DE LEGE 
/STERNA. ju 
Mea: didunt ordinem ad diVerfas creaturas, fecun- A 
dum proprias & difiindtas earum rationes & 
quidditates ; lex vero sterna refpicic adtiones 
omnium creaturarum , fub una ratione commu 
ni, nempe quatenus ordinantur ad bonum com 
mune univerfi. 
■jl Colligitur fecundo , legem sterftam differrem 
multis, a providentia: lex enim sterna, per fe pri 
mo refpicic bonum commune univerfi , provi 
dentia bonum fingulare umufcujufque crea- 
turs. Lex sterna dicit in fua ratione vim 'ob 
ligandi , non vero providentia. Lex steina 
non eft Deo impolitafedcreaturis , nec con- 
iiftit in imperio monaftico refpiciente aitio- 
nes Dei , fed in imperio regali fubditos re- g 
fpicience : At .providentia confidit in imperio 
monadico , & immediate refpicitadhim Dei li 
berum , qui dicitur ufus, & mediate exeeurio- 
r.em, ut in Tradiatu de voluntate Dei difp.8. art. 
2. declaravimus. Demum providentia compara 
tur ad legem sternam,ut conclufio particularis 
ad principium univerfale, ut docet S. Thomas 
qusd. j.deverit. arc. 6. Sicut enim lex in nobis 
tradit regulas in generali, v. g. diligendum ede 
Deum , parentes honorandos &c. juxta quas re 
gulas prudentia hic & nunc colligit ede operan 
dum . Ita lex sterna in Deo tradit generales regu 
las gubernationis univerfi, v. g. lapidem deor- 
fum , ignem futfum inclinari; providentia vero C 
juxta illas regulas de motibus creaturarum in par 
ticulari difponir-, & ideo providentia legem ster 
nam habet pro principio. 
8. Colligitur tertib cum D Thoma hicart.i.mvl- 
lum prster Deum poffecognofeere legem ster 
nam, ut edin feipfa, cum illa, ut o (tendimus,ni- 
hil aliud fit, quam ratio divins fapientix , exi- 
densin Deo ab sterno ; omnes tamen creaturas 
rationales polle eam cognolcere fecundum ali 
quam ejus irradiationem, feu participationem 
majorem vel minorem , quatenus omnes verita 
tes aliquatenus cognofcunt , faltem quantum ad 
principiacommunia legis naturalis. Sicut aliquis 
non videns Solem in fua Cubitantia, cognofcic E> 
ipfum in fna irradiatione; omnis enim cognitio 
veritatis ed quaedam irradiatio, Sc participatio 
legis sterns , qused veritas incommutabilis, ut 
Augudinus dicit in libro de vera Religione 
cap.18. 
Colligitur quarto cum eodem S.Dodtore,art 3. 
ejnfdem qusdionis, univerfas leges ab steina 
derivari. Nam in omnibus moventibus ordina 
tis , virtus fecundi moventis derivatur a primo 
movente ; unde cum lex sterna dt ratio guber 
nationis in fupremo gubernante, necedeed quod 
omnes rationes gubernationis , qus funt in infe 
rioribus gubernantibus , a lege sterna deriven 
tur. Addo quod , dent Deus , ex eo quod cd ens E 
per edentiam,ed caufa univerfalis induens ede 
in omnes effedtus; ita ex eo quod ed lex per ef- 
fentiam,ed lex univerfalis influens vim in om 
nes leges Creatas. Porro in qtiavis lege duo funt, 
& redtum judicium , quo aliquid faciendum aut 
vitandum judicatur , & obligatio legitimam fup- 
ponens in obligante potedatem : utrumque vero 
ab sterna lege derivari, tedatur Scriptura Pro- 
verb. S. Per me Peges regnum, & legum condito 
res jufla decernunt. 
io. Ad pleniorem hujus corollarii incelligentiam 
duo breviter hic obfervanda funt. Primum ed, 
duplicem caufalitatem legis sterns erga leges 
creatas polfediftingui. Aliaed in genere caufe 
Tom. III. 
efficientis, quatenus Deus concurrendo ctim na 
tura intelledtuali ,per lumen rationis, quod eft 
proximum omnis legis creat* principium, & in 
tellectum Principis applicando ad redtutn judi 
cium praeceptivum , dicitur caufa univerfalis om 
nium legum. Altera veto pertinet ad genus cande 
extmplaris, quia omnis lex creata, eatenus habet 
vim dirigendi & regulandi adtus humanos, qua 
tenus conformatur legi sterns, ut primo exem 
plari in regulando. 
