VtLVI.Ds quarto decalogipr<ecepto. Cap. X XXII. 4S1
Fap»beneficijs donentur. Praiterea asquii etiam eft,ut A.
litterati homines,&prafertim ad honorificos ftudij lit
terarum gradus euedi beneficia confequantunquos ta
men Ordinari) aliquando repellunt. Dignum quoque
eft,vtClerici ad facros Ordines, fine bencficijs promo
ti,officio Romani Pontificis, Ecclefijs proficiantur.
Qaarto quaeritur , Quot fint genera litterarum Apo-
ftolicarum,quae gratis expedtatiuae dicuntur \ Staphi-
leusin tradfcitu de gratijs expedlatiuis, nouem, aut
decem formulas reccnfet. Huiufmodi litterae Apo-
ftolicae femper ias aliquod tribuunt ad beneficia vaca
tura. In primis igitur Romanus Pontifex litteras con
cedit Apollolicas , quibus aliquem in Ecclefia Ca-
thedrali , vel Collegiata Canonicum abfque prae
benda creat ,& certum exeeutorem conftituit, qui e»
primo vacaturam praebendam conferat. Secundo lit
teras Apoftohcas dat,quibus concedit, vt Titius in g
vna Ecclefia Canonicus ius habeat ad Canonicatum m
alia Ecclefia primo quoque tempore vacaturum. Ter
tio, vtTitio in certa Ecclefia Canonico fimplex be
neficium in eadem , vel alia Ecclefia conteratur.
Quarto , folet concedere facultatem , vt Titius ad
dignitatem promotus poflit primum beneficium ,
quod iure cum ea dignitate haberi non poflet ; ad cer
tos annos, puta adtres, vel quinque , fibi retinere
queat, vt ex eius fmdfibus debita perfoluat. Quin,
td, folet item concedere, vt quis creatus Epifcopus ,
retineat ad aliquot annos beneficia, qua; habebat.
Sexto facultatem per litteras Apoftohcas dat , vt Ti
tius Regularem vitam profeffus habeat ius ad aliquod
Jbeneficinmf.eculare obtinendum. Item, vt Titius cer
tam Ordinis inftituti Regulam profeffus ius habeat ad
aliquod beneficium Regulare alterius Religionis,., & p
Ordinis. ^
Quinto quseritur, Quot fintgenera mandatorii Apo-
ftoheorum \ Refpondeo,in primis,a Romano Pontifice
diplomata,& litteras dari,qua? dicuntur; Informa pau
perum,vel In forma communi, vel littera' iuftitiae , vel
Cum fecundum Apoftolum.Papa enim feribit litteras,
vel ad Ordinarios, vel ad certos exeeutores a fe defti-
natos,quibus pracipit,vtTitio Clerico pauperi, & ege
no beneficium, aut iam vacans , aut vacaturum confe
rant. Dipuntur litterae iuftiti.v , non quia non dentur a
Papa gratis,& liberahter; fed quia inter omnes alias lit-
teras Apoftohcas plus aequitatis , & iuftitiae habere vi
deantur : quippe quibus Papa praecipit, vt Clerico pate
fieri, & ad Ordines facros promoto beneficium conce
datur; talibus enim Clericis aequum eft , & iiiftum be
neficia dari, cum Ecclefiae bona fint, eaque adfuften- r-v
tandospauperesinftituta,&fecundum Canones Ept- U
fcopus eo ipfo quo aliquem ad facros Ordines pro
monebat, beneficium ex quo honefte fuftentaretur ,
dare cogebatur. Vocantur etiam litterae.In forma pau
perum , quoniam dantur a Papa, iux.ta eam formulam
®b quam caafa pauperum folet ad Ordinarios fcnbe-
re. Eadem ratione dicuntur litterae dat£ in forma
communhed quod caufa quoque Clerici pauperis , &
indigentis eas dare Papa cofnueuerit. Ad extremum,
littera; cum fecundum Apoftolum , nominantur, quia
earum initium tale eft : Cum fecundum Apoftolum i
Qui altari feruit, de altari viuerc debet, & qua: fe-
quuntur.
Aha: litterae Apoftohcas dicuntur datae in forma Di-
gtuim:&funt illie, quas Papa Icribit ad locorum Ordi
narios,vel exeeutores a ie conftitutos; quibus praecipit,
vt Clerico ob generis nobilitatem, vel litterarum fcien- E
tiam , vel vitae probitatem , vel denique ob alia in Ec-
clefiam merita beneficium conferatur. Et quoniam
huiufmodi htter^ incipiunt in hunc modum ; Dignum
arbitramur ; ideo nomen acceperunt, non quod di
gnum non fit caufa etiam aliorum Papam icribere ; fed
quia magis dignum fit, vt talibus, vel beneficium va
cans detur, vel ius ad primum vacaturum concedatur:
6dn huiufmodi litteris femper Papa pramipit. vt eius,
cuius gratia feribit; litteratura examinetur .-hacclau-
fula pqfita : Mandamus , quatenus fi poli diligentem
examinationem , diledlum N. ad obtinendum benefi
cium idoneum efle repereris : fuper quo tuam con-
Inltir.MoraI.Pars i.
fcien tiam oneramus .• eidem auctoritate Apoftolica
conferas.
