386 
Injlkuttonum Moralium. Pars ll. 
illorum Ordinum quorunniis Mendicantium , etiam 4 
mramdnto, confirmatione Apoftolica, vel quauis fir 
mitate alia roboratis, ftatutis, & confuetudinibus, pri- 
utlegijs quoque induitis , exemptionibus , libertati 
bus,& litteris Apoltolicis, tam illis, eorumque Abba 
tibus, Cojnmendatarijs , quam quibufuis alijs fuperiq- 
ribus, & perfonis, etiam Capitulis eorum , fingulari- 
bnsptrfonis,fubquibufeumque tenoribus, Sc formis, 
ac cum quibufuis etiam derogatoriarum derogatonjs 
alijsque efficacioribus, Sc infolitis claufulis, irritanti 
bus, & alijs decretis in genere, vel in fpecie, etiam ite 
ratis vicibus concelfis,& innouatis, Quibus omnibus , 
etiamfi pro illorum fuffitienti derogatione, de illis eo 
rum tenoribus fpeciahs/pecifica, & expreffajnon aute 
perclaufulasgenerales idem importantes mentio, feu 
quxuis alia cxprelfio habenda, aut aliqua alia exquifi- 
ta forma feruanda foret, tenore huiuunodi, ac decre- g 
ta in illis appofita, perinde, ac fi de verbo ad verbum 
infererentur,’pr®fentibus profulficienterexprelfis , & 
infertis' habentes, illis alias in fuorobore permanfuris , 
hac vice dumtaxat, fpecialiter, & exprefse derogandis 
caterisquecontrarijs quibufeumque . Aut fi aliquibus 
communiter, veldiuifim ab eadem fitfcde indultum, 
quod interdici,fufpcndi, vel excommunicari non pof- 
iiut per litteras Apoftolicas non facientes plenam, Sc 
«xpreffam,ac de verbo ad verbum de induito huiufmo 
dt mentionem.Volumus autem , vtlivniones aliquas , 
tranllationes, difmcmbrationes, fupprelfiones , & ali 
quarum Parochialium eredfioncs faciendas efle mdica- 
ueris,eas m cafibus a lure, & decretis eiufdem Conci- 
]ij permiffis , accedente Ordinarii confcnfu facias;& de 
cis ad nosferibas. Quatcumque vero gramora contra 
£pifcopos, feuPr®!atos inueneris , recipias, & in feri- Q 
ptisvna cum eorum probationibus redigas, & ad nos 
fub tuofigillotranfmittas: vtquod iuftitia fuadeat,ma 
ture deliberare poffimus: necnon , vt Vifitationem tua 
buiufmodi, ac omnia per te, ipfius occafione gerenda, 
manu Notarij publici a te fpecialiter, &quem,vtad 
hunc effedtum creare poliis, tibi concedimus faculta 
tem, deputandi didlum fideliter confcribi,& ne cum pri 
natis publica confundantur di£la,&: depofitiones te- 
ilium , per principalium feu informationes, Sc procef- 
fus defuper habendos feorfum ab a&is, inuentarijs, & 
decretis Vifitationis prxfat® , poni, Sc in libros redigi 
facerc:& peraifo negotio ad nos tranfmittere,& refer 
re curabis,ut Vifitationis tu$ legali reddita ratione, no- 
Ilrani,& huius fandi® fedis benedictionem , Sc vberio- 
tem gratiam percipere merearis. Nevero boui tritu 
ranti os alligetur,decernimus tibi.miniftrisque, Sc fami £] 
liaribus tuis,huiufmodi Vifitatione durante , vt his, Sc 
ad quos fpedlat,debita,& congrua vidlus, & expenfa- 
rum procuratio exhibeatur,atque de viatico,& equita 
turis de loco ad locum refpedtiue prouideatur. Hadle- 
pus Gregorij XHI.diploma- 
Quares,An Vifitator Apoftolicus iurifdidlionem or 
dinariam accipiat, an delegatam? Videtur accipere or 
dinariam, Baldus m 1. Quod in rerum. $. Si quis, C. 
refilij pro patribus Felyniis in confilio 35. numero 
nono . Sitterum roges, An Vifitatorisdati a Romano 
Pontifice officium finiatur morte ipfius Pontificis , a 
quo nuflus eft ad Epifcopos, vel Archiepifcqpos vi- 
fitandos ? Non finitur, quamdiu Epifcopus alius ele- 
dlus non fuerit, vel ipfe vifitator reuocatus non fit, eo 
quod ordinariam poteftatem habeat omn iaque pof- 
fit , excepta bonorum immobilium alienatione , qu® J 
viucns Epifcopus poterat. Nec poteft huiufmodi vi 
fitator ad Epilcopatum eligi illius Ecclefi® , cui datus 
eft Adminiftrator. Paui.de pocefta. Capituli fede va 
cante par,i.qu®ft.3.nume.ji. Gloffaiucap. Iscui,de 
referiptis, 
'DeVicecancelario. Cap. XXXVU 
H Abet Romanus Pontifex in Curia Romana alios 
quofdam miniftros,videlicet Vicecancellarium, 
Camerarium , fummum Panitentiarium , Sc Vica 
num Vrbis; quorum opera , & minifterio vtitur : de 
qmbus pauca dicam aefumpta ex libello Odtauiaui 
veftrij in Roman® Aul^ a£lionem,& mores' Vicecaa. 
cellari] officium noftra atate communi Curialium opi 
nione 111 Romana Curia primarium cft dignitate,audio 
ritate ,& vtilitate, 
primoquarritur , Quifnam vocetur Cancellarius? 
