Recoli- IV. fuper Part. III. Cap. II. 
156 
fornus illorum abfque urgenti caufa proferre fub conditio 
ne , Sporer nu- 5 y. 
RESP, III, In praxi, afferens mera mortalia dubia , in 
ducendus eft, ut adjiciat faltem unum peccatum certum , 
mortale, vel veniale, etiam ex jam confelfis, fi aliud non 
occurrat. Quod fi ob inflans periculum mortis v.g. id fieri 
non poffet, abfolvatur fub conditione ; fi commififti. Affe 
rens vero mera venialia dubia , nunquam , extra mortis 
faltem periculum, eft fine additione unius peccari certi ab- 
folvendus, nequidem fub conditione ; quia nunquam dan 
da eft abfolutio conditionata, nifi propter periculum dam 
ni fpiritualis aliter non avertendum, quale hic non datur, 
Spor. a nu. 5 A 
QCLERES VIII, Quid, is' quotupkx fit Contritio in ge 
nere ? 
RESP. I. Contritio in genere juxta Trid. Seff. 14, c- 4. eft 
dolor animi, iy> detsftatio de peccato commijjo, cum propofi- 
lo non peccandi de cetero. Unde uterque adlus, fcilicetdo 
loris, & deteftationis, eft de effentia Contritionis, quamvis 
primario confiftat Contritio in decertatione , utpote, quae 
lola fonnalicer opponitur peccato. Spor.Cap.2. a n. 58. late, 
RESP. II, Contritio generatirn fumpta eft duplex, perfe 
cta , quas fimpliciter vocatur Contritio , & imperfecta , 
quae vocari folet Attritio. Prior concipitur ex motivo Cha- 
litatis, feu propter Deum fummum Bonum offenfiim, eft- 
que juftincativa etiam extra Sacramentum : Pofterior con 
cipitur ex alio motivo inferiori v. g. ex metu gehennas , 
nec eft julrificativa, nifi cum Sacramento mortuorum, Ba- 
prifmo, vel Poenitentia. Spor. n.74. 
QUAtRES IX. Qttalis contritio feu dolor requiratur ad 
Saeramentum Vxmtentiee ? 
RESP. Requiritur dolor formalis in Sacramento; fuperna- 
ttiralis lemper; univerfalis refpedu mortalium ; & efficax 
cum implicito faltem propoljto emendandi, confitendi, ac 
fatisfadendi cum fpe veniae, Spor. n. ~]6. 
QLhERES' X. Cur, <& quomodo Dolor debet effe formaps? 
RESP. I. Dolor formalis dicitur, quo voluntas vere , & 
cxpiicite doler, ac deteftatur peccatum ut offenfam Dei ; 
Dolor virtualis vero, & implicitus, qui continetur iri alio 
adu, qui non eft formaliter dolor Sc decertatio peccati . 
Quia autem Trid, Seff. 1 a^cap.f. expreffe ad Sacramentum 
requirit Contritionem, quas proprie denotat dolorem forma 
lem; ideo ad ipfum non fufficit alius dolor mere virtualis, 
Sc implicitus. Hinc 
RESIMI. Etfi adus amoris Del fuper omnia, qui yirtua- 
liter eft Contritio, juftificet extra Sacramentum; in Sacra 
mento tamen eft fe frio infufficiens, quia dolor formalis 
eft de effentia Sacramenti, Pradice tamen vix in homine, 
fuorum peccatorum recordante , dari poteft amor Dei fu 
per omnia, abfque dolore formali de peccatis. Minus fuffi- 
cit dolor implicitus in voluntate non peccandi de cetero 5 cum 
harc ftare poflit cum aduali complacentia de peccaris pras- 
teritis. Neque fufficit dolor implicitus in defiderio dolendi, 
fi revera , ( quod in praxi rarum eft ) tunc abfit dolor 
adualis, Neque etiam dolor implicitus in defiderio abfblu- 
tionis , efto quis fola peccata venialia confiteatur . Cum 
Concilium fine diftindione peccatorum exigat dolorem for 
malem, Nec denique fufficit dolor, etiam formalis, de fo- 
la poena, vel alio effedu peccati, aut de peccato fub ab- 
llradione ab offenfa Dei, vel ab intentione fe reconcilian 
di cum Deo, cum fic non effet fupernaturalis, Spor. a n.JJ. 
