fnfhmtonum Moralium, ars//. 
Eabcrlnftit.de Rerum diuif.$. His vero, GuidoPap* A 
clecif. r 15. & ali),quos refert Philippus Probus c. Pr*- 
fenti,de offic. Ordm. in 6.& hanc cofuetudinem in Hi- 
fpania legibus Regijs approbarunt Carolus V. & Phi* 
lippus II eius filius; ille annofalutis humana: 1U3. 
hic anno 1566. vt refert idem Couamiuias.Redoanus 
defpol. Eccl.qua;ft.4.nume. 16 ait, huiufmodi morem 
hon valere , nec fatis efle , fi pragmaticis in Hifpania 
fanfftionibus confirmetur ; quoniam Laici nihil de his 
bonis conftituere poffunt.Verumtamen cum hax con- 
fuetudo non fit luri naturali , vel diuino , fed tantum 
Canonico contraria,& fit vfu longo recepta,no eft cur 
damnari debeat i Et pragmaticas fandlioncsin Hifpa 
nia nihil aliud conftituunt, nili vt huiufmodi confue- 
tudo ab antiquo tempore introdmffa & praferipta fer- " 
uetur,fiquidem Romani Pontifices eam non damnant 
fed permittunt. 
Ex his intelligitur, ea confuetudine in Hifpania vi 
gente, bona B-.neficiarij inteftaci monentis, haredib. 
deberi,non Fifco Pontificio : quoniam ficut confuctu- 
do alicubi recepta introduxit, vtfrudfus primo anno, 
immo etiam fecundo colligedi ad Canonicum demor 
tuum pertineant.Extrauag. Sufcepti.de Elebt.Ioannis 
xs.Sic etiam vfu introduci potuit,vt hyc bona qu£ Be 
neficiarius relinquit intcftatus decedens , ad heredes 
tranfmittantunSicut enim confuetudo prafcnpta fuc- 
ceflbris juri potuit derogare.fic etiam iuri Ecclefi*, & 
tifei pontifici]. Nec verum eft, quod Nauarrus tradit 
defpol. $. i4.nu.4.&r 5.& $.xCnu.j. & 4.nonpofle co- 
fuetudine induci, vt in fpohjs Clericorum fuccedant 
alij,prsterquam Papa,nili iure & titulo paupertatis & C 
pjetatis ; hoc enim ille ideo dixit, quia fuit feniper in 
ea opinionfe; videlicet, quod fupercft cx beneficiorum 
fru<ftibus,lege militi* elle in pios vfus erogandum •• de 
qua fententia fuo loco traflauimus libro pracedcnti. 
Sicut enim confuetudine recepta de his bonis Benefi 
ciari) in quos voluerint vfus, teftari queunt; ita quoq. 
fi intcftatidecedant,ad luos heredes fimpliciter de mo 
xe tranfmittunc. 
Quinto quaeritur, An iure probari queat confuetu 
do,qu* in quibuldam prouincijs viget, qua Epifcopus 
xem vnam mobilem , liuefe monentem , ex ijs bonis, 
quae Beneficiarius vitafumSus relinquit, fibi lumit, & 
vendicac, quam vulgus iuftuofam appellat ? Refpon- 
dct,Nauarrus(atque ego etiam)de fpoI.Clerico. $. 16, 
eamconfuetudinem non elfe damnandam,quippe quq 
folum Iuri Canonico derogat, non diuino, aut natura* D 
li,& potefl confuetudo Beneficiari) bona alteri quam 
Ecclefis^aut fucceflbri addicere Sed quaerit N auarrus, 
An poft Conflitutionem editam a Pio Quinto defpol. 
Clericorum ,poflit Epifcopus eam confuctudincm fer- 
oarCjCum Beneficiarius demortuus beneficium habe 
bat, cuius reditus annui 30. ducatorum quantitatem 
non excedebant.Et refpondct.non poffe.quia Pontifex 
praecipit ne bona ab huiufmodi Beneficiario rclibla 
inter fpolia habeantur. Milii certe res dubia videtur ; 
nam Conflitutione Pij V.folum ftatuitur.ne Collcfto- 
res Pontifici) ea bona tanquam fpolia Fifco Apoftoli- 
co debitacapiant. Alias vero non videtur ias confua- 
tudine acquifitum,derogatum,fiquidemillud Confti- 
tutio non tollit. Addit etiam Nauarrus , non licere 
Epifcopo ea re vti, nifi in vfus pios. Sed probabilius 
puto , polfe eum rem illam in quos voluerit vfus im- E 
pendere. Vbi tamen recepta fuerit eiufmodi confuc- 
tudo, poterit Epifcopus rem quammaluerit, elige 
re,dummodo non fuerit Ecclefiac ante donata vel pro- 
milfa,nec fuerit res immobilis, cuiufmodi reditus fiue 
cenfus annuus iudicetur;& dummodo vna tantum res 
fit,qualis non eft pecunia in crumena contenta,vel res 
in arcainclufa,fiue vinum in dolio fematum, fi conti 
nens & res contenta fimul capiantur; nec tale eft ar 
mentum boum,autgrex porcorum. 
