De Natura, ejufque legibus . 
* s 
rcBa ratio exigit , ut quoniam pruden- 
dentiffmus omnium e fi, ideo manus rece 
perit . Manus autem infirumentum funt ... 
Rem enim minorem majori potiorique na 
tura addidit , non majorem nobiliorem- 
que minori. Quod fi ita melius eft, na 
tura ex iis, quas fieri pojfunt, facere fo- 
let quod melius fit . Sic autem dicen 
dum eft, non inclinationem datam efte 
propter mechanifrnum, fed datum me- 
chanifmum propter inclinationem, quas 
eft in natura. 
8. Ad tertium ficut in metaphyficis 
perfuafimus, ita & in phyfica confide- 
ratione eft tenendum : nempe devenien 
dum efTc ad quasdam prima principia; 
de quibus ulterior ratio feu demonftra- 
tio dari non poteft • Et optime femper 
de hoc monet Arift. fed /. 2. de Ge 
ner, Anim. c, 4. longe pofi med. hoc 
brevius & illuftrius dedit documentum : 
Principiis alia cognitio , non demonfira- 
tio efl . Unde non eft cur incufemur 
Peripatetici , quod ifias inclinationes 
relinquant innominatas, & veluti qua 
litates occultas ; quoniam hoc princi 
piorum eft proprium, ni fi proceffits in 
infinitum praetendatur . Et revera ipfi 
Mechanici, qui tentant femper ulterius 
progiedi , debent & ipfi, fi volunt fe- 
qui artis regulas , devenire ad prima 
elementa, fupra qus non fit ars . Quod 
fi tandem aliqui ex veteribus inclina 
tionibus abufi funt , cum poflent me 
lius explicare , hoc eorum defetftui, non 
do gmati de inclinationibus naturalibus 
efl tribuendum . 
§. IV. 
Canon II. 
Natura habet fu as exigentias. 
9. Nomen hoc parum latinum , fed 
aptiffimutn ad naturalium explicatio 
nem , eft ex iis , quas male audiunt a 
modernis . Profequentes enim imagi 
nari naturam veluti prascifam a fuo 
Conditore , nefeiunt videre quomodo 
illa hoc & illud dicatur exigere , & 
quafi praetendere . Sit venia verbo : ve 
re illi hallucinantur . Nam hfto illo 
veriftimo fuppofito de impreflione ar 
tis divinae in creatis , certum eft Deum 
ita oidinaftc tam Angulares naturas 
quam univerfum , ut in iis plura exi 
geret , & refpueret alia . Voluit enim 
Deus v. g. unum univerfum fimul con 
nexum , ne difgregata effet natura ; 
voluit non fine ornatu accidentium fub- 
ftantiam fubfiflere ; voluit potius hoC 
quam illud connetfti ad invicem : & 
ideo in creata natura flatim hasc obli 
gatio oritur, quae quatenus naturas in 
figitur , ideo hsec dicitur exigere de 
fe , feu ratione fuse conditionis conti 
nuationem in univerfo fine vacuo , ac- 
ceftionem accidentium ab fubftantiam , 
e contra vero alia folum contingenter 
exigere , feu indifferenter admittere. 
Sane & ipfe Conditor non ob merum 
aibitrium exegit vel proprietates cften- 
tiales in entibus , vel compofitiones 
talium & non aliarum partium , fed 
ob fummam rationem fuae fapientiac . 
At hasc nimirum fumma ratio eft il 
la , quae valet in natura creata ad fta- 
tuendas tales exigentias , adeo ut non 
fint Philolophorum mer? imaginationes. 
10. Non diffitemur , poffe in Phyfi 
ca mediantibus inclinationibus & exi 
gentiis plura negligi & tranftgi ; fed 
ubi nimirum hoc conflet , ftatim Phy- 
ficus eft reprehendendus . At ubi ven 
tum lit ad terminum, ultra quem ra 
tio non eft quasrenda , fapientia Con 
ditoris utique appellanda eft : nam hoc 
perinde eft , ac exigentia illius natu- 
1 ae. Deum appellare , cum cauffa feu 
ratio naturalis reddenda eft , fane eft 
inertifllmum effugium, nam fic omnia 
folvi poffent , nempe quia Deus fic 
voluit , & nulla effet fcientia natura 
lium; fed e contra ita recedere a Deo, 
ut vis ipfius fapientia; & creationis nul 
latenus velit attendi , impiiflima igno 
rantia eft. Multa ille abdidit in natu 
ra