DE OPINIONVM 
PROBABILITATE. 
fu probabilioris, multis ab hinc annis in Eccle 
fia m introdudus eft, 5e fideles fune in legitima 
poffeffione i piius : Ergo cum in dubiis melior 
fic conditio poffidentis, non debent in ea turba 
ri, tametfi novat difficultates caufantes aliquam 
dubitationem occurrant. 
Refpondeo primo, titulum poffieffionis foliim 
effie admittendum in materia juftitia:,non vero 
in materia aliarum virtutum,ut offendemus arti 
culo fequenti. 
Refpondeo fecundo, polfeffionem folum face 
re juftum ritulum , quando eft pacifica : ufus au 
tem fequendi opinionem minus probabilem, in 
concurfu probabilioris , nunquam fuit pacifi- ^ 
cus,fed femper plures habuitAdverfiirios & con- 
rradidores, prtefertim in hoc faeculo , in quo 
plures Epifcopi, Parochi, &: Dodores, erudi 
tione fipientia clariffimi, tale dogma tum vo 
ce, tum feriptis, fortiter oppugnarunt; juxta id . 
t]iiod fupra exLirinenfi dicebamus : Alos ifie in 
Ecclefia femper viguit; ut quo quifque foret reli 
giofior, novellis adinventionibus contrairet. 
Refpondeo tertio: quod licet ufus eorum 
quxlegi tantum pofitiva: Civili aut Ecclefiafti- 
cx adverfantur, fi fit diuturnus , poffit legiti 
mam p oh cilio nem fundare, ufus tamen eorum, 
quas legi natura: repugnant, nunquam legiti 
mam polfeffionem fundare poteft. Unde cum 
ufus regula: de fedanda opinione minus proba 
bili, quae fiivet libertati, in concurfu probabi 
lioris, Itantis pro prarccpto, lumini redae ratio 
nis & prudentia:, fubindeque legi naturali repu 
gnet , ut fupra fuse oftenfum eft , quamvis dare 
tur qudd ille eftet perantiquus , non fundaret 
propeerea polfeffionem legitimam, nec Praelato- 
rum tolerantia ipfum tacite approbare cenfere - 
tur. Unde dicitur in cap. Iamdudum de feriis: 
Multa per patientiam tolerantur, qua ji deduEla 
fuerint in judicium , exigente juftitid, non debent 
tolerari. 
qj, Objiciunt tertio : Matth. ii. Chriftus dicit : 
Iugum meum fuave eft, & onus meum leve. 1 
Et i. Ioan. 5. M andata ejus gravia non funt. At fi 
teneremur pro regula noftrarum operationum 
femper eligere probabiliores fententias , jugum 
Chrifti nimis grave afperum redderetur, ejuf- 
que mandata nimis edent difficilia:Ergo non te 
nemur fequi probabiliores fententias, fed poflu- 
mus eligere benigniores, licet minus probabi 
les. Unde dicitur in jure , L. benignus, ff. de le 
gibus, &: cap.finali de tranfad. Opinio benignior 
& fuavior praferri debet. 
