DE LEGE jETERNA. jij 
fuit , & in fumum & auras cvanefcit. 
g0< Refpondeo fecundo , promulgationem legis 
poffeconfiderari ex parte ipfiuslegiflatorispro 
mulgantis , & ex parte fubditi cui promulgatur, 
pofleque contingere, quod prius exiftat in le- 
gillatore promulgante , quam in fubdito cui pto - 
mulgatur ; imo defado ita contingere , etiam in 
humanis , cum videamus prius promulgari le 
gem in curia a legiflatore, & poftea decurfu ali- 
cujus temporis pervenire ad fubditos. Sic igitur 
dicendum efl: de lege sterna, eam fcilicet ex par 
te Dei fui fle promulgatam ab asterno, ad creatu 
ram autem non perveni fle hujufmodi promulga 
tionem, nifi in tempore. Undeadobjedionem 
in forma refpondeo, data Majori, diftinguendo 
Minorem : Nulla lex poteft ab sterno promul 
gari , promulgatione fe tenente ex parte creatura 
rum , concedo Minorem. Promulgatione fe te 
nente ex parte Dei fupremi legiflatoris , nego 
Minorem & Confequentiam. Unde optima efl 
refponfio D.Thoms, dicentis ex parte Dei pro 
mulgationem legis aiterna: fa&am efle Verbo 
Divino, & fcriptura libri vita:, quamvis ex par 
te creaturarum fuerit foluiTj fada in tempore. 
%i> Ad primam vero illius impugnationem , ref 
pondeo, data etiam Majori, negando Minorem, 
& ad illius probationem dico, quod licet Ver- 
' bum Divinum fit aliquid perfonale, illo tamen 
exprimitur nonfolum quod perfonale efl: in Deo 
&c relativum , fed etiam quod eft abfolutum, 
tamneceflarium, quam liberum;imo ipfa Dei 
operaillo declarantur,ut docet D. Thomas hic 
art. i. ad i. ex S. Auguftino lib. iy. de Trinit. 
cap. 14.. Unde illa expreflio legis sterna: fa£ta 
Verbo, proprie habet rationem promulgationis 
cx parte Dei , quantumcumque lex fit aliquid 
abfolutum in Deo, Verbum autem aliquid rela 
tivum. 
Adfecundamdelibrovit® ,tranfeat Major, & 
negatur Minor. Ad probationem illius dico quod 
ex eo quod creatura: non fuerint ab sterno, fo- 
Iflm infertur quod promulgatio ut fe tenet ex par- ] 
te creaturarum non potuerit efleab sterno , non 
vero ut fe tenet ex parte Dei; nam ut fit ab s- 
terno prout fe tenet ex parte Dei, fufficit & re 
quiritur quod creaturs futurs fint Deo prsfen- 
tes ab sterno in sternitate, non vero exigitur 
quod fint ibi prsfentes in feipfis, & in propria 
menfura. Ratio eft, quia Deus non promulga 
vit legem sternam , ut creaturs fubderentur fibi 
ab sterno, fed ut fibi fubjicerentur in tempore 
pro quo erant futurs in propria menfura: Unde 
non requiritur quod fuerint ab sterno in feipfis, 
fed fufficic quod fuerint ab sterno in menfura s- 
ternitatis, & quod ab sterno fuerint cognits & 
prsordinats per legem sternam. 
Adinftantiam in contrarium dicendum , prs- 
fentiam futurorum contingentium in sternitate, 
veriflimam efle, & paflim doceri a SS. Patribus, 
Difp.4 &a D. Thoma, uc in Tradatu defcientia Dei 
m- 7- fuse oftendimus; eamque , fi admittatur , fufli- 
cere ut lex promulgetur ab sterno ex parte Dei, 
licet non ex parte creaturarum. Ex eo tamen non 
fequitur, ut objicit Vazquez,quod lex Mofaica 
poflit dici lex sterna; licet enim tam lex illa , 
quam tonitrua, populus&c. fuerint Deo prs- 
fentia in sternitate, ipfa tamen lex exterius da- 
ta illi populo , in tempore data fuit, confiderata 
in feipfa ; unde non poteft dici sterna, licet po 
tuerit dici prsfens Deo in sternitate. Ratio au 
tem gubernationis rerum in Deo exiftcns, in fe- 
Tom. ///„ 
A ipfa fuit ab sterno , refpiciens creaturas futuras 
in tempore, & Deo prsfentes in sternitate, & 
fic jure optimo dicitur lex sterna. 
