Full text: In Qva De Tertio Et Qvarto Decalogi præcepto, ac perinde sequentes materiæ luculenter tractantur (2)

UL L Dc quarto decalogi praecepto. Cap. XXVII» 
73 
fsderis humeris portabatur. Eodem quoque modo in 
diebus fertis,cum fiunt publica: fupplicatioiies,ligneum 
Crucis uexillum gcftatur, famftorum quoque imagines 
circumferuntur,xra campana; pulfantur.Haic omnia cx 
S.Thoma, & Caietano x.i.q.iii.art, 4- Eli autem an 
notandum , inter huiufmodi opera quae diximus , ede 
nonnulla, qua non per fe cultui diuino coniunguntur, 
fcd ipfum antecedunt: & ha:c proxime ante diem feftfi 
fieri debent. Si tamen ob continuum dierum fertorum 
concurfum fieri pridie ferti diei commode nequeant, 
aut per iocordiam , & negligcntiam praitcrmiffafue 
rint,ture m die ferto fieri queunt: cuiulmodi funt,tem 
plum fcopis mundare , altaria ornare , parietes aulaeis, 
periftromatis & tapetibus infternerc, Sonis lib.x.de lu- 
rti.q.4.art.4- 
Tertio,caufa pietatis,&charitatis m proximum,ope- 
ra feruilia in die ferto , iure permittuntur; hac enim ra 
tione,multa Medicis & Chyrurgis funt permiffa, vt ae 
grotis mcdeantur.Sed dubia- quaftionis eft,an caufa mi 
iterabilium perfonarum , vel Ecclcfiaram indigentium 
opera feruilia in dic ferto fint iure permiffa?Cai et. x.: .q. 
»x.art.4.& in Sum.verb.Feftorum violatio, Sotus lib.x. 
de Iufti,q.4.art.4.Nau.in Man.cap.13.nu. 4. Armil.nu. 
10. id negare panitus videntur. At Siluefter verb. Do 
minica q.4.Angelieria; nu.ig,& 30. Antonin.x.part.tit. 
9.cap 7.$.f. plane docent,communem efle fententiam, 
ea opera iure permitti . Hac enim ratione fas eft pon 
tem reficere,viam munire, vt communi viatorum coni 
modoconfulatur. Exiftimo tamen , eos Audlorcs faci 
le conciliari,fi dicamus,Caietanum, Sotum , & Nauar- 
rum id folum innuere voluilfe , opera feruilia non prae 
cise ea ratione licere facere , qma fiant caufa Ecclefia- 
runi,autmifcrabihum perfonarum ,hoc eft,non efle 
huiufmodi opera iure permiila, fi fiant, quando Eccle 
fia;,vel miferabiles perfona; non indigent, quod nemo 
inficiatur : Cacteri vero docent,diem fertum hifceope- 
ribu: non pollui, fi fiant pietatis tuenda: conferuanda:- 
vegratia;hocert, cum pietatis officium alteri debetur, 
eo quod noftra opera,& auxilio indigeat. Sic plauftris, 
& curribus faxa, aut ligna deferuntur, quia his aedes 
facra egeat, & ea diebus profertis deportari commode 
nequeant. Si roges an etiam liceat, huiufmodi opera 
aditare, etiam publici ornamenti gratiajvelutcum pu 
blici ludi fiunt, autfpedaculain Rcpublica dantur , vt 
populus recreetur, quae,nirt fabri tabulata publica ex- 
truxerint, & theatra apte apparuerint, in die ferto ne 
queunt commode fieri . Si roges,inquam, an tuta con- 
fcicntiafabri eo die tabulationes, & his flmilia con- 
ftruanriRefpondeo,videndum efle, anca in die proferto 
fieri queant,& tunc temporis fieri debent: fin minus, in 
ferto die liberum eft ea facere. Id enim publica vtilitas 
fuadet.Spedacula fiquidem publica dantur, & ludi pu 
blici fiunt, vt populus aliquantulum obledletur. 
Quarto, neceflitatis etiam caufa multa opera ferui 
lia iure permittuntur in die ferto : porro neccflitas eft 
propria cuiufquc,vel aliena:priuata item , vel publica. 
Rurfus eft corporis , vel animi.- Non enim tam feiiefe 
Ecclefia prohibet opera in dic ferto feruilia, vtvelit ea 
cum aliquo noftrarum rerum damno praetermitti a no 
bis Et eft annotandum, N ccerticatis ecia nomine intel- 
hgi vim nobis illatam , aut metum graucm extnnfecus 
incuflum; yt fi quis vi aut metu mortis in die ferto ef 
ficere feruilia opera compellatur,noii in odiumy& con- : 
reniptum Ecclcfi.r. Venim td merito.dubitatur,an fer-' 
iHisyqui iuflu domini: fui fcruile opus effecerit , vacet 
omni culpa ? Communis opinio eft, vtfupra dixi,Theo 
logorum id affirmantium, Quandocumque,nifi domi- 
ttopareret/ibi noceretrtccus vero, minime, tunc'enim 
otius Ecclefia: , quam domini prxeeptum feritare de- 
et.Caiet.x.2.q.ixx.art.4.Ahtonin.i.p tit.j.c.y.jnum.f. 
Angierix;,n. 19.Rofehfen*,n m 13. & x4.Nau.i11 Man.c. 
13 .nu7.Qao fit,vtfcrui,vt plurimum in hac parte non 
peccent, quia nili domini infla , & imperata facerent-, 
vel debitum libi ftipendium amitterent.vcl a famulatu 
ramouerentur, vel domo excluderentur , & aliuni hc- 
nim,ac dominum cut inferuirent, non facile reperjrent. 
