DE EFFECTIBVS PECCATI. 
AH 
'67. 
te 
h- 
70. 
7 1 * 
chiam; vclut dedinationcm ad pauiam, &fic A ipfarelatio,neque ensrationis.fed aliquarelario 
e(Ic ejus reatum. Sed non condat apud illos quid 
fit hujufmodi reatus feu condignicas pcenx: 
aliqui enim exidimant ede refpedtum realem : 
alii dicunt ede relationem rationis, quam in- 
telligimus rcfultatc Se fundari in macula in or 
dine ad poenam: alii denique aderunt ede ali 
quid abfoiutum,a peccato habituali didindlum. 
Nihilominus 
Dico quarto: Reatus poena:neque ed relatio 
realis, vel rationis, aut aliquid' realiter a pec 
cato habituali diftindtum ; neque etiam ipfum 
peccatum habituale fecundum fuum conceptum 
primarium ; fed ed quidam conceptus ejus fc- 
Gundarius , virtualiter diftindtus Se confecutus; 
deut in fubftantia creata ratio natura: ed con 
ceptus virtualiter didin&us, ScconfeCutus ad ra 
tionem edentis , qux ed conceptus rei prima 
rius. Ita docent Salmanticenfes hic difp 17. du 
bio 1. concluf. 3. Se probant difeurrendo per 
dngulas partes. 
In primis ergo quod talis reatus feu condigni- 
tas poena: non dc relatio realis, patet : Tum quia 
reatus fundatur in peccato habituali; peccatum 
autem habituale , cuna dt aliquid privativum, 
ut articulo praecedenti odendimus, nequit fun 
dare relationem podtivam Se realem:Tum etiam 
quia relatio realis petit terminum realiter exi- 
ftentem 3 terminus vero prxdidfcx relationis qui 
deberet ede poena, foepe non exidit: Ergo rea 
tus poena: non poted die relatio realis ad ipfam. 
Quod autem non poffit ede folus relpedtus ra- 
tionisTacile fuaderi poted contra aliquos ex no- 
dris Thomidis,hac ratione. Denominatio realis 
debet provenire a forma reali, repugnat enim 
quod ens folius rationis talem denominationem 
tribuariSed denominatio reatfis,ed denominatio 
realis ; realiter enim peccator cdreus pasnx, 
Se dignus ut puniatur , in quo reatus conddit : 
Ergo forma vel ratio a quo fumitur, debet ede 
realis. 
Confirmatur: Relationes rationis nOn exiftunt 
ante operationem intelledfus :Sed antecedenter 
ad quamlibet operationem nodri intelledtus 
peccator ed dignus poena, Se habet condignita- 
tem ad illam: Ergo talis condignitas non ed re 
latio rationis. 
Refpondcnt Curicl, 8e alii, ede duplex genus 
relationum rationis : quxdam enim funtpcrin- 
telledfum adinventx Sc attributx rebus , ut rela 
tio generis, fpecici, Se fimiles; Scida: non de 
nominant realiter , nec conveniunt rebus ante 
operationem intcllcbttis :alix vero funt , qux 
non ex adinventione intelledus , fed ex quadam 
neccditate confcquuntur in rebus quas intclli- 
gimusj quo padto fe habent relatio Creatoris, 
& relatio Domini in Deo erga creaturas , rela- ; 
tiosqualitatis inter Divinas Pcrfonas , Scalis 
hujufmodi; Se iftx conveniunt rebus , Sc deno 
minant illas antecedenter ad quamlibet opera 
tionem nodri intelle&us : unde quia relatio ra 
tionis, in qua reatus pcenx confidit, edhujus 
fecundi generis , poted tribuere denominatio 
nem realem , 5c convenire peccatori ante om- 
hem operationem nodri intelledlus. 