Advertendum eriam,non omnes leges eodem ii,; 
modo ab sterna promanaie , nam divina imme 
diatius ab ea dimanat, ctim fit ipfa lex sterna 
inadxquatc fmhpta, fola temporali promulgatio 
ne a feipfa diftindta; naturalis, medio rationis lu 
mine; humana,mediapotedate,vel abipfo Deo 
immediate, vel mediante Reipublics coufenfu, 
Principibus communicata. 
Colligitur quinto cum D. Thoma art. 4. ejuf- ijj 
dem qusftiphis , quod cum lex sterna fit ratio 
divins gubernationis, qtiscunquedivins guber 
nationi fubduntur, fubjiciuntur etiam iegi ster 
ns; qus vero gubei nationi divins non litbdun- 
tur , neque legi sterns fubduntur. Unde nulla 
operatio increata fubjacet legi sterns , fed eft 
realiter ipfalexsterna;omnes vero operationes 
creaturarum live rationalium five irrationalium 
ei fubjiciuntur, quia omnes fubjacenc divins gu 
bernationi. 
Advertendum tamen, operationes quibus irra- 15^ 
tionalescreaturs ad fuosfines diriguntur, fubjici 
legi sterns, nonut formaliter prscipienti & ob 
liganti , fed ut ordinanti & moventi ad fuos fines, 
per proprias earum operationes, & nativas in 
clinationes ,qus funt quafi leges creaturarum ir 
rationalium , quibus intrinfeco pondere in fines 
propter quos funtcreats diriguntur. Ratio eft, 
quia praeceptum & obligatio dirigitur folum ad 
fub)eidum capax obedientis 8c obligationis,funt 
enim hsc correlativa: sedcreatuis irrationales 
non funt capaces obedientis Sc obligationis,quia 
hsc cum notitia prscepti fuppotuint liberam vo 
luntatem exequendi qus fuperior jubet; Ergo 
operationes quibus creaturs infenfibiles & ratio 
nis expertes, ad fuos fines diriguntur , non fub- 
jiciuntur legi sterns,ut formaliter prscipienti 
Sc obliganti, fed ut ordinanti, Sc moventi, uc 
docetS. Thomas hic art. y. incorp.ubi fic aitt 
Sicut horno imprimit denuntiando tjitoddam inte 
rius principium aEluum homini fibi fubjetto , it A 
etiam Deus imprimit toti natura principia pro 
priorum affuurn, & ideo per hunc modum Deus di 
citur pracipere toti natura, fecundum illud r PfaD 
nnij-S. Pracepturnpofuit & nonpraterilit ■, &pcr 
hanc etiam rationem omnes motus & aPliones to 
tius natura, legi aterna fubduntur. Vnde alio taoda. 
creatura irrationales fubduntur leai aterna , in- 
mantum moventur d divina providentia , non ait- 
tem per intellectum divini pracepti , ficui creatura 
rationales. 
Notandum etiam cum eodem S. Dodtore ibi 
dem art. 6. illud efle diferimen inter bonos di 
malos , quod boni perfedte fub funt legi sterns, 
tanquam femper fecundum eam agentes; mali 
autem imperfedte quidem , ex parte adtio- 
nis , quatenus imperfedlam habent cognitio 
nem boni , &r inclinationem ad illud ; at perfe- 
dteex parte paffionis ,quatenus fcilicct patiun 
tur , quantum lege divina prsfcriptum eft. 
Quo fit,ut nihil fit in hoc univerfo ,etiam ma 
lum culpx, quod sternam Dei legem fubterfu- 
V uu