DE LEG E D
ruYn alia efl conditio fervorum , alia filiorum.
Servi accipiunt temporalem mercedem a. fuis
'dominis, & fic dimittuntur; filii vero fuccedunt
in perpetuam hxreditarem. Hoc infinuat Paulus
ad Galat. 4. cum ait: Ejice ancillam , & filium
ejus: non enim h ares erit filius ancilla cum filio
libera. Et ad Hebraeos 7. cum vocat teftamenti
iiovi meliorem fpem , per quam proximamus ad
Deum, quia fcilicet cadeftia ac xterna fperat;
ctim e contra lex vetus terrena fohim & tempo
ralia expedlaret. Unde Bernardus ferm. ;o. in
Cantica : Grave legis jugum , & vile prarnium,
nam terra efl promifionis. ^
Ex hocintelligesaliud difcrimeh, quod inter
novum & vetus teftamcntum verfatur ; novum
enim coeli fores aperuit, quas vetus aperire non
potuit, ut egregie declarat Apollolus ad He
braeos 9. his verbis: In fecundo tabernaculo femel
in anno folus Pontifex introibat, non fine /angui
ne ; hoc fignificante Spiritu Sanblo , nondum pro
palatam ejfe Sanblorum viam, adhuc priore taber
naculo habente flatum. Hoc efl : in Sandta San
atorum, qua: templi pars erat intima, & exte
ris prxcellentior, folus Pontifex femel in anno
introibat, exteri faccrdotes eo ingreffu prohi
bebantur : qua occlufione intimi adyti, & partis
templi praecellentioris , adumbrabat Spiritus (
Sandhis , viam in coelumfuilleocclufam , quan-
diu vetuS teftamefttunr ratum fuit. Novi autem
teftamenti author Chriftus , primus omnium
ccelum penetravit .> coeleftemque viam ac fores
aperuit. Quam obeaufam duodecim portas coe
li patentes vidit Joannes Apocal. 21. Porta, in
quit, ejus non claudentur. Ab oriente porta tres,
ab Aquilone porta tres , & ab Aujlro porta tres ,
& ab Occa fu porta tres. Verfus omnes coeli plagas
portae patent , quia totius orbis habitatoribus
patent, non veteris , fed novi beneficio tefta
menti.
a4’ Aliam ejufdem veritatis figuram habentiis N11- j
mer. iqubilex hujufmodia Deo lata exeat :E-
xules & perfugi , ante mortem "Pontificis, nullo
modo in urbesfiuas reverti poterunt. Per hoc enim
fignificabat Spiritus Sandtus , quod ante mor
tem Chrifti, nemo coelum ingredi poterat, nec
in patriam cceleftem reverti; fed eo defundto , &
relurgente,ac in ccelum afeendente, coeli por
tam omnibus fore apertam , ac liberum in pa
triam cceleftem reditum. Unde Gregorius homil.
6 in Ezechiel. gu/id efl, inquit, quod homicida
pofl mortem Summi Pontificis ab folatus , ad ter
ram propriam redit, nifi quod humanum genis* ,
quod peccando fibi mortem intulit, pofl mortem
verifacerdotis, id efl Chrifti, peccatorum fuorum
Vinculis folvitur, & inparadifipo/feflione repara
tur?
Deniqile omiffis pluribus aliis inter veterem &
novam legem differentiis, haec praecipua & ve-
luti capitalis eft, quod lex vetus fuit umbra & fi
gura novae, nova autem veteris perfedtio & com
plementum. Unde Hieronymus lib. 1. adversus
Pelagianos cap. 9. Jn lege promittitur, inEvan-
gelio impletur ; ibi initia, hic perfeblio efl; in illa
operum fundarneca jaciuntur,hic fidei & gratia cul
men imponitur .Et Bernard. homil.1. fuper Ali/fus
efl, docet quod ficut frudtus tam feminis quam
florum finis tk complementum eft; ita Chriftus
finis fuit, perfedtio, & complementum veteris le-
VINA NOVA. jSi
£is> ViAenturf inquitJmihi quoddam femen fuiffc
divina cognitionis , t an quam 'e coelo j ablatum in
terras , allocutiones & promiffiones fabla ad Pa
tres Abraham , J-faac , & lacob. Floruit autem
hoc femen in mirabilibus , qua ofienfa furit in exi
tu Jfracl de vAigypto, in figuris & anigmatibus-,
per totum iter in deferto , ufque ad terram prornif-
fionis, & deinceps in vifionibns & vaticiniis Pro
phetarum, in ordinatione quoque regni & facerdo.
