iSi
DISPVT ATIO OCTAVA
do Sc per fe, & aliud fecundario Sc per accidens, A
feu ratione alterius, & vcluti in obliquo Sc de
connotato;& hoc fecundo modo, eodem adtu
intentionis vel eledlionis attinguntur 5 intentio
enim refpieit finem, ut eft ratio volendi media,
& quatenus ell affequibilis per illa; eledlio vero
tendit ad media, prout conducunt ad aflecutio-
nem finis. Unde D. Thomas hic art. 4. ad 3.com
parat illos duos adlus afcenfui Sc delccnfui: fi-
cut enim afcenfus incipit a loco inferiori, Sc
terminatur ad fuperiorem j contra vero defeen-
fus incipit a loco fuperiori, & terminatur ad in
feriorem : ita intentio incipit a fine in quem pri—
■ mo fertur, Sc ex illo defeendit ad media, ad qua:
fecundario terminatur ; eledlio vero incipit a B
mediis, ad qua: primo fertur, Sc ex illis afeendit
ad finem , ad quem fecundario terminatur. Ex
quo non fequitur finem eligi, Sc media intendi:
quia folum dicitur intendi id in quod primo &
perfe fertur intentio, qualis eft finis; Sc eligi id
in quod primb & per fe tendit eledlio, qualia
funt media.
^ Confirmatur hsc dodlrina Sc refponfio exem
plo quo utitur D. Thomas in fine corporis ejuf-
dem articuli. Eodem modo fe habet voluntas ad
finem Sc ad media , quo fe habet intelledlus ad
principium Sc ad conclufiones, ut ait Philofo-
phus a. Phylle, textu 29. Ergo ficut intelledlus
nonpotell unico adlu ferri in principium Sc in q
conclufiones , fi ad utrumque primario Sc per fe
tendat: bene tamen fi unum attingat primario Sc
aliud fecundario, Sc confideret principia prout
continent conclufiones , vel conclufiones prout
relucent & continentur in principiis: ita pariter
voluntas fertur dillindlis adlibus in finem Sc
media, fi quodlibet eorum primario, per fe, Sc
abfolute attingat; feciis vero, fi unum velit cum
ordine Sc fubordinatione ad alterum. Unde in
quit S. Dodlor fupraqu.8. art. 3. Finis ut eft ra
tio volendi medium, eodem aElu appetitur quo
medium. Et hic art. 4. Cum dico , volo medici
nam propter fanitatem, non defigno niji unum
motum voluntatis: cujus ratio eft , quia finis ra
tio eft volendi ea qua funt ad finem; idem autem D
a cius cadit fuper objetlum ,&fuperrationem ob-
jefti, ficut eadem vi fio eft coloris & luminis.
7. De hoc adlu eleganter differunt SS. Patres,
pnefertim Gregorius Sc Bernardus: Ille enim ex
plicans illud Iob 38. Super quo bafes illius foli-
daja funt, fic ait: Bafes uniufcujufque anima
funt intentiones fu a: nam ficut fabrica columnis ,
columna autem bafibus innituntur ; ita vita no-
ftra in virtutibus, virtutes vero in intima inten
tionefubfiftunt. Ille vero in ha:c verba Cantico
rum : Pulchra funt gena tua ficut turturis i dicit
faciem anima efife mentis intentionem, quia ficut
ex facie pulchritudo corporis aftimatur, ita & re
ctitudo operis ex mentis intentione. Ob eandem ^
rationem aptillime mentis intentio lucerna: &
oculo a Chrillo comparatur: nam ficut a luce
omnia decorantur Sc ornantur, ita (inquit Gre
gorius ) per bona intentionis radium , merita il-
' luftrantur aftionis. Et ficut oculo pes, manus,
&c caetera corporis membra reguntur, eorumque
externi motus, quo debent tendere diriguntur:
fic intentio , vcluti anima: oculus , humanos
adlus in ultimum finem ordinat, a quo mala in
tentione defledlunt. Unde inquit Gilbertus in
Cantica : Si plure s habes oculos,fagittantis exem
plo, omnes alios claude, hoeuno utaris, quo folum
dileUrum valeas intueri.
dispvtatio IX.
De Elettione.
Ad quaftionem 13. D. Thoma.
E G 1 m v s de adlibus circa finem : dicen
dum fequitur de adlibus circa media; Sc
primo de his qui pertinent ad ordinem
int e ntionis , eleflione fcilicet, confilio , Sc con-
fenfu; pollea de illis qui fpedlant ad ordinem
exeeutionis, ufu nimirum & imperio.
Articvlvs Primvs.
Vtrum eleltio Jit actus voluntatis, vel
intellectus.
P Atet cx jam didlis, ad eligendum requi
ri intelledlus Sc voluntatis concurfum; in
telledlus quidem, ut confulat de mediis, Sc deli
beret quaenam determinate fint eligenda ; vo
luntatis vero , ut ea prte aliis in ordine ad finem
intentum accepter. Unde difficultas ell,in quo
nam illorum adluum confiftat formaliter ele-
dtio,an in adlu voluntatis , vel in adtu intelle-
dtus ? non potell enim in utroque ex «quo con-
fillere { quicquid dicant in contrarium Bellar-
minus lib. 3.de gratia Sc lib. arbir. cap. y. Sc Salas
hic tradi. 6. difp. r. fedl. j.) nam apud omnes ele-
dtio unum aliquid denotat, feu unum hominis
adtum, ficut intentio , fruitio, Sc reliqui volun
tatis adlus.
§. I.
Difficultas refolvitur.
D ico igitur, eledtionem elle fubllantialiter
adlum voluntatis, licet praffiupponat fpe-
cialem motionem Sc ordinationem rationis.
Prima pars probatur primo ex communi con-
fenfu hominum: nam licet quis judicet aliquid
elfe melius vel utilius, donec tamen illud velit,
non cenfetur elegilfe.
Secundo probatur : Objedlum eledlionis eli
bonum utile: Sed fola voluntas verfatur circa
bonum : Ergo eledlio ell adlus voluntatis.
Tertio: Eledlio ell adlus libertatis,qua: id
circo vis elefliv,a appellatur: Sed libertas invo
luntate tanquam in propria fede Sc cubili reli
det : Ergo Sc eledlio; fubindeque ell adlus vo
luntatis.
Quarto: Virtus moralis, qua: ell habitus ele-
dtivus, in voluntate fubjedlatur : Ergo Sc ipfa
eledtio.
Denique,ut difeurrit D.Thomas hic art. r.
adlus qui materialiter pertinet ad unam poten
tiam , Sc formaliter ad aliam, ell fecundum fub-
ftantiam Sc elicitive illius potentia: ad quam per
tinet materialiter: Sed adlus cledtionis eft mate
rialiter a fola voluntate, & formaliter tantum
ab intelledlu : Ergo elicitive , Sc fecundum fub-
ftantiam, ell a voluntate- Majorem declarat S.
Dodlor in adlu fortitudinis, in finem charitatis
ab ipfa charitate ordinato, qui fecundum lub-