Full text: Continens Tractatus de Beatudine, de Actibus humanis, eorumque Moralitate, de Virtutibus ac Donis, de Vitiis ac Peccatis, & de Legibus, nec-non Dissertationem Theologicam de Probabilitate (3)

DE COMPARATIONE PECCATORVM ADINVICEM. 4 oj 
cedant; ficut in habitibus intellectualibus ille 
' eft nobilior , qui habet nobilius objeCtum, fup- 
pofito quod eodem modo , hoc eft vel fcientifi- 
cc, vel opinative, uterque procedat ; fi enim 
unus habitus procedat modo fcientifico , & al 
ter opinativo, quamvis hic pofterior verfetur 
circa nobiliorem materiam, non tamen erit per- 
feCtior , quia habet diverfum & imperfe&io- 
rem modum procedendi: unde cum peccatum 
mortale & veniale habeant loime diverfum mo- 
1 dum procedendi ( mortale enim ponit inordina 
tionem circa finem , veniale folum circa media) 
, quamvis veniale contrarictur nobiliori virtu 
ti, non ideo erit gravius quam mortale. 
Dico fecundo , inaequalitatem accidentalem 
in peccatis, fumi ex circunftantiis non mutanti 
bus fpeciem. 
Probatur : Inaequalitas accidentalis in pecca 
tis fumi debet ex his quae fc habent accidenra- 
literad aftum in elle moris fpeCtatum : Sed cir- 
cunftantire non mutantes fpecief)a,accidentaliter 
fe habent ad a£tus humanos in elle moris fpedta- 
tos; funt enim vcluti quatd.am illorum acciden 
tia eos afficientia, v. g. in furto, hoc quod eft 
rapere alienum, fe habet per modum eflentia:, 
fed quod Iit magnum vel parvum , fe habet per 
modum circunftantire & accidentis : Ergo inx- 
qualitas accidentalis in peccatis,fumitur ex cir 
cunftantiis non mutantibus fpeciem, fed intra 
eandem fpeciem aggravantibus. Videantur qua: 
diximus in trabtatu de moralitate a&uum hu 
manorum difp. 5. art. i. 
Qiiterunt hic aliqui , an peccatum quod ex 
objecto ,Sc fecundum fpeciem, eft minus grave, 
poffic ratione circunftantiarum adeo crefcere in 
malitia,ut fuperet vel adxquet peccatum ex ob 
jecto gravius ? Eft autem fermo de circunftan- 
riis aggravantibus intra eandem fpeciem ; quia 
de circunftantiis qua: fpeciem peccari mutant, 
dubium non eft, quin ratione earum peccatum 
ex objeCto levius, poffit fuperare aliud gravius 
ex objcCto , ut fi Furto , quod ex fuo objeCto 
eft levius quam rapina, fuperaddatur circun- 
ftantia loci facri , qux transfert illud in Ipeciem 
ficrilegij, majus peccatum erit, quam rapina. 
Pro refolutione hujus difficultatis, adverten 
dum eft, dupliciter nospofle loqui de peccatis, 
metaphyfice fcilicet, confiderando eorum eflen- 
tiam, fpeciem, Sc quidditatem; & moraliter, 
judicando de illis fecundum prudentis xftima- 
tionem Sc appreriationem. Hoc pofito 
4 < '- Dicendum eft primo , quod Ii loquamur de 
gravitate peccatorum metaphyfice, peccatum 
ex objeCto levius, quantumcumque malitia ip- 
fius crefcat ratione circunftantiarum aggravan 
tium intra eandem Ipeciem , nequit fuperare 
vel adiequare peccatum gtavius' ex objedto. Ra 
tio eft, quia nulla forma qux eflentialiter eft 
conftituta in gradu inferiori, quantumcumque 
intra fuum gradum Sc fpeciem crefcat, poteft 
pertingere ad gradum forma: eflentialiter fupe- 
rioris ; alias ralis forma amitteret proprium gra 
dum cflcntialem , & feipfam deftrueret: v. g. 
nigredo,quantumcumque intendatur, nunquam 
pertinget ablolute loquendo ad perfcCtionem 
albedinis ; nec aCtus humilitatis , vel tempe 
rantia;, ad perfedtionem aCtus religionis, aut 
charitatis : Sed malitia peccati levioris ex obje- 
dto,eflentialiter eft conftituta in gradu inferiori: 
Ergo quantumcumque intra fuam fpeciem cref 
cat , nunquam pertinget, metaphyfice loquen- 
Tom. III. 
A do, ad malitiam peccati ex objeCto gravioris- 
Unde D. Thomas qu. i. de malo art. S. in corp. 
ait quod femper major eft gravitas, qua eft ex 
peccati fpecie , quam qna eft ex circunftantia 
fpeciem non confiituente. 
Dicendum eft fecundo, fi loquamur de gravi- 47. 
tate peccati moraliter , Sc de illa judicemus fe 
cundum viri prudentis xftimationem & appre- 
tiationem , peccatum ex objecto levius , poteft 
ratione circunftantiarum intra eandem fpeciem 
ita crefcere , ut adajquec vel fuperet gravitatem 
peccati ex fpecie Sc objcCto gravioris. 
Probatur: Nam in communi hominum xfti- 
matione , Sc fecundum judicium viri prudentis , 
occidere mille viros , aut deprredari bona totius 
E reipublicx, cenfetur peccatum /impliciter gra 
vius , Sc majori poena puniendum, quam ali 
quod perjurium, aut blafphernia, licet illa ex 
objeCto & fpecie fint graviora. Q 
Confirmatur & illuftratur hoc exemplo : Li- 
cet aurum ex fu a fpecie , 8c phyfice loquendo , 
fit majoris valoris Sc perfedtionis quam argen 
tum ; in individuo tamen poteft ita multiplica 
ri quantitas argenti, ut moraliter loquendo, Sc 
fecundum xftimationem hominum, majoris fit 
valoris quam parva quantitas , v. g. uncia auri. 
Ita ergo fimiliter,quamvis perjurium fit gravius 
ex fua fpecie , quam homicidium , Sc femper fit 
tale , metaphyfice loquendo , moraliter tamen, 
^ & attentis circunftantiis, aliquod homicidium 
poterit efle abfolute gravius , & majori poena 
dignum,quam unum perjurium; puta fi perfona 
occifa fit maxima: dignitatis , vel utilitatis in 
republica , aut fi plures occidantur , Sc aliunde 
perjurium ex inconiideratione , metu , & aliis 
circunftantiis allevietur , quamvis rationem 
peccati mortalis non amittat. 
DI SP VT ATIO V. 
D De Jubje&o peccatorum. 
u4d quaftionem 74. Divi Thoma. 
C Onsiderata eflentia , Sc diftin- 
ctione peccatorum , corumque inxqua- 
iitate Sc gravitate , confequens eft ut 
eorum fubjeCtum inveftigemus, Sc in quibus po 
tentiis formaliter Sc intrinfece refideant, brevi 
ter declaremus. Unde fit 
Articvlvs Primvs. 
Vtrum non folum in voluntate ,fd etiam in 
p aliis potentiis a voluntate motis, fit for 
maliter & intrinfece peccatum? 
§. I. 
Tramittitur quod apud omnes eft certum , & 
difficultas refolvitur. 
C E R t v m eft, peccatum , utpote aChim li- r. 
berum Sc voluntarium , involuntate ut in 
propria fede Sc principali fubje&o & principio 
refidere , juxta illud Auguftini lib. 1. retraCt. 
cap.9. Voluntas eft qua peccatur, &re£te vivi- 
E e e ij
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.