DE EFFECTIBVS PECCATI. 
nomine imporcat quid pofitivum, ac proinde a 
perfolam privationem nequit conftitui:Ergo di 
cendum eft tertium, videlicetconftitui per ha 
bitum pravum !k vicioium. 
Ad objectionem refpondeo , concerta Majori, 
negando Minorem. Ad cujus probationem,con 
cedo quidem converrtonem peccatoris ad bo 
num commutabile crte quid pofitivum , & ma 
lum moralitcr: fednego indefequi eam debere 
fieri per habitum pravum & vitiofum; quia (ut 
fupra annotavimus) finis ultimus peccatoris cft 
bonum proprium Se privarum ipfius ; ad ratio 
nem autem communem boni proprij voluntas 
per feipfam eft fufficicnter determinata , ficut “ 
quxlibet alia potentia ad rationem communem 
fuiobjedi; Se ita neque indiget habitu determi 
nante feu inclinante erga tale bonum, neque eft 
capax illius ; ipfa quippe inclinatio eflentialis 
prsftat eminentius quicquid prxftare portet ha* 
birus. Talis ergo converfio eft ab inclinatione 
cflentiali voluntatis ( per quam ipfa eft habitua- 
lircr converfa ad bonum proprium Se privatum ) 
non nude & folitarie fumpta, fed ut connotan- 
re privationem gratis Se charitatis, per quam 
tale bonum redditur irreferibile ad Deum, fub- 
indeque habet rationem ultimi finis. Ex quo pa 
tet ad confirmationem : nam revera tam ipfa na- C 
tura feu eflentialis inclinatio voluntatis , quam 
privatio charitatis Se gratis, concurrunt in con- 
verfione habituali peccatoris in fuum ultimum 
finem , unaquaeque fuo modo; quia totum pofi- 
tivumquod in tali converfione reperitur, eft ab 
ipfa inclinatione voluntatis in bonum proprium 
Se privatum ; perveriio vero illius converfionis 
tota eft ex privatione charitatis Se gratis, impe 
diente relationem ad bonum divinum, Se cogen 
te fiftere in ipfo bono proprio tanqUam in ultimo 
fine. 
Objicies quarto: Peccatum aduale confiftit 
in pofitiva tendentia ad objedum diflonum re 
gulis morum , feu in aduali converfione ad bo 
num commutabile ut ad ultimum finem : Ergo D 
peccatum habituale ex aduali relidum Se caufa- 
tum , in fimili tendentia, feu converfione habi 
tuali debet confiftere. Antecedens patet ex didis 
in j.difp. arr. i. Confequenria vero manifefta vi 
detur ex paritate rationis. 
Refpondeo concerto Antecedente , negando 
confequenfciam , Se paritatem: ideo enim pecca 
tum aduale in tali tendentia feu converfione 
aduali formaliter confiftit, quia primum quod 
in illo intelligitur eft pofitiva tendentia in obje 
dum prohibitum; privatio verb gratis aut re- 
ditudinis adui debits, confequentcr tantum Se 
fecundario ad illud fe habet : primum autem 
quod intelligitur in peccatore, remanens tranf- E 
ado adu peccati, non eft habitualis tendentia 
in objedum prohibitum , feu converfio habitua 
lis ad bonum commutabile ut ad ultimum finem, 
fed privatio gratis & charitatis, ex qua ( ut fu 
pra oftendimus) oritur tota perverfitas qus in 
habituali converfione ad bonum proprium & 
privatum reperitur. 
Objicies quinto: Si quis in puris naturalibus 
peccaret, contraheret maculam : At tunc non 
eflet privatio gratis, fed fola negatio, cum in tali 
flatu natura humana ad ordinem gratis non eflet 
elevata : Ergo macula peccati, feu peccatum ha 
bituale , non confiftit in privatione gratis. 
Huic argumento in primis rcfponderi poteft, 
nullum e fle inconveniens dicere, peccatum ha- 
Tom. III. 
Vifp z. 
a>t■ 4. 