Ad id quod additur, Refpondeo promulgatio 
nem, ut fe tenet ex parte creaturarum, efle opus 
ad extra, fubindeque non efle ab sterno , fed in 
tempore ; ut autem fe tenet ex parte Dei, efle 
adfum liberum pertinentem ad imperium intel- 
ledus divini, & fic non pofle non efle ab s- 
terno. 
Qusres , quomodo lex sterna creaturis exi- 
flentibus in tempore promulgetur ? 
Refpondeo eam creaturis intelle&ualibuspro 
li mulgari perquandam imprefllonem luminis in 
intelledu, juxta illud Pfalmi 4. Signatum efl fu- 
pernos lumen vultus tui Domine , creaturis vero 
ratione carentibus promulgari per impreflio- 
nem inclinationis & inftindus naturalis : quia 
lex sterna promulgatur creaturis fecundum mo 
dum illis convenientem : Primus aurem modus 
promulgationis convenit creaturis intelleduali- 
bus, alter vero rebus naturalibus, & creaturis 
ratione carentibus, qus folo inflindu & incli 
natione innata tendunt in fuos fines. 
Notandum tamen, quod imprefllo illa incli- ifs 
nationis feu principij a£tivi in creaturis irratio 
nalibus , dupliciter poteft confiderari; primo per 
G modum reguls proxims operationis", fecundo 
per modum applicationis legis sternse ipfi crea 
turs irrationali. Primo modo confiderata , ha 
bet rationem legis sterns participative, ut eft in 
menfurato & regulato per illam ; fecundo autem 
modo habet rationem promulgationis ejufdem 
legis. 
Objicies tertio ciim Lorea * Lex sterna non 
minus gubernat & comprehendit creaturas irra 
tionales , quam ratione prsdicas, omnes enim 
sque huic legi fubjiciuntur, ut docet D. Tho 
mas hic art. 4. & 5. Sed creaturs irrationales no» 
funt capaces legis vere & proprii dids , cum fine 
prscepci incapaces : Ergo lex sterna non eft ve- 
) rc & proprie lex , fed metaphorice tantum & 
improprie. 
Propter hoc argumentum Suarez lib. 2.de le- *7* 
gibus cap. z. Serra hicart. i. dubio unico in refp. 
ad j.& Aravius hic difficultate 2. cenfent quod 
licet lex sterna refpedu creaturarum rationa 
lium , quibus modo intelligibili hotificatur, exer 
ceat rationem & munus verslegis, tamen ref 
pedu irrationalium, quibus non modo intelligi 
bili, fed per imprefllonem inclinationis & adivi 
principij, quo moventur ad fuos fines , notifica- 
tur &c promulgatur, non exercere rationem ac 
munus vers & propris legis, fed tantum cujuf- 
dam providentis, five principij gubernationis. 
: AJij vero exiftimant, legem sternam , non fo ■ 28. 
Ium quatenus eft diredlva aduurn liberorum 
creaturarum intelledualium, fed etiam quate 
nus eft direlbiva adfuum & motuum neceflario- 
rum creaturarum irrationalium, vere & proprie 
rationem legis habere, quamvis ut eft dirediva 
aduum liberorum creaturarum intelledualium, 
fpecialiflime & perfediori modo rationem legis 
exerceat ; licet enim ( inquiunt ) promulgatio 
fpecialiflime dida , folum dicatur per ordinem 
ad creaturas intelleduales ; promulgatio tamen 
abfolute dida , per comparationem ad omnes 
creaturas dicinlr; hsc enim nihil aliud eft, quam 
impreflio alicujus principij diredivi operationis 
creaturs , fient promulgatio fpecialiflime dida, 
eft impreflio principij diredivi operationis mo- 
V u u i j