Sed hanc folurionem Se dodfcrinam redte im 
pugnant Salmanticenfes loco citato : nam vel 
fermo ed dc relatione rationis fecundum iuum 
e(fe formale, vel de fundamento talis relatio 
nis’ Si hoc fecundum , vera cd pfxdidta dodtri-. 
ha,quia fundamentum relationis'rationis non ed' 
D 
realis in peccato habituali reperta; Si autem ler- 
rao lit de prxdidba relatione pro formali , quo 
padfo ed formaliter ens rationis , falso dicitur 
talem relationem , quantumvis necefiario ad. 
modum intellig.endi confequatur , non depen 
dere ab operatione intellcdtus, aut convenire 
rebus a parte rei, aut tribuere denominationem 
realem : ed enim manifeda implicantia, quod 
ens folius rationis, cujufcumque generis fit, a 
parte rei exidat,auta parte rei conveniat fub- 
jedto , vel illud denominet, alias tale ens ratio 
nis in nullo didingueretur ab ente reali. 
■ Ex quibus manet etiam probatum aliud quod 
diximus , videlicet reatum pcenx non effe ali 
quid realiter diftindtum a peccato habituali: 
nam pister relationem realem aut rationis,nihil 
■apparet quod poffit ab illo realiter didingui. 
Quod autem virtualiter ab illo didinguatur 
tanquam conceptus ejus feciindarius ( qux ed 
ultima pars conclufioiiis.) patet: Tum quia ratio 
primaria peccati habitualis fumitur per ordi 
nem ad gratiam qua privat , Se .ad peccatum 
adtuale a quo caufatur, ut articulo prarcedenti 
declaravimus; econtra vero reatus fumitur im 
mediate per ordinem, ad poenam fine qua non 
poted intelligi: Tum etiam quia condignitas 
poena: fupponit peccatum habituale feu macu- 
, lam ; prius enim concipimus aliquem habere 
maculam peccati, quam intelligamus effe poe 
na aeterna dignum. Unde de peccato habituali , 
ficut de gratia habituali, proportione fervata , 
philofophandum ed : quemadmodum enim pri 
marium gratis habitualis munus ed fandtifica- 
rc hominem , Sc reddere illum participem divi- 
nx naturx ; fecundarium vero ed facere illum 
dignum vita xterna : ita peccatum habituale 
duo habet munia inadxquata, quorum primum 
ed maculare hominem , St reddere illum im 
mundum &: odibilem Deo ; fecundum autem 
ed facere illum condignum poena xterna , Se in 
ido reatus pcenx formaliter confidit. 
Ex quo intelliges aliqua Scripturx tedimorfia 
in quibus peccatum, reatus appellatur, ut Exodi 
31. Percujfit Dormnus -populum pro reatu vituli : 
Et Deuteron. u. Aufertur ab eis Pedius [angui 
nis. Hxc enim verificantur de peccato habitua 
li , qitantum ad munus ejus fecundarium, quod 
ed facere hominem condignurh poena xterna : 
aut per methonymiam caula nomine effedtus 
appellatur, Vel ut ait D. Thomas in 1. did. 41. 
qu. 1. art. x. Quia obligatio poena quodammodo cft 
mediainter culpam & poenam 1 ideo nomen medii 
tranfumitur ad extremum, ut interdum ipfa cul 
pa , vel etiam poena, reatus dicatur. 
Pro majori hujus difficultatis elueidatione, 
duo breviter hic obfervanda funt. Primum ed , 
quod ficut licet pri vationes, negationes, Sc de 
nominationes extrinfecx conveniant rebus a 
parte rei, Sc ante omnem intelledtiis operatio 
nem aut fidtionem, adcbque non fine entia ra 
tionis, fed ad genus entis realis reducantur; 
quia tamen nullam ponunt entitatem in fubje- 
<dis quibus attribuuntur , Sc intelledius noder 
nihii concipere valet nifi ad modum entis, ideo 
cogitur, quoties circa illas verfatur, efformare- 
aliquod ens rationis , fub quo eas apprehendat: 
ita pariter etfi reatus feu condignitas ad poenam 
peccato conveniat a parte rei, Sc ante omnem 
mentis operationem , quia tamen nequit aliter 
a nobis concipi, qtiam fub refpedtu Sc hab-itu- 
M m m iij' 
7i 
7J- 
74-