§.?. 
corol 3. 
bitualc in ftatunaturs purfore alterius clien 
tis Se rationis quam modo eft, ac proinde habi 
turum aliud coaftitutivum , nempe privationem 
fubjcdionis feu converfionis habitualis in 
Deum ut ultimum finem naturalem. 
Secundo d .ci poteft, quod ficut macula reli- 54« 
da ex fecundo peccato mortali quod committi 
tur , eft privatio gratis, quia licet per accidens 
tale peccatum eam non dcftruat, eo quod eani 
non inveniat in fubjedo , per fe tamen Se cx na 
tura fua eft dcftrudivum illius; ita fimiliter ma 
cula quam contraheret homo conftitutus in pu 
ris naturalibus, fi peccaret mortaliter, portet di 
ci privatio gratis, quia illam excluderet, fi in 
fubjedo inveniret, & a Deo ut fine fupernatu- 
rali averteret, fi hominem ad talem finem ordi 
natum reper iret. 
Objicies ulcimo : Si macula peccati eflet pri- ^ 
vatio gratis , fcquerentur plura inconvenientia. 
Primum eflet,quod macula peccati, feu pecca 
tum habituale , nullius eflet determinata: ipeciei 
in genere moris, cum privatio gratis fecundurri 
fe ad nullam determinatam fpeciem moris perti 
neat. Secundum eflet, quod omnia peccata ha 
bitualia forent ejufdein rationis & fpeciei; pri 
vatio enim non aliter habet unitatem aut diftin- 
dionem , nifi juxta unitatem aut dirtindionem 
formx qua privat: gratia autem fandiflcans,non 
eft, nec efle poteft, nifi unius ipeciei, ut dicetur 
in tradatu de gratia. Tertium ff.ee, quod qui 
commifit gravius peccatum , non haberet majo 
rem feu deteriorem maculam, quam qui commi 
fit minus grave; quia qui commifit minus gra 
ve , xque privatur gratia, ac qui graviori fe ob- 
ftrinxit. Denique , cum privatio gratis non fit 
nifi una in unoquoque peccatore, fi peccatum 
habituale in ea confiftar , unum tantum erit in 
quolibet peccatore, etfi plura 8c diverfi peccata 
adualia commiferit. 
Ut folvatur hoc argumentum, 8c clare often- J& 
datur illa inconvenientia non fequi ex noftra 
fententia, duo breviter prsmittenda funt. Pri 
mum eft, quod privatio gratis duplicem dicit 
rcfpedum , nempe ad gratiam qua privat,dad 
adurn peccaminofum a quo catifarur. Secundum 
eft, quod talis privatio non conftituit peccatum 
habituale , quatenus prscise dicit ordinem ad 
formam qua privat, fed quatenus addit rcfpe 
dum ad illum adurn qui fuit ejus caufa , ut cx- 
prefse docet S. Thomas locis infra referendis. 
Ex his clare patebit prsdida inconvenientia non 
fequi ex noftra fententia. Unde 
Ad primum negatur fequela : Licet enim pri- fj; 
vatio gratis , fecundum ie confiderata, ad nul 
lam determinaram lpeciem moris pertineat, fi 
tamen confideretur in ordinead fuam caufam.fic 
redudive pertinet ad fpeciem,ad quam fpedar 
peccatum aduale a quo caufatur, furti videlicet, 
moechis, aut guls, 5ec. 
Ad fecundum nego pariter lequelam : quia 
etfi privatio gratis materialiter , Sc quafi in efle 
rei, unius tantum fit fpeciei, formaliter tamen 
&in efle rationis Conftiturivs peccati habitualis, 
multiplicatur, & diftinguitur fpecie, juxta di- 
verfitatem fpecificam peccatorum aditalium ex 
quibus refultat, ut docet S. Thomas hic arr. 1. 
ad 5. his verbis: Dicendum quod macula non eflr 
aliquid poftive in anima , nec fignificat priva-' 
tionem Jolam , fed fgnificat privationem quan~ 
dam nitoris anima in ordine ad fuam caufam, 
qua efl peccatum ( fcilicct aduale) & ideo dU 
M m m ij