140
DISPV TATIO
z 3*
gia attributionis
feci etiam analogia propor-
nonalicatis: quia in mediis invenitur intrinfece
ratio boni, qua: ad movendum Sc excitandum
appetitum proportionaliter fe habet licutboni
tas finis,cum dilcriminc tamen infolutione prae
cedentis argumenti adducto.
Colligitur iccundo, hoc eiTe difcrimen inter
voluntatem fumptam pro potentia volitiva, 5c
pro primo ejus adu, qui fimplcx volitio appella
tur,quod in prima acceptione habet pro objedo
adaequato bonum ut fic, abftrahens a bono fi
nis Sc medij, in fecunda vero refpicit folum fi
nem ut objedum adcequatum. Ita D. Thomas
hic art. a. ubi fic ait: Si loquamur de voluntate
A
fecundum quod nominat-potentiam,ficfe extendit g funt extrema pofitiva
QJV ARTA
rationem medij Sc appetibilis propter aliud: Er
go non potcfi: dari aliquis adus voluntatis, qui
non fit de fine vel de medio.
Hinc fumitur alia ratio quafi a priori, quam
tradit Cajetanus in introdudione hujus quarftio-
nis. Inter oppofita contradidorie non datur me
dium : Sed appetibile propter fe ,& appetibile
propter aliud, funt contradidorie oppofita: Er
go inter illa non datur medium.
Hanc rationem impugnat Vazquez ubi fupra :
quia (inquit) oppofitio contradidoria non rc-
peritur inter extrema pofitiva,fed inter pofiti-
vum Sc negatiuum : bonum autem appetibile
ratiafui,& bonum appetibile gratia alterius,
ad finem & ad ea qua funt ad finem fi autem
loquamur de voluntate .fecundum quod nominat
proprie attum, fic proprie loquendo efi finis tan
tum : fcilicet quia voluntas, ut nominat adum ,
& fimplicem volitionem fignificat, fertur in id
tantum, quod efi: objedum per fe potentia:; at
que adeo quia objedum per fe voluntatis efi fi
nis tantum ( nam ea qute lunt ad finem non funt
bona , vel volita propter feipfa, fed tantum ex
ordine ad finem ; cum folum bonitate diminuta
& rcfpediva gaudeant, ut fupra oftenfum efi)
fimplex volitio refpicit folum finem, non vero
media; ficut primus adus potentis intellediva:,
qui dicitur intelleShts feu intelligentia,non relpi-
cit conclufiones, fed prima principia. UndcPhi-
lofophus 3. Ethic. cap. a. ait: Voluntas efi finis :
eleElio autem,e orum qua funt ad finem. Qus verba
exponens D. Thomas hic in folut. adi. dicit,
quod ibi Philofophus loquitur de voluntate fecun
24.
luntatis, non Jecundum quod nominat potentiam
Colligitur tertio,omnem adum voluntatis
neceffario verfari circa finem, vel circa media ;
atque adeo non pofie dari adum neutrum , qui
neque ad finem, neque ad media terminetur, fed
ad aliquid ab eis abftradum, vel diftindum. Ita
communiterTheologi ContraScotum ina.dift.
1. qusft. j. ubi ponit differentiam inter adum in
telledus Sc voluntatis , quod in intelledu non
potcfi: efie aliquis aflenfus, qui non fit vel circa
principia, vel circa conclufiones, quia nulla efi
evidentia ex parte objedi media inter has duas :
D
involuntate autem dicit quod efi aliquis adus nec mediorum. Confequentia patet: quia fiob-
medius, quia potcfi oftendi voluntati aliquod
objedum, quod neque fit propter fe bonum, ne
que propter aliud; unde hunc a dum neutrum
appellat, St dicit efie medium inter fruitionem
Sc ufum ; nomine fruitionis comprehendendo
omnem adum qui verlatur circa bonum propter
fe, Sc nomine usus omnem adum qui verfatur
circa bonum propter aliud, ut exprefiis terminis
declarat ibidem §. quantum adprimum. Undele- £
viter Sc inconfiderate dixit Vazquez hicdifput.
