qui
floruit anno' dalutis SS.o.hocnomen comnume erat om
nium Epifcoporum .: frequentius tamen fummo Ro
mano Pontifici tribui folehat,vtfacile colligi poteft
ex Hpiftol.Cafriodori.Niceph lib.14 cap.5 4. refert Cct-
leftinum Romanum Pontificem priuilegium concclfif-
fe, Cyrillo Epifcopo Alexandrino a fc conftituto Le
gato in Sandlo Concilio Oecumenico Ephefino, vt Pa
pa diceretur,mitraqne vteretur i certe, fi Papx nomen
tunc erat omnium Epifcoporum commune , nefeio
quodnam priuilegium Cyrilli effer,vt Papa diceretur!
Veriuseft, quod feribit Theodorus Balfamo in nono
Canone Phorii titulo 8. Csleftmum conceflifle Cyril-
y a. Io,Yt