Multa fraudes committuntur ab haredibus benefi 
ciariorum , aut Penfionanorumvt fpolia Camerae 
Apoftolicae debita fibi retineant: In primis fingunt fe 
empta cxfru&ibus benefici), vel penfionis, donatio 
ne accepiffc m vita a Beneficiario, vel Pcnfionario, cu 
Samen non acceperint nifi in morte, vel aegritudine, 
«utfaltcm cum Beneficiarius, vel Penfienarius poft- 
qu.am dederat, non vixerit viginti diebus, vt dorftfio 
valcrct.Item fingunt Beneficiari) vel pcnfionarij fedd- 
nafle,& tamen apud fe retinere,vt commodata a dona 
tario,cu tamen nulla donatio vera extiterit. Aliquado 
cotingitvtplures a Beneficiario vei Pcnfionario dona- 
ta acceperint,quae vt fpolia Camerae Apoftolicf debe 
bantur,& vnus eoni cum Camera Pontificia couenit, 
& ab ea abfolutione & debiti remiffionem impetrat: 
Caten nifi cu Camera conueniat,rcftituere debent, 
acceperut,alitdrabexc6municatione abfoluinequeut. 
De PenfionihtM Ecclefiafiicis , c^uid 
nomine yenjionis intelligatur t 
fg) quid ea proprie fit * 
Qap, V. 
D E penfionibus libellum edicit loanncsBaptifti 
Caccialupus,& alterum Paulus Romanus-.qucm 
imitatus Hieronymus Gigas, ea iic re tradla tum con- 
fcripfit in centum quaeftiones diftributum Multa qdo- 
que Petrus Andreas Gambarus habet in opere fuo de 
officio,& poteftate legati,lib.6. tit.de Penfionibus,& 
Flaminius Panfius de Refignationibus beneficiorum 
lib.f.quaft.i. 3. & 4. 
Primo quantur, Quid fit penfio ? £ft certa portio es 
aliquo beneficioEcclefiaftico mftade saufa ad tempus 
detradla & feparata. Sic Cardinalis, Ancharanus& 
Imol.CIem i.defuppleu.neghg.Prelato.Dicitur,!cer 
ta portio] quia eft pars quadam de"benefici) reditibus 
detradfa, &res perfe d benefici; iiire & titulo fepara- 
ta, ficut vfushrurfus a proprietate fe metus per fe ciiftia 
guitur [ lufta de canla. jquia cum iure communi cau 
tum litjVt beneficia fine diminutione conferantur,fine 
caufa fruftus benefici) minui non poflunt.Pcnfio item, 
eft veluti feruitus quaedam impolita beneficio,& onus 
quoddam,quod Beneficiarius fuftinere cogiturudeofi 
ne caufa conftltui non poteft.fiAd tempns; ] quiapen* 
fio in hoe a beneficio diftinguitur , quod beneficium 
eft perpetuum , non enim Beneficiari) morte finitur, 
fedvacat,hoc eft,poffcflbre vacuu relinquitur, &pro- 
ptereaimpetratur,& alteri) confertur: ac penfioobitu 
Penfionarijjdcfinit,ficut; vfusfrubiiis morte vfufrudua- 
rij Finitur, Inftit. de Vfufru<Su:& cum penfio finia 
tur,ac delinat,nunquam dicitur vacare: nec tanquam 
polfdiore vacans,impetratur,vel con£edttur:fed noua 
imponitur beneficio, &denuoin aliquem confertur. 
Priediitam definitionem penfionis Nauarrus impro 
batXomo 1 coufil.de Praiben. conlil.fi. nu. 6. eo quod 
ea conoenicmultis alijs, videlicet ftipendijs ,qua:fol- 
mintur ex communibus Eccleliae bonis, aut ex frufh- 
hus bcneficioru Laicis aliquo munere & officio in Ec- 
clelia fungentibus,vtCancoribns,Aduocato, Procura 
tori,Oeconomo, Medico,Chyrurgo , & alijs huiufmo 
di. Deinde , quia ex ea definitione colligitur , penfip- 
nem,rem elfe profanam,non fpiritualem. Pottremo, 
quia penfio eft iusrem fpiritualem confequens nam 
lolidatar Clerico. Sed non eft cur definitionem com 
muni confenfu receptam reprobemus , alloqui enim 
communes opiniones fubinde fuo loco monerentur. 
Satius eft, eas mitius interpretari in bonu fenfum aC ' 
ceptas. Definitione igitur prsdiffta penfio latius fum- 
pca deferibitur, fiue detur vt laboris merces &ffip cn ' 
dium operte quahfcumque, fiue in fublidium vitae 00 
literaturam alicuius;nobilitatem,8c morum honelta- 
tcm:liue loco benefici) , quod quis dimiferit, ve ^ er " 
mutaucrit, vel quo celient ad litem finiendam - ^. ec 
probabilitate caret( vt i Nauarro difientiam)penho- 
nem aliquandorcm elfe profanam, vt dicam inrc nl f s 
& portio fumitur hic,vt eft res Iuris,nonfa<fti : ^ c “ t 
reditas,vlusfrudlus,funt res luris. Penfio igitur eft por 
tio, hoc eft ius quoddam per fe diftimftum & f c P ari ‘ 
tum a beneficio. - 
Secundo quaeritur, Qijot, & quibus modis penfio 
Concedi folcat? His duobus modis, aut enim concedi 
tur lucri & commodi caufa,aut oneris. Lucri quidem» 
vtcum