Full text: Continens Tractatus de Beatudine, de Actibus humanis, eorumque Moralitate, de Virtutibus ac Donis, de Vitiis ac Peccatis, & de Legibus, nec-non Dissertationem Theologicam de Probabilitate (3)

3«4 
DISPVT ATIO PRIMA 
dona in probatione addidta, taliter cum illis per- 
fedtionibus pugnant, quod ipfa etiam natur* 
congruunt, illamque perficiunt; vitium autem 
taliter virtuti infui* opponitur, quod ratione 
fui naturam rationalem non perficit, confequens 
cft , quod dona illa contra naturam hominis non 
fint,benc tamen vitia virtutibus infulis oppofita. 
Ex didis inferes , vitia Sc peccata oppofita vir 
tutibus relidentibus in appetitu hominis lcnfiti- 
vo , effe contra naturam fenfitivam, non fecun 
dum fe conlideratam, fed prout in homine parti 
cipat aliquid rationis Sc voluntatis: quia appeti 
tus fenfitivus fecundum quod participat ratio 
nem, naturaliter inclinatur in cjusbonum:8e ita 
vitium quod hujufmodi inclinationi adverfarur, 
contrariabitur etiam tali 'appetitui, prout natus 
eft obedirc rationi, Sc aliquid de ilia in homine 
participat. 
Confirmatur: Temperantia v. g. qu* fubje- 
dtatur in parte concupifcibiii, eft virtus natur* 
fenfitivx , quatenus cft apta obedirc rationi: Er 
go vitium intemperanti* huic virtuti oppofitum, 
cft difforme & di (Tonum natur* fenfitiv*,fub hac 
confidcrationc , Se confequenter eft illi contra 
rium. Patet Confequentia, nam i d quod adver- 
Tatur perfedtioni confon* alicui natur* , eidem 
natur* eft contrarium, ut ex fupra didis patet. 
Ar.ticvi.vs III. 
ytrumpeccatum in ratione malitia moralis, 
excedatJ,impliciter habitum vitiojum ? 
B 
oppofitionis ad regulas morum,habitus potentia 
fuperat, ratione ejutdem, adlus habitu fuperabit. 
Confirmatur ex D. Thoma hic art. 3. Habitus 
medius cft inter adum Si potentiam , Sc medio 
modo fe habet, quia neque eft ita adualis, nec 
ita determinatus ad bonum Sc malum, ficut adus 
fecundus ; neque ita potentialis, Sc ad uirumque 
indifferens , ficut ipfa potentia: Debet ergo me 
dium gradum inter illa obtinere, adeoque taliter 
fuperare in bonitate Sc malitia potentiam, ut ce 
dat adui, Sc ab eo fuperetur. 
Probatur fecundo conclufio ratione quam ibi 
dem fub finem articuli idem S. Dodor his verbis 
infinuar: Habitus non dicitur bonus vel malus,niji 
ex hoc quod inclinat ad alium bonum vel malum: 
unde propter bonitatem vel malitiam altus, dicitur 
habitus bonus vel malus fic potior eft alius in 
bonitate vel malitia, quam habitus, quia p-opter 
quod unumquodque tale, & illud magis eft. Quod 
axioma verum habet, quoties id propter quod 
iquid dicitur,eft formaliter tale : ficut quia me- 
ali 
Sententia tamen affirmans communis cft inter 
Theologos, eamque cxprelse docent Magifter in 
2. difp.3> Sc D. Thomas hic art. 3. ubi fic ait : Po 
tior eft aEltu in bonitate vel malitia,quam habitus. 
Et in folut. ad ultimum: In bonitate & malitia 
altus praeminet habitui. 
