(?94 
InJUtuttonum Moralium. Pdn //. 
frater Odonis P v 6g(S, Marchio Francorum vocabatur. A 
Albertus Cranuius in Vvandalia , Marehiones appel 
lat Praedes prouingiaruni, & nomen ait elfe Saxoni- 
cum , & ab alijs nationibus vfurpatum . Sic , inquit, 
difhis Marchio Mifnenfis , Palenns , Sitriae, Morauiae 
<11 Germania,& in Italia,'Marcha Taruifina, Anconi- 
tana , Mantuana, Ferratenfis. Ex his mtelliguntur, 
quae mris interpretes de Marchionibus tradiderunt. 
In libro i.Fetidorum Tit. Quis dicatur Dux , Mar 
chio,Comes : QuiverodeMarchia a Principe inue- 
ftitus eft Marchio dicitur . Dicitur autem Marchio, 
quia marcha,vt plurimum iuxta mare lit polita. Al- 
ciatus in Tra&.cie lingulari certamine cap.3 x.ait Mar- 
chionis nomen Germanicum elTe, ac perinde valere, 
ac fi Magiftriim equitum dicamus, quia Marcham 
■Germani equum dicunt,&: marchare,equitare. Vlda- 
ncus Zalius 111 traft.de feudts par.5.principali num.4. j> 
putat,marcham vocabulum effe Gothicum & fignifi- 
care Praefeftum limitum, Romani etenim Impenj li 
mites conftituerunt , in quibus aduerfus hoftes mili- 
tes,& eorum duces excubabantjquibus concefllim eft 
vtfibi acquirerent,quae de hoftibus caperent. Sed cer 
te Marchionis nomen eft, non antiquum , fed nouum, 
-a Longobardis, aut certe poft Feudorum iura , & vfus 
inuentumps enim, qui inProuincia iuxta mare lita 
praeficiebatur , Marchio vocari coepit. Poftea vero 
faftum eft, vt Marehiones dicantur, qui vm duitati, 
vel oppido praefunt. 
Secundo quaeritur , Vtrum Marchio honoris, & di 
gnitatis prarrogatiua fit Comice maior,ex capitu. i.tit. 
Quis dicatur Dux,Marchio, Comes,lib z Feudorum 
conflat, Marchionem Comiti praecellere, primo enim 
loco ponitur Dux , fecundo Marchio, tertio Comes. ^ 
Ordinis enim literae ratio habetur in lure , nili aliud 
exprimatur, & itaBaldus, & caeteri iuris interpretes. 
Ac tefte Caffaneo in Catalogo Gloriae mundi, par.?. 
Confiderat.47.in Germania , & Gallia Comites Mar- 
chionibus prxferuntur , quod verum nec ne fit in vni- 
uerfum, dubium mihi eft : id enim fortaffis in quibuf- 
dam Comitibus locum habet: cuiufmodi funt Comes 
Flandria: in Belgio,Comes Campaniae,& Comes Bur- 
.gundiae in Gallia, & Comes Palatinus, vnus ex Ele 
ctoribus Imperatonsiln Italia vero,Sicilia, Hifpania, 
Anglia,Scotia , Regno Neapolitano Marehiones Co 
mitibus anteferuntur. Si quis item Marchio fit fimul, 
& Comes,prior eft eo,qui lolum eft Marchio, na que- 
admodum duo vincula arftius ligant, quam vnum,lic 
■duae dignitates potiores funtvna. lafon in 1. Re con- 
iunfti,ff.de Legatis 3.11U.17.& feq. j 
De ComkwiM. C a e- x • 
P Rimo quaeritur, Qualem dignitatem Comes ha- 
beat;Refpondeo,Comites dicebantur , qui Impe 
ratorem , vel Regem comitabantur in bello. Fuere 
item Comites facrarum largitionum , & rerum priua- 
tarum Comites,& Sacri Palatij , & Comites Orientis. 
Item Comites erant, qui Prouincias adminiftrabant. 
Sunt & Comites Palatij,qui ab Imperatore, vel a Ro 
mano Pontifice ius,& poteftatem habetur aliquos legi 
timis natalibus rcfticuendi, vel creandi tabelliones , 
vel dandi tutores. In praefenti vero , Comes eft , qui 
fpecialem dignitatem habetab lmperatore,Rege,v el 
Romano Pontifice.Vnde ca.i. Tit. Quis dicatur Dux , J 
Marchio,& Comes,lib.z.Feudorum habetur : Qui ve 
ro de aliquo Comitatu inueftitus eft, Comes appella 
tur. Et Comes dignitatem vna cum adminiftratione, 
& iurifdidlione habet. Comes,item Baroni prxfertur 
& Regalem dicitur dignitatem habere, hoc eft quam 
Rex , vel Princeps concedere folet. Caffaneus in lib, 
fup.cit.Rex,inquit, habet fub fe decem Duces ; Dux, 
decem Marehiones: Marchio habet fub fe decem Co- 
mites.Comes decem Barones i Baro,decem Feudata- 
rios : Sed haec modo in vfu non funt,fedfunt, & fue 
runt Reges,qui nullos fub fe Duces habuerunt;& funt 
Duces quibus multi Comites parent, & alij,qui nullis 
Comitibus praefunt; & funt Comites , in quorum di 
tione , Si poteftate funt alij Comitesdn his enim di 
gnitatibus multa vftis,& confuetudo mutauit, & quo 
tidie mutat: quare confuetudini ftandum eft. 
