a8 8
mini fidem,& religionem csmierti, ac proinde tuen- A
di ac defendendi ab ininrijs,uioIentijs, damnis, & ma
lis omnes qui fefe Chrifto admnxerint; Sc impediendi,
etiam bello indidto contra eos,fi neceffe fuerit opera ta
men Pnncipum Chriftianonim gerendo, ne Pagani, ut
docet Vidforia in Rele6f.de Indis Infulanis.par,2. 1111.9.
10.n.ii. 13.14 & i5.his & id genus alijs impedimentis
Chriftiana: religioni ohftent.
t- Sed incense eft quaeftionis, An poenis pecuniarijs, Sc
corporalibus coercere ac punire queat eos, fi naturas
jura perfregerint , fi redtae rationis mores penierte-
rint, fi i uris gentium leges iabefadfauerint; uelut, fi
homicidia, furta, adulteria , Sc canera grauiorahuiuf-
jiiodi crimina perpetrent,tanquam licita, aut tanquam
non mala impune permittant; item fi tyranmdem m
fuos exerceant, fifalfisfuis dijs homines facnficent,
fi edant carnes humanas, item fi Chnftum, eiufque fi- ^
dem,& reiigionem maledidlis, & probris infectentur ,
& contumelijs afficiant. Hanc quxftionem fupra fuo
loco diluimus, uidelicet primo lib. 8. cap. 14. quaeft. 9.
Silu.loco citato poft Auguftinum Triumphum & S.An
toninum ait,punire polle,fi peccant contra legem natu
ralem manifeftam .
Animaduertendum eft in Paganos Chriflianorum
Pnncipum ditioni , Sc imperio fuhiedfos , Romanum
pontificem aliqua ex parte poteftatem habere, ran-
quam in homines in Chriflianorum iam poteftatem
redadtos. Idem iuris habet, aut non habet Romanus
Pontifex in iudaeos , quod in pagano? diximus eum
habere , aut non habere, Secus tamen eftdeHsereti-
cis, & Schifmaticis; nam in hofce omnes, cura Chnfti
fidem,Sc religionem profefli fint , pa-nis Ecclefiafticis
diredlo animaduertere poteft, anathemati eos fubij-C
ciendo, e gradu Clericorum deijciendo , bonorum , Sc
rerum temporalium dominio fpoliando, ditione, Sc
imperio quod habent m alios, priuando, hoc enim ha
bet mos,& ufus Eccleliae, ut fuo loco docuimus, primo
■j.lib.S.c. 11, uerficulo. Vltimapa-na hereticorum.
Depote/iate Romani Pontificis in rea
rum temporalium adminijirah
tione, Cap. XIX,
7»ftitutlonum JclPoralium» Pars II.
Iu ac multum agitata eft controuerfia, An penes
' Romanum Pontificem fit fola poteftas admim-
llrandi, & gubernandi ipiritualia , an uerd etiam tem
poralia ; ita ut penes cum fint duas poteftates, Spiri
tualis,& Temporalis,an potius una tantummodo Spiri
tualis. In quaquaeflione definienda,ita eft caute,& pru
denter agendum , & procedendum , ut nec Principibus
Chriftianis quidqua temere derogetur,nec Pdtificii au
ftoritati aChrifto Domino inftitut£ aliquid detrahatur
In primis Lutherani, Caluiniftas , Sc alij Haeretici
omnino negant ullam elfe in Romano Pontifice po
teftatem in temporalibus . Fuit Marfilius quidam
Patauinus, qui docuit, duas elfe m mundo poteftates
fnpremasafe inuicem diftijidias , Imperatoriam, &
Pontificiam , quarum neutra penderet ab altera ; Im
peratoriam quidem elfe a Deo per populi e[e6lionem
conftitutam ad temporalia omnia gubernanda,& hanc
efte ante Pontificiam diuinitus inftitutam , quia an
tequam Romanq Pontifices clfent , fuerunt. Romani
Imperatores a populo diuinae prouidentiae beneficio
tle61i,& creati Pontificiam uero poteftatem elfe a Chri
fto;Domino ipfi Petro , & fuis lucceftbnhus traditam ,
ad Ipiritualia tantum per totum terrarum orbem ad-
miniftrandam .
Deinde aiebat ille , Clericos omnes Sc ipfum etiam
Romanum Pontificem in caulis ciuilibus, & tempo
ralibus elfe Imperatori fubiedtos , nili Imperatoris
jpliusPriuilegio exciperentur. Quare homicida: Cle
rici , adulteri , fures Iniperatorijs legibus coerceri,
& puniri deberent, nifi Imperatores ipfi eos ab his le
gibus priuilegio eximerent ; Item ciuiles omnium
t. lericorum caufae eifdem Iniperatorijs legibus com
poni, & dirimi deberent, nifi Imperatorum beneficio
D
clfentimmuncs, & libera: . Adebbat poflremo , !»
caulis Sc criminibus Ecclefiafticis Imperatores , Sc
casteros Chriftianos Romani Pontificis audloritati
fubijci. Caufae uero Ecclefiaftica: dicuntur, qua: per
tinent ad Sacramenta, ad facros Chriftiana: religio
nis ritus Sc caeremonias, ad Heclefiaftica beneficia.