Dico igitur '.Peccatum in ratione malitias mo 
ralis excedit fimpliciter habitum vitiofum. p> 
Probatur pri.mb : Habitus in ratione mali mo 
ralis, fimpliciter excedit potentiam : Ergo pec 
catum habitum vitiofum excedit. Antecedens 
conftat,Primo quia id quod eft incTfferens ad bo 
num Sc malum morale, non ita malum cft, ficut 
id quod tali indifferentia non gaudet, fed deter 
minate ad malum inclinat: At potentia de fe eft 
indifferens ad bonum vel malum morale, habitus 
vero malus ad malum determinate inclinat, ita 
ur ipfo uri ad bonum non poflimus: Ergo habitus 
viriofus in malitia potentiam excedit. Secundo , 
Habitus proximius adverfatur regulis morum , 
quam nuda potentia , cum proximius ad adtum 
regulis morum diffonum accedat: At ex hac con- de exceftu aut inaequalitate in eo quod perfedtio- 
trarietate fumitur malitia moralis : Ergo in illa 
habitus excedit potentiam. Confequentia veto 
oftendirur primo , quia habitus vitiofus etfi ra 
tione fui determinate malum refpiciat, non ta 
men omnino potentiam ad malum determinat, 
fed indifferentem illam relinquit ad bonum Sc 
malum aftum ; Adtus autem malus omnem po 
tenti* fulpenfioncm tollit, illam ultimo ad ma 
lum determinans : Ergo fi habitus potentiam ex 
cedit , ratione determinationis ad malum, adtus 
etiam excedit habitum,ratione majoris determi 
nationis. Secundo , Actus proximius adverfatur 
regulis motum, quam habitus, cum ratione fui 
fu illis difformis; habitus veto, quia inclinat in 
*.«uui difformem: Ergo fi ratione immediatioris 
40. 
dia liint bona , Sc quaeruntur propter finem , Sc 
finis etiam quaeri tu i;, Sc eft bonus, melior eft, Sc 
magis quaeritur ipfc finis: Cum ergo habitus fic 
bonus vel malus propter adhim, qui eft formali 
ter malus aut bonus , fit hujufmodi denomina 
tiones magis convenire adfui, quam habitui. 
Probatur tertio: Malitia peccati hominem pm- 
na Sc odio Dei dignum conftituit , per illam 
offenditur Deus , Sc lex divina violatur»: At 
malitia vitij nihil horum praeftat formaliter, fed 
folum inclinative Sc originative, quatenus ex 
Artem negantem tenent aliqui, quos fup- peccato caufatur, Sc ad illud inclinat, ut parer in 
prclfio nomine refert Marrinez hic dubio 1. homine juftificaro per adtum ferventiffimum 
4». 
charitatis, cui peccatum remittitur, Sc quando 
que omnis poena peccati, Sc a Deo valde diligi 
tur,in quo tamen qualitates vitiof* perfeverare 
poftunt: Ergo malitia peccati major cft malitia 
vitij. 
Demum, Malitia per quam homo vituperabi 
lior redditur, major eft in ratione malitia:: At 
per malitiam peccati, homo vituperabilior red 
ditur, quam per malitiam vitij; majori enim vi- 
tuperio dignus cft adlu peccans, Sc legem adtu 
tranfgredicns,quam qui ad tranfgreffione perha- 
bitus vitiofos inclinatus, lege adtu non tranfgre- 
diiur: Ergo malitia peccati,vitij malitia excedit. 
Objicies contra iftam conclufionem: Caufaef 
ficiens vel excedit effedtum , vel ad minus illum 
ad*quat , cum quidquid eft in effedtu , in illa 
adlu debeat prarcontineri vel formaliter vel emi 
nenter : Sed habitus vitiofus cft caufa efficiens 
peccati adtualis : Ergo vel illud cxccdir,vel ad 
minus adasquar in rarione malitix. 
Refpondco , Majorem ad fummum effc veram 
45- 
44- 
45- 
nis eft in effedtu, non autem in eo quod imperfe- 
dtionis eft; licet enim effedtus nequeat effc fu» 
causa perfedtiorfimperfedtior illacffe potcft:cum 
ergo malitia moralis,non perfedtio , fed imperfe- 
dlio fit, ex eo quod peccatum efficienter princi 
paliter caufatur ab habitu, vel potentia,non col 
ligitur quod in malitia habitum vel potentiam 
non fuperet. 
Dices , Saltem adtus honeftus non erit prat- 
ftantior habitu virtutis in morali bonitate , cum 
talis habitus fit caufa efficiens illius , Sc bonitas 
moralis perfedtio fit: Sed hoc repugnat D. Tho 
ma:, qui hic art. 3. univerfaliter docet, omnem 
adtum fecundum , five bonum,five malum, fupe- 
rarc abfolute Sc fimpliciter fuUm habitum in 
4«-
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.