32. cap. 1. Scotum illum adum medium feu neu
trum non admififfe , fed in hoc ei imponi a Ca-
jetano dcThomifiis: qui enim attente Scotum
2 J-
miftis , fed lplum revera hunc adum neutrum
feu medium pofuifte. Sed quicquid fit de hujuf-
modi opinionis patronis :
Probatur corollarium cx didis : Objedum
adsquatum voluntatis efi bonum, ut articulo
praecedenti ofiendimus: Sed bonum non efi nifi
triplex , fcilicet honeftum , deledabile, Sc utile ;
ex quibus duo priora habent rationem finis, Sc
funt appetibilia propter fe, pofterius vero habet
26;
»7-
Veriim ille Author vim prsdids rationis, Sc
Cajetani mentem non penetravit. Nam licet op
pofitio contradidoria non reperiatur formaliter
nifi inter pofitivum Sc negativum , hoc tamen
non impedit quominus in duobus extremis pofi-
tivis virtualiter contradidio implicetur 3 quate
nus unum dicit formaliter aliquid pofitivum,
cujus aliud ex fua ratione formali fundat nega
tionem : quod patet in motufurfum &deorfum;
nam motus deorfum dicit tendendam ad cen
trum mundi, cujus negationem fundat motus
furfum ex fua formali ratione. Quamvis ergo bo
num amabile gratia fui, Sc bonum appetibile
gratia alterius, fint pofitiva, hoc non impedit
quominus implicite &virtualiter includant con-
tradidionem, quatenus unum dicit formaliter
aliquid pofitivum,cujus aliud inquantum hujuf-
modi fundat negationem. Et hoc efi quod intel-
ligit Cajetanus,dum dicit amabile propter fe, Sc
18.
dum quod proprie nominat fimplicem alium vo- amabilepropter aliud,efie oppofita cotradidorie.
' '' '' ' J ■ ■ -* Addo quod finis Sc medium opponuntur rela
tive ; finis enim dicitur per ordinem ad medium,
Sc medium per ordinem ad finem : Sed inter op
pofita relative non datur medium, ut indudive
patet: Ergo neque inter finem Sc media.
Dices cum Scoto: Intelledus potcfi proponere
voluntati bonum abfolute , abftrahendo a fine Sc
a mediis,feu a bono propter fe, Sc bono propter
aliud ; bonum enim potefi concipi ab intclledu
in univerfali S< abfirade , Sc fic proponi volun
tati : Ergo voluntas potefi circa bonum habere
adum medium,feu neutrum, qui non fit finis,
jcdum abftrahit ab utroque, etiam adus abftra-
het, quandoquidem adus fequitur objedum.
Confirmatur: In voluntate datur adus fim-
plicis volitionis, qui nec efi circa media, ut pa
ret ; cum nondum fupponat finem intentum, ra
tione cujus diliguntur media; nec circa finem ,
cum nullum ordinem dicat ad media : Ergo in
voluntate potefi dari, Sc de fado datur adus
neuter, qui nec efi circa finem, nec circa media.
Ad objedionem refpondeo primo,negando
Majorem : intelledus enim non potefi oftendere
voluntati bonum abftradum, quod non fit ap
petibile propter fe , aut propter aliud; quia bo-
legerit, plane cognofcet nihil ei imponi a Tho- num efi analogum, ac proinde non potefi: ita ab-
ftrahi ab illis duabus rationibus, quod illas fal-
tem implicite non includat.
Refpondeo fecundo , dato quod ratio boni
poffit abftrahi ab illis duabus rationibus , &fic
oftendi voluntati, non poffe tamen voluntatem
ab ea moveri ; utpote cum hujufce rationis
oftenfioinillo cafu foret mere fpeculativa. Pro
batur hoc primcuquia bonum non movet volun-
tatem.nifi ut exiftens, aut dicens ordinem ad exi-
i 1.