Crimina uero fori Eccleflallici funt harefis ufura,
concubinatus,impietas, Symonia , uoti, dier feft:, uel
Sacramenti Ecclefiaftici , uel alicuius ex prsceptis
Ecclefia; , uel cenfnra: Ecclefiafticae uiolatio , matri
monium in gradibus iure Canonico prohibitis , uel
cum impedimento i uris Canonici , uel contra man-
datum Ecclelia contradlnm , & id genus alia. Infu-
per 3 fi Imperatores aut alij Chriftiani Laici in hiiiuf-
rnodi crimina prolaberentur , polfe quidem dicebat
ab Ecclefia puniri , ■ fed tantum panis Ecclefiafticis,
uidelicet excommunicatione , & interdidlo : non ta
men poenis alijs ciuilibus. Quod fi qu.tr.etes ex ipfo.
Quis igitur in eos animaduertere pa-nis ciuilibus po
terit? Refpondebat , in priuatos quidem Laicos, ip-
fos Principes, 111 ipfosuero Imperatores Sc Principes
Deum ipfum , aquofunt indicandi, uerbi gratia . Si
Rex, uel Imperator fit hsreticus, uel impius , potell
Ecclefia cum a facris, & afocietate piorum amoue-
re , utrelipifcat: nec tamen ultra , aiebat ille, potell
procedere , nec quid amplius tentarc : quod fi anathe
matis mnculo obftridlos parere , & refipifeere recu-
fauerit, nequibit Ecclefia cum, ditione & imperio dcij-
cere , fed penes populum ipfum , cuius fuit Principe m
creare, qritius & poteftas eidem Principi imperium
abrogandi, ne eius nairefi , impietateue corrumpatur,
Quod fi populus facere nolit, libi imputet, quod cum
tanto fuo malo uelit in talis Principis ditione elfe.
Non longe ab his fuerunt Guliclmus Ocham , & loan-
ne Parilienfis, Theologi: Sc Dantes poeta Florentinus,
& Ochamum,ac loannem Parifienfem fequuti funt Al
ma in tradi de fuprem.potcft.laica,quxft.3 .& Maior, in
4.dift.i4.qua:ft.5 .codclnf.3.
Hancfententiam Marfilij temerariam , & errorem
continentem ipfe Marfilius Sc alij colligere fe arbi
trabantur in primis ex Authentica . Quomodo opor
teat Epifcopos & exteros Clericos ad ordinationes
perduci , Collat.i.ubi ftatim initio dicitur : Maxima,
quidem in omnibus fnnt dona Dei , a fuprema colli
ta clementia, Sacerdotium , Sc Imperium : illud qui
dem , diurnis miniftraus; hoc autem, humanis pradi-
dens, ex uno eodemque principio vtraque proceden
tia humanam exornant ui tam. Et Authent. De Inftru-
mentorum cautela & fide,$i.Quia igitur,habetur in huc
modum : Quia igitur imperium propterea Deus de
celo conftituit,ut difficilibus imponat,quae apud Deum
funt bona. Et ini. Deprecatio , ff. ad Legem Rho
diam de ladlu, Antoninus Imperator feribens , ait»
Ego quidem, mundi Dominus , Idem Matth. ar-«fi
xit Chriftus: Reddite ergo qui funt Cifaris , Cs-
fan;& qui funt Dei , Deo : Sc prxeepit ut Petrus tri
butum iolueret Caefari debitum pro fe, Sc pro ipfo
Petro, Scc. Prima Petri 2. lubemur obedirc regibus
etiam dyfcolis : & Paulus ad Rom. 13. ait: Omnis ani- 1
niapoteftatibus fublimioribus fubditafit. Item cap,
Quoniam , dift. 10.dicitur: Qiioniam idem mediator
Dei Sc hominum homo Chriftus lefus fic adlibus pro-
prijs, Sc dignitatibus officia potellatis utriufque di.
fereuit propria nolens medicinali humilitate homi
num corda fu rfum efferri, non humana fuperbia rur-
fus m inferiora demergi, ut etiam Chriftiani Impera
tores pro Jtterna uita Pontificibus indigerent; & F«Mi
tifices pro curfu temporalium tantummodo rerum,
Imperialibus legibus tenerentur; quatenus fpirirua- ^
lis adtio a carnalibus diftaret ineurfibus, & Deo mili
tans minime fecularibus negocij fefe implicarer ;
ac uiciffim ne ille rebus diuinis prsefidere dignare
tur, qui elfet fecularibus negocijs implicatus. Quo«i
Caput licet Gratianus citet tanquam fumptum ex
Cypriano ad lulianum Imperatorem , reuera tamen
eipit ille ex Gregorio VII. Lib. regiftri 8. epift. > '•“
capit.Cum ad uerum , dift.96. ita legitur : Cum ad ue-
rum uentum eft, ultra libi nec Imperator hira Ponti
ficatus attribuit, nec Pontifex nomen Imperatorium
ufurjM-
liitlhM
, r* 1 ’
