DISPVTATIO SECVNDA
37®
ratione differunt praecepta juris divini & huma- A
ni, naturalis Si politivi, ecclefiaftici & civilis:
fecundo ex parte objedti, feu rei praeceptae; fi-
cut diftinguntur praecepta quae dantur deadti-
bus diverfarum virtutum , aut de adibus ejuf
dem virtutis fpecie diverlis. Hoc praemitto, fit
§. 1.
'Duplici conclufione difficultaspropofta refolvitur.
D ico primo, diftindionem fpecificam pec
catorum fumiexobjcdo in quod tendunt,
non vero ex praeceptis quibus opponuntur; fiib-
indeque diftindionem praeceptorum ex parte
principi; , aut praecipientis , non diverfificare
peccata, neque multiplicare malitias. Ita D. g
Thomas hic art. i. ubi fic concludit: Cnde fequi-
tur quod peccata proprie diftinguantur fpecie fe
cundum objcSta.
Probatur primo ratione fundamentali. Pecca
ta in ratione peccati, feu mali moralis, confti-
tuuntur per ordinem Si habitudinem tranfeen-
dentalem adobjedum utdiflonum regulis mo
rum,ut difputatione fequenti oftendemus : Ergo
etiam diftinguntur Si diverfificantur fpecie ex
ordine Si habitudine quam dicunt ad objeda
fpecie diverfa. Confequentia p'atet, quia juxta
Philofophos idem eft conftitutivum Si diftindi—
vum rei, v. g. rationalitas qua: conftituit ho
minem , ipfumdiftinguit ab aliis animalibus.
Confirmatur & magis illuftratur haec ratio:
Peccata conftituuntur Si diftinguntur per id
quodfe tenet exparte converiionis , nOn vero
per illud quod fe tenet ex parte averfionis :
Atqui peccata non refpiciunt , neque attin
gunt pnecepta ex parte converfionis,fed ex parte
averfionis , bene tamen objeda : Ergo &c. Mi
nor eft evidens : nam ille qui peccat non con
vertitur ad legem vel praeceptum, fed ad obje-
dum contrarium legi, Si prohibitum pet illam;
a lege vero Si ab ejus praecepto feparatur Si
avertitur; ficut qui convertitur ad unum con
trarium , avertitur & recedit ab alio. Major
vero fuadetur : Primo quia fpecificatio rei, fub-
indeque ejus diftindio ab omnibus aliis , debet
attendi fecundum illud quod eft in ea per fe
intentum &c a natura , & ab operante , & non
fecundum illud quod eft in ea per accidens :
Sed ea qua? in peccato fe tenent ex parte con-
verfionis, per le a peccante intenduntur ; ea ve
ro qua: fe tenent ex parte averfionis , intendun
tur foliim per accidens , cum nemo intendens
ad malum operetur , ut ait Dionyfius cap. 4. de
divinis nominibus : Ergo Sic. Secundo proba
tur Major : quia motus non fpccificantur, ne
que diftinguntur. ex termino a quo, fed ex ter
mino ad quem , ut docetur in Phyfica ; Si ideo
licet terminus a quo fpecie differat , fi tamen
terminus ad quem ejufdem fit rationis , motus
funt ejufdem fpeciei : Sed ea qua; in peccato fe
tenent ex parte averfionis , fe habent per mo- E
dum termini a quo , quae vero fe tenent ex par
te converfionis , per modum termini ad quem ,
ut patet: Ergo peccata conftituuntur & diftin
guntur per id quod fe tenet ex parte converfio
nis , non vero per illud quod fe tenet ex parte
averfionis.
Probatur fecundo conclufio, Sc magis adhuc
offenditur, diftindtionem peccatorum non fu
mi ex diverfitate praeceptorum, quando illa fe
tenet foliim dx parte principii, aut praecipien-
tis. Furtum prohibetur de farfto lege divini Si
humana, Sc tamen non eft nili unicum pecca
tum. Item in Decalogo furtum Si adulterium
prohibentur praeceptis , qua; diverfa funt ab
eis, quibus prohibetur interius defiderium fu
randi & moechandi ;& tamen non idcirco dif
ferunt fpecie defiderium furandi, Si furtum, ne
que adulterium & defiderium adulterandi, ciim
adtus exterior non addat malitiam fpecie diver-
fam interiori : Ergo diverfitas praeceptorum,
quxfc tenet foliim ex parte principij aut prae-
cipicntis , non fufficit ad diftinguenda peccata.
Dico fecundo , diffinitionem praeceptorum
ex parte rei prohibita;, vel ex parte motivi pro
hibendi, inferre diffinitionem fpecificam inter
peccata.
Haec aflertio patet ex diitis in praecedenti: 17,
Nam quoties piaeccpta differunt ex parte rei
prohibita;, vel ex parte motivi prohibendi,
peccata illis oppofita habent diftindtum obje-
dum, vel motivum : Ergo cum ab objeitis Si
motivis peccata fpccificentur Si diftinguantur,
confequens eft , ut praecepta ita diftinita infe
rant fpecificam diffinitionem peccatorum. No
mine autem ‘motivi intelligimus motivum pro
ximum & intrinfccum , quod dicitur motivum
praecepti Si operis , non vero motivum extrin-
fecum operantis Si praecipientis : cum enim
iftud motivum non cadat fub praecepto , nec
praecepta ex vi fna illud refpiciant, ex ejus di-
C verfitate non deducitur diverfitas fpecifica pec
catorum , nifi forte peccans direite intenderet
contra talia motiva operari.
§. I I.
Corollarium pracedentis dcElrina,
X diitis inferes primo , quod violenta per- 1?.
cuflio clerici, aut eftufio (anguinis in loco
facro, duplicem induit fpeciem malitis , injufti-
tia: fcilicet Si facrilegij: quia hujufmodi aitus
jure naturali Si pofitivo prohibentur ex duplici
motivo fpecie diverfo , nempe ex motivo jufti-
tix , a jure naturali; & ex motivo Religionis,
a jure pofitivo Ecclefiaftico.
Inferes fecundo , quod fi Religiofi, qui cx vo- 17.
D to tenentur abftincre a carnibus (ut R. P. Mini
mi , qui quartum votum utendi perpetuo cibo
quadragefimali emittunt) feria fexta, veltem-
porequadragefimae, carnes comedant, duplex
peccatum committunt, unum intemperantia:,&
aliud facrilegij : quia hujufmodi aitus duplici
praecepto diverfum motivum habente prohi
betur; nempe praecepto Ecclefiaftico Si divi
no, quorum primum eft ex motivo abftinentiae,
fecundum ex motivo religionis. Idem cum
proportione dicendum de Francifcanis , qui ex
praecepto fuae regulae tenentur ad jejunandum
feriis fextis : cum enim voveant obfervare re
gulam , fi in aliqua fexta feria , in qua ex prae
cepto Ecclefiae jejunare tenentur, non jejunent,
duplici peccato mortali fpecie diverfo fe ob-
ftringunt , quia peccant contra duplex prae
ceptum habens motivum fpecie diverfum; mo
tivum enim praecepti Ecclefiaftici eft moti
vum abftinentiae ; motivum vero praecepti
contenti in regula eft motivum religionis,
quia hoc praeceptum non obligat, nifi ratione
voti obedientiae , aut obfervandi regulam, in
profeffioneemifli. Unde alii Religiofi, qui ta
le votum non emittunt, fed regula more alte-