Imperatorum Romanorum tempore Cancellari] no 
men introdudlum eft. vnde extar Titulus in Codice , 
de Affeflbribns, & Domeflicis,& Cancellarijs indi 
cum , & I. Confiliarios, &l.Nemo C.eodem titu.Can- 
cellanj ponuntur, quos Accuditis redle interpretatur 
Notarios. Sic etiam Imperatorum tempore induftiun 
eft nomen Adluariorura , quorum Imperatores me- 
minere in l.Adluarij ,&l.penult. C.de erogat.nulitaris 
anno, libro duodecimo’. Et l.Adluarios. C.de Nimie- 
rarijs. Adluarijs , Sc Chartularijs. eodem libro. Por. 
ro Adluanj erant aiforum Scriptores, fine Cuftodes, 
quorum erat ratiocinia pertradiare , Notari], proprii 
dicebantur , tempore etiam Imperatorum qui exci- 
pientes verba didfantis , per notas , Sc compendia 
fcribebanqutfignificat Paul, in 1. Lucius Titius, ff. de 
milita.teftament.Extat Titulus in C.libro duodecimo, 
de Primicerio, Secundicerio, & Notariis, vnde No 
tarij, pro Secretarijs Principis vfurpantur. Lamprid. 
in Alexandro ■ eum Notarium ,qui falfum in Concilio 
Imperatorio rctulilfet;incifis digitorum neruis, vt nun 
quam poffetfcribere, deportault, Spartianus in Didio 
luliano : Ift® litter® per Notarium prodit® , illi pue 
ro multum obfuifle dicuntur. Phn.in Epiftolis, Adla- 
Uts Notarius cum libro 5 & pugillaribus. Nota, dice 
bantur compendia quarumdam didlionum, lege. Quo- 
ties.$ i.verficu.Sed & fi quis.ff.de H®redibus inftituen. 
habetur : Sed &: fi quis pro centum ducentum perno 
tas fcripfit. idem iuriseft.&in 1 Lucius Titius ff.de mi- 
hta.teftam.dicitur,Lucius Titius miles Notario fuo te- 
ftamentum feribendum notis didlauit : & antequam 
litteris perferiberetur , vita defundtus eft. Notaiij ita 
que notis quibufdam,& compendijs didlionum,fyllaba- 
rum,& litterarum aliquid bremter perftringere,nonom 
nibus litteris integrum perfqribere folebant, Sueton.ia 
Galba cap.j. 
Scribq veteribus librarios fignificabant: poftea ve 
ro ij diflifnnt , qui rationes publicas feribebant in 
tabulis , & ob id apparebant lingulis M agilitatibus. 
Extat Titulus 111 Codice libro decimo de Tabularijs 
feribis. .. 
Cancellarius igitur erat Scriba: quidam inde du- 
(Cbutn nomen putant , quod eius officina effet eellu- 
Ja qu®dam,in qua feribere confueuilfet, canceliis mu 
nita . Ali] exiltimant; Cancellarium effe didtum, quod 
rcces,fnpplicefque libellos, onmiaque referipta) qat" 
us Princeps fubfcriberenolebat, cancellabat: IdeJl, 
Jincis.cancellatini dudiis expungebat,&delcbat. Ex 
tat Cancellari; nomen in V opifico , qui in Carino ait: 
Pr®fedlum Vrbi vnum ex Cancellarijs fuis fecit- 
quamuis Hortomannus lurifconfultus , & Haereti 
cus pro Cancellarijs legi velit, Ancillarijs, quo noiw- 
ne fignificantur miniftri lenociniji, ac libidinis. Can 
cellarius vero in Gallia, eo dignitatis eueduseft.vt 
fitinftar Pr^fedti Pratorio, &c fit Principis prffenM 
Vicarius : Sc eo peregre profeiffto Interrex, fiue vi 
cem Regis agens, Budeus in Prioribus ad.Pandebas 
Annotat, ’ 
In Curia itaque Romana Cancellarius erat , emus 
opera, & minifterio litterq,diplomata,& referipta Po ll ° 
rificia expediebantur, 
_ Secundo qusritur , An in Curia Romana Cancella- 
riusolim fuerit idem , qui Scriniarius ? Gomerips 111 
Prooemio Regularum Cancellari® dicit i Seriaiariani» 
& Cancellarium fu i fle olim, etiam djuerfos. Ser ima, 
dicuntur in 1. Omnium, C, de teftameu, capf® ? cv lo 
culi , in quibus Principis acta, qii$ ad ius pertinent, 
alleruantur ; eorum genera quatuor numerantur m 
lege vltima , Codice de Decurionibus , & filu s to 
rum , Sc lege prima. Codice de proximis facronuu 
feriniorum, Scrinium memori® , in quo Annotabo* 
nes Principis afferuabantur. lege vltima , Codice d 
diuerf. refcript.ScriniumEpiftolamm , in quo Cni.ita* 
tum poftulata,& Legationes recondebantur. Scrini.u 
hbelloru,qui Principi fupplices oblati erant. Scrimu