vjS. • Refpondeo,jugum Chrifti ita fuave elfe,ut 
tamen adhuc jugum fit , de cujus ratione eft 
quod cervicem aliqualiter premat , ne jumen 
tum efframe elato collo deviet a redo. Item ejus 
mandata dicuntur facilia , non quod eorum ob- 
fervantia difficultate careat,ut patet in pra:ce- 
pto de captivando intelledu in obfequium fidei, 
vel de diligendo inimico , aut confitendis pec 
catis, in quibus magnam fensus repugnantiam 
experimur , fed quia per gratiam & charitatem, 
quam ex meritis Chrifti Spiritus Sandus nobis 
lar gitur , & in cordibus noftris diffundit, red 
duntur facilia & fuavia, juxra illud Propheta:: 
Viam mandatorum tuorum cucurri, cum dilatafti 
cor meum, per gratiam fcilicet & charitatem, ut 
explicat S. Thomas 1.1. qu, 98. arr, n ad 3. Un 
de Auguftinus exponens haec verba Apoltoli, 
Mandata ejus gravia non funt, fubdit : Non 
funt gravia amanti , fed non amanti gravia 
Tom. IIL 
funt. Fit ergo injuria divina: gratia:, cum faci 
litas ferendi jugum Chrifti , Sc ejus praecepta 
obfervandi, non in charitatem, quam Spiritus 
Sandus in cordibus noftris diffundit , fed in 
ufum, feu potius abufum probabilitatum, quem 
novi Cafuifta: inEcclefiam induxerunt, reduci 
tur. Alioquin , Ut fupra annotavimus , dicen 
dum effiet jugum Chrifti nunc effie fuavius , 
quam tempore primitivae Ecclefia:, & ad aeter 
nam falutemhis poftremis temporibus millies 
quam prifeis facilius perveniri. Quod merito 
irriferunt & exploferunt Parifienfes Parochi, 
praeclaris illis , qua: fupra retulimus , magni 
Guigonis Chartufiani verbis : O Apoftolorum 
tetnpora infoelicijjima ! O viros illos ignorantia te 
nebris involutos , & omni miferatione dignijftmos , 
qui ut ad vitam pertingerent, propter verba labio 
rum Dei, tam duras vias cuftodiebant, hac no- 
ftra compendia nefeiebant! 
Ad regulam vero, qua: ex jure Canonico ad- 177;. 
ducitur, dicendum eft,eam debere intelligi, jux 
ta expolitionem L. femper ff. nov. de reg. ju 
ris , ubi dicitur, quod opinio benignior praeferri 
debet in dubiis fidi, in infligendis poenis , & 
aliis cafibus ibi exprellis. Vel etiam dici poteft, 
opinionem benignam apud Jurifperiros non di 
ci eam, quas ftvet libertati, fed qux favet tcfta- 
mento ,matrimonio , religioni, aut facramcn- 
to , ut exponit Sylvefterj vel, ut alij interpre 
tantur , qua: favet egenis, orphanis , viduis, &: 
peregrinis: opinio vero quas contra Dei prae 
ceptum , libertatis & concupifcentia: partes fo- 
ver, non benigna, fed maligna potius aut laxa 
appellari debet. 
Addo benigniora pofle praeferri, quando funt 
in linea honefti, &c regulis prudentia: confona : 
eligere autem opinionem minus probabilem fa 
ventem libertati , in concurfu probabilioris 
qua: ftat pro praecepto, nec honeftum eft, nec 
regulis prudentias confonum, ut ex fupra didis 
pater. 
Objiciunt quarto : Saepe videmus Summos 178. 
Pontifices in his qua: ab Ecclefia determinata 
non funt, fed fub opinione Dodorum verfantur, 
prasfertim in difpenfationibus concedendis, fe- 
quiopiniones probabiles, & non femper proba 
biliores : At illos peccare nemo dicet: Ergo li 
citum eft lequi opinionem minus probabilem, in 
concurfu probabilioris; 
Refpondeo,Majorem non effie certam : Nam , 175. 
ut loco fupra citato tcftatur Profper Fagnanus , 
utriufquc fignaturas Referendarius, fk in Ro 
mana: curia: negotiis verfatiffimus, tam in Ro 
ta , quam infacra Congregatione Concilij, exa- 
de fervatur regula juris, quae affierit in dubiis 
tutiorem partem effe eligendam; tk in opinio- 
i. num diferepantia, femper eligitur ;ea, qua' ap 
paret verior &C probabilior. Unde credibile eft 
idem obfervari a Summis Pontificibus in dif 
penfationibus concedendis. Si fecus faciant, 
reddent rationem villicationis fua: , cum in 
exercitio fua: poteftatis .& jurifdidionis non 
fint infallibiles , feu impeccabiles , juxra il 
lud Foelicis iii. Epift. 7. Nihil per noftram 
facilitatem tribunalis excelfi judicio derogatur, 
cui illa funt rata , qua pia , qua vera, qua ju- 
fta funt. 
Objiciunt quinto : Opinio qua: docet nos ^ 
teneri ad fequendas in rebus moralibus pro 
babiliores fententias , exponit confcientiam 
multis fcrupulis 5c anxietatibus, a quibus li- 
P P