Sed ab hoc 
QU/TRES XI, Qualiter dolor debeat effe fupernaturalis} 
RESP. I. Dolorem debere effe fuper natur flem, fi ve cum, 
frve fine Sacramento Poenitentia, eft de fide poft Trident, 
cit. S eff, .14, c.4, SC Seff. 6. Can. 3. Er Ratio eft, quia medium 
debet effe proportionatum fini , & difpofitio formas ; jam 
autem dolor eft medium , & difpofitio ad finem , & for 
mam fupernaturalem , fcilicet gratiam fandificantem: ergo 
& ipfe debet effe fupernaturalis. 
RESP.1I. Dolor ille debet effe fupernaturalis tara expar 
te principii effectivi, quam ex parte motivi. Ex parte prin 
cipii, quatenus dici debet cum gratias fupernaturalis auxi 
lio praeveniente, &adjuvame; ex parte motivi vero, qua 
tenus elici debet ex aliquo motivo fupernaturali , & 1'piri- 
tuali cognito per Lumen fidei, puta propter Deum , vel 
aliquid relatum ad Deum. Unde vanus, Sc ad juftificatio- 
nem inutilis eft omnis dolor ex motivo mere naturali, y. 
g. deformitatis contra redam rationem naturalem , vel 
caufationis pcenarum& malorum naturalium elicitus, Spor. 
a num. 83. 
QU/ERES XII. Qualis requiratur dolor univerfalis? 
RESP. I. Requiritur dolor rcfpedtu omnium mortalium 
peccatorum univerfalis, faltem implicite-, quia nullum pec 
catum aduale remittitur fine dolore, & nullum peccatum 
mortale fine altero, eo quod remiffio illius neceffario fiat 
per infufionem gratias fandificantis, quas cum nullo pec 
cato mortali eft compolfibilis. Spor. num. 88. 
RESP. II- Ad illam univerlalitatem doloris non requiri 
tur, ejus extendo explicita ad lingula mortalia , ut nimi 
rum quis de lingulis totidem difrindos dolores eliciat; Nam 
hoc effet onus peccatoribus nimis grave , & multis etiam 
impoffibile tum ob inflans periculum mortis, tum ob mul 
titudinem peccatorum, tum ob diferimen novat tentationis 
circa aliquod ex illis peccatis fubeundae . Spor. n. 89. Ne 
que requiritur, ut quis fingula fua peccata revocet in me 
moriam, ficque cie illis ita diffinde recordatis doleat; quia 
& hoc faepe effet impoifibile , folumque requiritur ad in 
tegritatem materialem Contelfionis fervandam , neutiquam 
vero ad fubftantiam contritionis. Veram tamen eft, quod 
per accidens requiri poflit, fi nempe aliquis le non poffet 
aliter aft dolorem ob inveteratam peccandi confuetudinem 
excitare, nifi quantitatem, & qualitatem fuorum peccato 
rum reflexe confiderando; vel fi illa diflinda peccatorum 
reminifeentia effet neceffaria ad faciendum propolitum Re- 
llitutionis Spor. num, 90. Pradcindendo autem ab his ca- 
fibus, 
RESP, III. Ad Univerfalitatem doloris per fe fufficit ex 
tenfio quaedam implicita illius ad omnia peccata mortalia; 
quas dupliciter fieri poteft. 1. Dolendo per unum fimpli- 
cem adum fub motivo quodam univerfali de omnibus iliis 
peccatis mortalibus, generaliter, Sc in confufo apprehen- 
fis. 2. Dolendo expreffe de uno tantum , ali fub motivo 
omnibus^ fuis peccatis mortalibus communi, v. g. proprer 
Deum fummum Bonum offenlum , vel propter meritum 
pcenae aeternae , Secus foret , fi quis de uno aliquo ex fuis 
peccatis folum doleret ex motivo particulari , illi peccato 
proprio, v.g. de Biafphemia, quia eft irreverentia erga 
Deum; talis quippe dolor, ne quidem implicite le exten 
deret ad alia peccata , reverentias erga Deum debita; di- 
rede non repugnantia, v.g. ad furtum. Spor. a n.91. 
