Dc CauJTiS-. 184) 
excludat cauflas creatas . Ratio efl , 
quia cauflalitas Dei efl fuperior & in- 
dependens, dc dat ipfe creaturas virtu 
tem dependentem ad aliquos effeffus 
fecum operandos . De hoc repetetur 
q. 5. n, 20. 
QUESTIO Ii. 
De Caufla Efficienti. 
§• I- 
Horror male partus in hanc Caujfam . 
1, l^Oflquam e Scholis ingenii acu- 
1 men difceffit , dc ineruditionem 
naturalem , vel in roechanifmum per- 
vefligandum efl tradudum : nomen 
Cauflas maxime efficientis evafit exo- 
fum , vel dc ipfum in mechanicam ar 
tem efl revocatum . Fateor , in culpa 
fuifle obfcuritates Scholaflicorum , qui 
in re tam explicatu digna potius ad 
contentiones metaphyflcas funt femper 
converfi . At modus erat inutilia refe- 
candi , & vim ingenii exercendi in 
neceffariis . Atomiflos illi funt , qui 
CaufTas admittentes equidem in rebus 
corporeis, omnem rem commendarunt 
materias, atomciium figuris , dc moti 
bus . Cartefiani vero illi , qui Cauflx 
nomen ablegarunt , vel ad fummum 
Cauflas occafionales concefferu-nt : fci- 
licet vim cauffandi foli Deo attribuunt > 
dc creaturas folum occafionem , cur 
Deus in illis operetur earum effectus; 
quatenus funt in tali difpofnione , ut 
exinde Deus fumat occafionem in illis 
operandi: v. g. occafione motus in cor 
pore efficit Deus fenfationem in ani 
ma, occafione actus animae efficit Deus 
motum in corpore; dc fic non efl ho 
mo, qui videt , qui ambulat, fed Deus 
ex occafione hujus dc illius difpofitio- 
nis harc operatur in homine. Plautum 
huic fententias dignum reddiderunt dc 
ipfi Moderni ( fient refert Chambers 
D ili ion i v, Caujfa ) ob infelices, ut 
ipfi ajunt , dc ridiculas confequentias. 
Nam propterea in fenfu Cartefii exhi 
bent praslium , in quo tanta efi homi 
num exercitatio , fine ullo eorum ex 
ercitio ; nam homines ibi nihil agunt 
nifi occafionem exhibendo , dc Deus 
proinde folus ille eft, qui movet , qui 
percutit, impellit, occidit, fugat, fu 
git dcc. Unde fi tandem non immeri 
to Mundus comcedia vocatur , cx hoc 
fyfieraate homines erunt non perfonte 
animatas , fed velati figurat illas ligneas, 
quas ftrepunt fine voce propria , df fine 
motu omnia peragunt. Ita ille: dc ita 
monflra ut prodeant ex monflris necef- 
fe efl . 
2. Malebranchius tamen Cartefianus' 
de inquir. verit. /. 6. p. 2. c. g. inve 
hitur imo in admittentes Cauflas iu 
creatis, illos blafphemans dc anathema 
tizans tamquam non folum rationis , 
fed dc religionis extorres, verbis fane 
'temulentis: Vari.o omnes illa; ( inquiens 
in fine ) Ethnicorum Divinitates , & om 
nes ilice Philosophorum [pedales Caujfa; 
nihil funt, quam chimatr.c a Cacodaimo- 
ne excogitata; ad evertendum veri Nu 
minis cultum, Ec ab initio dixerat: Ali 
quid Divini admittitur in omnibus cor 
poribus , qua; nos ambiunt, dum admit 
tuntur Form.e , Facultates , Qualitates, 
Virtutes , Is Entia realia idonea ad pro 
ducendos quofdam cffeilus vi natura; fua;. 
Atque hoc pallo plerique veneratione , 
qua colunt Philofophiam Ethnicorum , in 
ipforum opiniones fenfim revertuntur. Illi 
equidem fide fuflinentur , fed fi cor chri- 
jlianum jtt, jorftan merito dicere pojfu- 
mus , mentem ejfe paganam. Ita pro in 
eptiis in fyflemate Canefiano repertis 
reddit ille nobis blafphemias . Sed fane 
blafphemac quod ignorat, juxta didhim 
S. Judos in ep. Unde 
$. II. 
Senftts Caujfa; efficientis aperitur. 
3. Notandam primo,efficientem Cauf- 
fam fumi, vel quatenus operatur , vel 
1 qpar