DE LEGE D
ftumerejitas ipfa: tolle eas, & reliquum corpus fer
tur ad. ima. Sic difciplinam Chrifti , Jic ['.ave ju
gum , fic onus leve quo deponimus , eo deprimi
mur ipfi, quia portat potiitt quam portatur.
jo. Dico fecundo, lex nova qua: a Chrifto data
eft, continet triplicia prxcepta, nempe moralia,
facramentalia, & fidei.
Patet conclufio ex Scriptura : nam de prxee-
ptis moralibffs Chriftus dixit Mattii. 15. Si vis
ad vitam ingredi, ferva mandata , per qua: prae
cepta Decalogi, qua: proprie ad mores pertinent,
juxta omnes Interpretes, intelligebat. Et Matth.
5. divortium & libellum repudii prohibuit, &
ftatuit, ut vinculum matrimonii non amplius dif-
folv'atur. De facramentalibus Joan. 5. Chriftus
ait '.Nifi quis renatus fuerit ex aqua & Spiritu
Sanblo, non poteft intrare inrcgntim Dei. Et Joan.
6. Nifi manducaveritis carnem filii hominis, non
habebitis vitam in vobis. De praeceptis vero fidei
dicebat, Marci 16. Qui crediderit cr baptizatus
fuerit , /alvus erit-, quivero non crediderit, con
demnabitur. Et Joan. 8. Sinon credideritis, quia
ego fum , moriemini in peccato veftro.
M, Notandum vero, hoc inter triplicia illa prx
cepta efTe diferimen , quod moralia , cum fint
juris naturalis, non fuerunt a Chriftoinftituta,
fedtantum explicata & vindicata ab erroribus,
quibus ex hominum malitia fuerant involuta.
Sacra-mentalia vero inftituta funt a Chrifto, ut
eflentloco veterum, quxab ipfo abrogata funt.
Praecepta vero fidei de novo inftituta non funt,
fed tantftm ex implicitis fa&a fuerunt magis cla
ra; ita ut nuncexplicite myfteria quaedam credere
teneamur , qua: in lege veteri impliciteduntaxac
credebantur: cujufmodi funt nativitas, paffio, <Sc
mors Chrifti, qua: a Judxis obfcure credebantur,
fed exprefle creduntur a Chriftianis.
AxilCVIVS Ii.
Quomodo lex nova differat d veteri ?
L Ex vetus & lex nova feu Evangelica in mulfs
difcrepanc. Primo differunt in eo quod illa
feripto tradita fit in tabulis lapideis minifterio
Angelorum^ ifta per Spiritum fandum hominum
cordibus infculpta, juxta illud Apoftoli a. ad Co-
rinth. 5. Epiftola ejlis Chrifti ( nimirum legem
& dodrinam EvangeliGam continens)miniftra-
ta d nobis, f tripta non atramento, fed Spiritu Dei
vivi, non in tabulis lapideis , fed in tabulis cordis
carnalibus. Ubi Theophiladus : Ex hoc loco
Pauli , novi 'Teftamenti infert praeellentiam.
Lex, inquit, atramento feribebatur: Evangelinm
in nobis per Spiritum feriptum eft. Quanto igitur
intervallo , Spiritus ab atramento diftat, & cor d
lapide , tanto & novum d lege diferepat, £rc.
I 5* Dices primo, lex nova feripto fuit tradita, reque
ac vetus, eam enim Apoftoli & Evangeliftx def-
cripferunt: Ergo non valet tale diferimen.
Refpondeo ex D. Thoma quxft. 106. art. 1. le
gem novam duo continere. Primo & principali
ter gratiam & charitatem difFufam in cordibus,
qua impellimur dejuvamur ad bene operandum.