Ali^ littcre appellantur, Rationi congruit: quia ta-.
lc initium habent,Rationi congruit, & conuemthone-
ftati,& que fequuntur. Dari folent huiufmodi litterj ,
quando aliquis Pap£ fupplicem libellum obtulerat, pe
tens vt fibi aliquod beneficium daretur,cuius precibus,
& votis Pontifex annuerat: fed antequam Pontificium
diploma fubfcnptum more folito tradidilfet, c vita de-
ceftit. Quare Pontifex deinde fuccedensi; folet gratia
ciufdem clerici Pontificias litteras concedere quibus
ad Ordinarios,vel exeeutores certos feribeut, ait ; Ra
tioni co ngruit,& conuenit honeftati,ut ea qua de Ro
mani Pontificis gratia , fen benignitate in profequendo
iufta defidena petentium proceflenint : & quae fe-
quiintur.
Sunt etiam aliq Iitterc,hoc nomine.Si Nentri.fi Nui.
Ii vel.Si Alteri; quq litterg conceduntur a Papa hac dc
caufa : Inter duos eft lis orta de aliquo beneficio Ec-
clefiaftico: altcrillorum impetrata Papalitteras , vt
libi beneficium conferatur, ea conditione, fi alteri liti
ganti ius in beneficio quefitum non fit, & dicuntur lit-
"ter^ , Si Alteri,quod fi ambobus litigantibus tertius X
Papa impetret hac lege;vt fi neutri litigantium ius con-
ueniat ipfi beneficium detur, dicitur obtinuifle litteras.
Si Neutri. Quando vero tres de beneficio litigant, 8c
alius litteras impetrata Papa, ea conditione; vt fi nul
li litigantium fit ius in beneficio acqmfitum, ipfi benefi
cium conferatur, dicuntur littcre, SiNulli. Omnes
igitur huiufmodi littenj Apoftohc^ fuper beneficio lici-
giolo dantur; quod fi litigiofum non fuerit, nullius funt
nromenti,ncc locum habent.quando alteri eft ius in ber
neficio acquifitum . Vnde eft Regilla 16. Cancellari^
de non tollendo ius alteri quefitum,qu^ fic habet,Item,
ne pervarias que procommiffionibus/eu mandatis, &c
declarationibus habendis, in caulis plerumque fiunt
fuggeftioncs,iuftitia poftponatur : Idem Dominus no-
fter decreuit, & declarauitfuf intentionis fore, quod
deinceps per quamcumque lignaturam , feu conceftio-
nein,aiit gratiam , vel litteras Apoftohcas pro commif-
lionibus, feu mandatis , aut declarationibus huiufmp-
di,etiamfi motu proprio,Sc ex certa fcientia , acetiaiu
ante motam litem a faudlitate fu a emanaiierint, vel dc
eius mandato faciendas,nulli fibi quaffitumius quo-
modolibet tollatur. Qiij Regula eft admodum iuri
naturali confcntanea , ne vnde lura nafcuntur, iniu-
ri^ nafei vidcantur.l. Vnde meminerint. C. Vnde vi:
& cap.Oenique, decima quarta qu^ftioue quinta . ex
Ambrolio illud defertur : Si non poteft alteri fubueni-
ri.nifi alter Ifdatur ; commodius eft neutrum iuuari ,
quam grauari alterum. Hec ibi. Quofit,vtfi in huiuC-
niodi litteris fit adiedta claufula ; Non obflante qua
cumque collatione, locum habeat in ea , qu£ iure non
valetmon in ea,qu$ rata eft , & firma,ne ius alteri qu^-
litum tollatur.
Sexto queritur, Que beneficia in mandatis Apofto-
licis comprehendantur i Refpondeo,omnia ,qii£ nomi
narim excepta in lute non reperiuntur.cap. Mandatu ,
de refcrip.Excipit autem lus, Primo dignitates eleifti-
uascapitu Cum in illis de prehendis in fcxto,& Oeni i.
de pr-jbend Secundo, beneficia patronis laicis obliga
ta cap. Dileilis,de lurepatronatus. Tertio, beneficia»
quibus cura animarum ineft poft litteras datas a Papa.
Clement.vkima.derefcriptis. & Clement. i. de pre
hendis, Quarto,Beneficia iam antefuppreffa, & ex-
tin&a.cap. Cum acccftiHent, de Conllitutioni. Qjiin-
td , Beneficia, qu^ ad inenfam Epifcopi, uel alterius
Prolati pertinent; quippe cui funt mica, &coniun-
6la Clemdnt. i. $. Quadam etiam, dc exccfiibus Prgr
lato. Sexto , Beneficia , qu$ Pape poteftati refer-
uantur , vej qu£ affedla efle dicuntur; hoc eft , ita
iuri, & poteftati Pap£ obnoxia, & adftridla , vt e^
nullus conterre queat.Sextd,beneficia ante littcras a Pa
pa datas alicui copulata, & annexa , ne ius altcriqucfi-
tu auferamr.Odtauo,beneficia,qu? Monocula vocatur.
Glo in Clem.i.de pr$b. beneficia Monacnhim appella
tur , quodelt unicii in aliqua Ecclefia,ciuitateue ad ali
cuius Ordinarii ius,& poteftacc coferendi pertines-; tuc
ST enim