Si vero ferui, aut famuli a dominis cogantur ki die fe 
rto opera feruilia facere in contemptum Ecclefia:, tunc 
»ullo modo parere dominis iure queuatj, etiamfi meta 
Inftit.Moral.Pars», 
mortis cogerentur ,vtijdem Audtores teftantur. 
Quinto; Confnetudine multa opera feruilia in dic 
ferto iure fiunt,vt paulo ante dixi. Item, vt ex ca.licet, 
de feriis conflat , aliquando feruilia opera in dic ferto 
permittuntur, ne quaertus., & lucrum amittatur. In eo 
enim capite , pifcatus conceditur, eo quod certum pi- 
fcium genus,non omni, fed aliquo duntaxat anni tem 
pore ad littora noftra accedere foleat. 
Poftremo ; atidloritate Ordinariorum opera aliqua 
feruilia in die ferto permittuntur. Ordinarij enim loco 
rum, audloritatem habent, non quidem e medio tollen 
ti dies fertos, qui iure communi funt inftituti,fed huic, 
vel illi facultatem concedendi, vt feruile aliquod opus 
in die ferto poflit) efficere. Antonin.x.p.titu.p.ca.g.Sylu.- 
Dominicaq.3,&4.Nauar.cap i3.nu.i6. Sciendum eft, 
oportere legitimam caufam lliheflc , vt eximat Epifco- 
J pus aliquem a lege dies fertos colendi: ea autem poteft 
vel femel,aut raro, vel crebro contingere.Si primo mo 
rio,fatis eft fi Epifcopus femel tantum legem relaxet; fi 
fecundo,tunc poteft fsepms aliquem lege foluere. Ver 
bi gratia; in aliqua dicecefi quotannis ruftici detrimen 
to magno afficiuntur, fi m dic ferto S. Laurentij fcruili- 
bus operibus fuperfcdeant :potcft Epifcopus facultate 
concedere, ne ruftici quota unis eo dic ab huiufmodi o- 
peribus defiftant, & vacent, ut damnum, & incommo 
dum demteut. Ordinarij locorum quinam intclligan- 
tur,explicat Glofla in ca.Quanquam dc vfuris in verbo 
loci Ordinario in 6.&c in c.Ordinarij dc ofii.Ordinarij in 
6.in verb. locorum. Intelliguntur enim iure communi 
Epifcopi,& ij,qui habent confuetudinc , vel alio modo 
iunfdiolionem Epifcoporum,cuiufmodi funt ali; Pra-Ia- 
ti Epifcopo inferiores . Tales etiam funt Prafcfli loco- 
C tum iu Religiofomm ordinibus, quod attinet ad Rcli- 
giofos ipforum potcftati fubieclos. 
Annotandum quoque , dies fertos, alios efle qui iurs 
communi coli,ac feruari debent, alios vero, qiu confti- 
tutione aliqua Synodali fiint inftituti,& decreti. Quod 
adprimos dies fertos attinet, Epifcopus auiloritatein 
non habet eos abrogandi', aut ab eorum lege aliquem 
foluendi,mfi aliqua i ufta fubfit caufa id faciendi. Alio- 
qui enim tunc ipfeEpifcopus eximendo aliquos fine de 
bita caufa a iure,peccabit:tum i; qui exempti funt, 5c 
facultate vtunmr fibi concerta. Inferior enim in ftipe- 
rions leges , & hira non habet audloritatem . Si vero 
dies fefti tantum conrtitutione Synodali, autconluetu- 
dine,ciuitatis,vel populi feruentur, liberam habet Epi 
fcopus poteftatem eos in totum , vel ex parte-abrogan 
di, & etiam fi abfqtie vlla iufta caufa ab ea lege ali-' 
} quos excipiat , non peccant- lathaliter, qui abutuntur 
hac facultate fibi ab Ordinario data: quanniis peccet 
Ordinarius , qui legem a fe latam fine iufta ,& debita 
caufa relaxat. ' 
Sexto qu;rritur,IusneParochus habeatfoluendi ali 
quem lege de die fefto colendo \ Refpondeoex parte, 
non omnino,& fimpliciterhabere : nani vbi quis com 
mode Epifcopum adire nequit , Parochus iure faculta 
tem concedit,vt ille ad tempus ea legefoiiiaturiuftam 
ob caufam ;non tamen poteft facultatem in perpetuum 
dareivt Oaiet.x.x.q.ixx arti.4. Angel.feriaEim.3y.SyIu. 
Dominica quxft.4-tradidentnt: ariimadaeftendum it£, 
cft.vbieumque talis caufa manifefte conftitcrit, quam 
diximus,vt quis ab hac Ecclefiae lege eximatur,nullam 
requiri Epifcopi, vel Parochi facultatem : fecus vero, 
quando dubia, & incerta caufa bona fide efle videatur. 
I Septimo quxritur , Quxnam virtus violetur , quan 
do opus feruile in die ferto fine caufa legitima fit i Re* 
fpondeo, violari religionem . Lex ipfa Ecclefise. qu* 
praecipit, vt dies feftos ab operibus fermlibus abftinen- 
do cohmius.eoipfo huiufmodi actum in, fpecie religio 
nis conftituit. Quare, fient qui dic ferto fefe ah operi 
bus feruilibus continet, religionis officium prsftat, fic 
c contrario , qui opera feruilia facit. religionem negli- 
git, ac-violat. 
Odlaub qu seritur, Quando diesfeftlagi, & coli-de 
beant ? Rclpondeo , quod pertinet ad" certationem 
operum feruilium , & rei diuino auditionem , dies 
ferti coli debent eo dic, 111 quem eorum anuiuerfaJ 
ria celebritas incurrit ; quamuis tota precationum r ,, 
Sc diumornm officiorum ratio , qua; in diebus fcftu ' 
G lege
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.