Quaeritur,Qui Comitum nomine intelligantur? Co 
mites apud veteres ij dicebantur, quibus pars Impe- 
rij cum poteftate demandabatur . Vnde Comites ap 
pellari caperunt, qui Proconfules.Praefides,Procura- 
tores in prouincias euntes comitabantursvel Senatus, 
vel ipforum Magiftratuuni voluntate, & iudicio erant 
eorum in publicis negocijs adiutores, &c adminiftn : 
cuiufmodi funt Quxftores, Legati, Scribae , Accufij. 
Poftea vero Comitum nomine, lunfperiti Prouincia- 
lium Magiftratum Affeflbres appellati funt’quos Ma- 
giftratus arbitratu fuo deleflos fecum deducebant. 
Vnde Paulus Liz. $.i.ff. de Vacationi, & Immunita* 
tibus Comites Praefidiim . Proconfulum , Procurato- 
rumue Caefaris a muneribus , vel honoribus,& tutelis 
vocant. Idem etiam in 1. Senatufconfulto , ff. deoffi. 
Praefidis,& 1. Adminiftrantes,ff.de excufatio.tutel«,& 
l.Diem funflo. ff. de offi. Affeffor. Suetonius de Iulio 
Caefare c 41.Plinius lib-9.cap.30. 
Comites facrarum largitionum > quorum frequens 
mentio eft in Inferi ptionibus variarum Conftitutio* 
num in Codice luftiniano, & Theodofijdj erant, qui 
thefauris facris,id eft , Imperatorijs, & Auguftalibus 
pecunijs praeerant: qui quidem Iiberalitatis, & dono 
rum curam gerebant.vt docet Caffiod.lib.tf.de Como- 
tma facrarum largitionum: qui etiam dicebantur Co 
mites facri Palatij. 
Comites rerum priuatarum , quorum fit mentio in 
L3.cap.de Bonis vacantibus lib 10. & Lvlt. C. de Peti- 
tio.bonorum fubdit. eod.lib. erant Gabernatores pn« 
uata fubftantia Principis, vt colligitur ex Caffiodlib. 
; 6.in Formulis. 
Comes facri patrimonij, cuius eft mentio in titu.de 
offic.Comitis facri Pa tnnionij in Codice , is erat, qui 
patrimonium Principis curabat. Caffio lib. 6.in Forni, 
Comes facri Palatij prserat Palatio Imperatoris 1. 
i. C.deConntib.facri Palatij Caffiod.ibidem. 
Comes facri ftabuli, erat equorum prefeftus, & re 
flor,nunc vulgo Comeftabilis dicitur. Annonius lib.3. 
capitu.yo.Lendegifilus regalium praepofitus equorum, 
quem vulgo Comeftabilem vocant. Rhegino lib. z. 
Eodem anno Buchareum Comitem ftabuli, fui quem 
corrupte Comeftabilem appellamus, cum clafle mifi: 
Carficam. 
Comes militum in l.i.C.deoff. Vicarij,& I.NemoL 
de Affeff militibus pnjerat.Et 111 partibus Orientis duo 
erant, vnus per Aegyptum,alter per Ifauriam. 
, Comes horreorum 111 l.i. C. de Piftorib. lib. 1 i erat 
Curator piftrini Principis, habebatque macipia quae 
dam purgandis horreis adferipta, coquendoque pani 
Principis. 
Comes Archiatrorum I.i.Qui probito.tyro.C.Theo 
dofij de cuius dignitateferibie Caffiod.Iib.CVariarum 
vbi diftum munus,&■ officium explicat. 
Comites auri , Comites formarum , riparum, por 
tuum, fluminum , quorum omnium fit mentio in lib. 
ii. & iz. Codicis , & Caffio. lib, quem proxime ante 
memoraui. 
Comes commerciorum in Li.de Annona, & carita 
te. lib.z.C.Quae res vendi non poffintjis erat qui nego- 
ciationes curabat, &commercijs pr^erat. cui licebat 
fericuni a Barbaris comparare. 
Comes doniefticorum in l.Deftituende.C.De Aduo 
■ catis diuerfo.iudicum.l.Neminera.C.de Decurionibus 
lib.io.pr^erat domefticis , & vnus erat Coni es equini, 
alter peditum. 
Comes domoruni is erat, fub cuius iurifdiiftione 
erant plurimi coloni, & inquilini domorum,& poffef» 
fionum multarum , quae ad Principis patrimonium 
pertinebant. 
Comitesfcholarum.l.3.C.deoffi. Magiftri, &extat 
tit.de Comit.& Tribunis fcholarum in C.lib.iz.hi erat 
adquosfcholarum gubernatio pertinebat. 
Ex his perfpicitur, quo modo mtelligenda fint, qu£ 
de Comitibus fcripferut luris interpretes), quequenot 
hactenus diximus. 
Qutdai»