tiiuf]ue ad Chnflum; Chriftus autem hujus femi
nis & horum florum ,non immerito fruSlus ejfe in-
telligitur. Alia fimilitudineutitur ChryfoftomuS
( velut alii volunt Victor Antiochenus) expo
nens illud quod habetur Marci 4. Vitro terra fru-
'blificat primum herbam , deinde /picam , deinde
plenum frumentum in /pica. Subdit enim : Primo
herbam frublificat in lege natura, poflmodum fpi-
cai in lege Adoyfi, poflea plenum frumentum in
Ev ange lio-.
Si autem 'quaeras, quomodo lex nova impleat
VeteremjRefpondebo cum D.Thoma hicquaift.
io^.art. 2.legem novam adimplere veterem, fup-
plendoduo, qux Veteri legi deerant. I11 veteri «
lege ( inquit) duo polliint confiderari, fcilicet«
finis & prxeepta contenta in lege. Finis vero «
cujufliber legis eft ut homines efficiamur jufti &
‘ virtuofi, unde & finis veteris legis erat juftifi-A
catio hominum , quam quidem lex efficere non «
jpoterat, fed figurabat quibufdam cqremoniali-tk
bus factis, & promittebat verbis ;&qunntum«
ad hoc lex nova implet veterem legem, juftifi-»
cando per virtutem paffionis Chrifti. Et hoc eft «
quod Apoftolus dicit ad Roman. 8. J/uodim-»
pofibile erat legi , 7Jeus Filium futtm mittens in«
fimilitudinem carnis peccati, damnavit pecca- «
tum in carne, ut ju/lificatio legis impleretur in d
nobis..... Prxcepta vero veteris legis adimple «
vit Chriftus & opere & dodtrina. Opere quidc ,«
quia circuhcidi voluit, & alia obfervare, qux<i
( erant tempore illo obfervanda,Tecuhduum illud «S
Galat. 4. Fabium fnb tege. Subantem dottrini »
adimplevit prxcepta legis triplicitet. Primo «
quidem, verum imelledtum legis exprimendo, c*
ficut patet in homicidio & adulterio, in quo-
rum prohibitione Scriba: & Pharifxi, hon in-ce
telligebantnifi exteriorem aftum prohibitum;«
finde Dominus legem adimplevit, oftendendoc*
etiam interiores adtus peccatorum cadere fub «
prohibitione. Secundo adimplevit Dominus «
£>rxceptalegis,ordinando quomodo ttuiui ob- «
lervaretur quod lex vetus ftatuerat; ficut lex ve-
tus ftatuerat, ut homo non pejeraret, & hoc tu-«
tifisobfervatur, fi omnino a juramentoabfti- «i
fieat, nifi in caufa neceffitatis. Tertio, adimple- «
g vitDominus prxceptalegis,fuperaddendo qux-«
dam perfedtionis confilia, ut patet Matth. 19. ct
ubi dicente feobfervafTeprxceptalegis veteris,»
dicit -.Vnumtibideefi ,/ivis perfeblus ejfe, Vade
& vende omnia qua habeS,
Cxtera qux de lege nova docet S. Thomas, fa
cilia funt, magifque indigent lettione quam ex-
licatione. Unde his prxtermiflis, agendum 110-
is eft tomo fequentide alio exteriori humano-
rumadfuum principio , fcilicet gratia Dei, qux
efl divinx legis finis & eonfplementum ; nam ur
ait AuguftinuS lib. de fpiritu & littera : Lex datd
efl, ut gratia quareretur; gratia data eft, ut lex
adimpleretur i
Finis Tomi tertij Clypei Theologia Thomijlica*