Secundo , prxcepta & regulas bene operandi; &
quoad hoc fecundum, legem novam feripto fui (Te
traditam, xque ac veterem ; fed quoad primum
fuifte in cordibus fidelium difFufam &c infcul-
ptam , prxeipuein folemni ejus promulgatione,
fafta in die Pentecoftes : tanta enim fuit tunc da.
ta gratix & charitatis abundantia, ut vi illius po-
IV IN A NO VA. j8i
A tuilFet tota lex nova fine feripto confervari, ui
rede dicit Irenxus lib. 3. contra hxrefes cap. 3»
Addo quod lex nova non fuit per fe primo feri-
pta & ex profefto ficut Mofaica, fed per orcafio-
nem fcnbendi vitam Chrifti, rogatu fidelium ,
vel docendi eofdem per Epiftolas, aut occurrendj.
hxrefibus Cherinthi ,Ebionis , & aliorum dein
ceps contra Ecclefiam infurgeutium. Neque fuit
feripto mandata eodem dic Pentecoftes quo pro-
mulgata eft, fed multo poft, odavo nimirum poft
mortem Chrifti anno, Petro <Sc Paulo Roma:
jam prxdicami, ut docent Irenxus lib. 3. cap. d
Theophiladus prxfationein Matthaeum, & Eu-
febius lib. 5. hiftorix cap. 8.
p Dices fecundo, etiam lex Mofaica fuit infcul
pta cordibus Jndarorum, per illuminationem &
gratiam Spiritus fandi, cum gratia non defuerit
Judxis, ut pollent intelligere & fervare talem
legem, multa fupernaturalia prxeipientem : jux
ta illud Deuteron. 30 <sJMandatum quod ego pra-
cipio tibi hodie, non fupra te eft CSC. fed juxta te eft
Jerrno valde in ore tuo , & in corde tuo , ut facias
illum : Ergo hxc legis in mence confignatio , no.n
eft propria novo tellamento.
Refpondeo quod quamvis gratia necefFaria non
defuerit Judaeisuc poffent fervarelegem Moylls,
illa tamen non pertinuit ad legem M ofoicam, ne
que fuit data vi ftatus illius , in quo nondum
C fueratfolutum precium redemptionis noftrx; fed.
pertinuit quodammodo ad legem novam , & ad
Chriftum ejus audorem, a quo emendicata fuit,
& obtenta per ejus merita. Neque tanta fuit a-
bundantia gratix concefla communiter illis tem
poribus , ut dici poflit legem Mofaicam fuifle d
Spiritu fando mentibus hominum infculptam j
fed hoc foli lege Evangelicx convenit, qux, ut
diximus,in die Pemecoftes, quo folemnirer pro
mulgata eft , magna Scvifibili cffiifionc Spiritus
fandi , in cordibus Apoftolorum & Difcipulo-
rum confignata eft ; juxta illud Jeremix 31. Dabo
legem meam in Vifceribus eorum , & in cordibus
eor/im fcribameam.TJnde Auguftinus de Spiritu
D & littera cap. 17. ibi in tabulis lapideis di [tus
Dei operatus eft, hicin cordibus humanis. Jbi lex
extrinfecits poftta eft ,quainjufti terrerentur -, hic
intrinfecks data eft, qtid juftificarentur.
Secundo, lex vetus & nova differunt in eo quod
lex nova habet vim juftificandi, idque duplici ti
tulo. Primo quia habet prxfentcm Chriftum ejus
authorem & inftitutorem , qui potuit ex perfe-
dajuftitia mereri & Deo fatisfacere pro homi
nibus. Ideoqueex vi fui ftatus dat gratiam pera-
liquid fi bi proprium , & fecum illam affert, veluc
animam legis : Lex enim per Afoyfem data eft ,
gratia & veritas per Iefum Chriftum fnEla eft,
Joan. !. Secundo , lexnovahabetvim juftifican-
E di,quia continet facramenta, que habent vim
caufandi.grariam , & funt velutivafa illam conti
nentia, nt fupponoexTradatu de Sacra mentis,
Econtra lex Mofaica, ciim nec ipfum gratix au
thorem haberet, nec contineret Sacramenta ha
bentia vim caufandi gratiam ex opere operato,
vim iuftificandi non habebat ex propriis, fed per
refpedum ad flatum legis gratix , & ad Chriftum
eius authorem, cuius virtute & meritis gratia
antiquis patribus in quacumque lege fuit coltara.
UndeD. Thomasquxft. 107.art. 1. ad z.&D,
Auguftinus pluribus locis affirmant illos qui in
veteriTeftamento fuerunt Deo acceptiper fidem,
fecundum hoc ad novum teftamentum perti-
nuifTe ; non enim juftificabantur, nifi per fidem
D d dd iij
‘J*