RESP. IV'. Dolor ita univerfalis eft folum necelfarius re- 
fpedu mortalium, non autem refpedavenialium; quia ex 
his bene poteft unum deleri fine altero, & fic etiam lici 
te quis dolet de uno, quin doleat de altero, maxime cuna 
liberum fit ea confiteri. Polito tamen, quod quis confitea 
tur fbla venialia , fub mortali tenetur faltem de uno ex 
illis dolere; quia alias Sacramentum fruftraretur fua parte 
effentiali, Sc conlequenter luo valore, quod eft facrilegum. 
Spor. a n, 94* 
Porro an quis fub mortali teneatur dolere de omnibus , 
quas hic, Sc nunc confitetur, non convenit interAudores; 
Aliqui enim affirmant, quia confiteri aliquod peccatum fi 
ne dolore, eft apponere aliquod pro materia Sacramenti , 
quod non poteft effe materia Sacramenti ; hoc autem eft: 
graviter illicitum, ut patet in eo, qui Sacerdoti confecra- 
turo inter plures Hoftias triticeas apponeret alias non tri 
ticeas, v.g. papyraceas; Sed non valet paritas ; quia for 
ma Confecrationis direde cadit fuper materiam confecran- 
dam , & ideo fi aliqua maceria apponatur falfa , forma 
falfificatur; ac forma Abfolutionis direde cadit fuper ipfam 
perfbnam abfolvendam, quas etiam in illo cafu capax eft 
abfolutionis. Et ideo 
RESP. V. Efto quis in Confeffione aliqua venialia com- 
mifceat, de quibus non dolet, non per hoc peccat morta 
liter ; nam & in aliis Sacramentis materias debitas faspe 
aliquid conunifcetur, quod non eft materia valida , quin 
commifcens peccet mortaliter: & in iplo Sacramento Poe 
nitentias faspe inter peccata etiam enumerantur quasdam im 
perfectiones , quss tamen non funt materia valida Sacra 
menti : ergo nec in ifto cafu graviter obftat. Et exinde 
concludendum, fi quis conficeatur mulca venialia frequen 
tata, fufficere, fi doleat de frequentia exceffuum, quin dc 
aliquo in particulari doleat; quia ipfa frequentia habet fal 
tem extenfive diflindtam deformitatem ab ipfis excdfibus 
in particulari, Sporer a num,6g. 
QU/ERES XIII. Qualiter dolor debeat effe dolor efficax ? 
RESP. Sic, ut dolens de peccatis, faltem vimtalitef, Sc 
implicite proponat Deum amplius non offendere ullo pec 
cato faltem mortali, velitque omnia mortalia confiteri , 
cum fciat hoc in Lege nova effe a Deo ordinatum tan- 
quam medium neceffarium obtinendas remillionis; oc cupiat 
pro eis fatisfacere , cum fpe venia; a Deo impetranda; . 
Spor. a n. 98. de quo amplias infra Q. 23. 
QU Ai RES XIV. Quantus exigatur dolori 
RESP. I. Dolor contritionis faltem perfeci® debet effe 
fummus appretintive, ita, ut penitens peccatum mortale , 
detelletur fuper omne aliud malum, etiam fuper infernum 
ipfum; quamvis (infirmis faltem} non fic confultum ; in 
fricuere comparationes particulares inter peccatum, Sc hoc 
vel illud malum fubeundum, cum hoc poffet effe caufa infi 
nitorum fcrupulorum . Dolor tamen attritionis non debet 
effe fummus appretiative actu, isoformaliter, fed folumdi- 
jpofttive, feu permiffive, quatenus homo, nuncacniius, et 
iam vellet de peccatis fuis dolere Sc deteftari fuper omnia,, 
fi altius quoddam motivum (ibi occurreret. Spor.an. 104. 
RESP, II. Dolor, etiam Contritionis perfedas, non debet 
effe fummus intenfive ; quia hoc effet plane durum , cum 
aliunde magis moveamus in fenfibilia , quam Spiritualia . 
Imo non requiritur certa intenfio fi ve ad perfedlam , fi ve 
ad imperfeilam contritionem, cum fubftantia illius in quo 
libet, etiam minimo gradu reperiatur. Spor. an. I07. 
RESP. 111. Minus requiritur dolor fenfibilis , fed fufficit 
rationalis, quo voluntas ex motivo fupefnacurali vere de 
teftatur peccatum commiffum ; cum illa lenfibilitas fiepe 
non fit m noftra poteftate, nec ad perfectionem doloris 
requi-