Full text: Continens Tractatus de Beatudine, de Actibus humanis, eorumque Moralitate, de Virtutibus ac Donis, de Vitiis ac Peccatis, & de Legibus, nec-non Dissertationem Theologicam de Probabilitate (3)

DE VOLYNTARIO LIBERO. 113 
155. 
15 <?, 
Probatur primo ex illo Gencf. i. Faciamus ho- A 
minem ad imaginem & Jimilitudinem nofiram: 
■ quod SS. Pattes ad libertatem indifferentias, 
quam homo a Deo in lua creatione accepit, 
communiter referunt: prsfertim Tertullianus 
lib. a. contra Marcionem cap. 5. ubi docet liber 
tatem effe eximiam illam ac lingularem perfe- 
dtionem , fecundum quam homo ad imaginem 
Dei conditus dicitur : Liberam (inquit) fr fui 
arbit-n‘j & fua patefiatis invenio hominem d Deo 
infiitutum ; nullam magis imaginem & fimi liti 1- 
dinsm Dei in illo animadvertens , quam ejufi 
modii fiatiis formam : neque enim facie & corpo 
ralibus lineis , tam variis in genere humano , ad 
uniformem Deum exprejfus e fi , fed in ea fubfian- B 
tia quam ab ipfo Deo traxit, id e fi anima ad for 
mam Dei fplendentis , & arbitri] fui libertate Cf 
pote flate fignatus efi. 
Sic etiam Damafcenus , quem refert Divus 
Thomas r. p. qu. 93. art. 9. ait; Hominem ejfe ad 
imaginem Dei , fignificat intelleflualem, er ar 
bitrio liberum , & per fie potefiativum. Idem do 
cet Iremus libro 4. adverfus hsrefes cap. 9 di 
cens : Homo rationalis , & fecundum hoc fimi- 
lisDeo , liber in arbitrio faEtus , & fua pote fia 
tis. Vel ut loquitur Tertullianus ubi fupra cap. , 
6. Tota libertas arbitri] in utramque panem con- 
ceffa efi illi, ut fui dominus confianter occurre 
ret. Irem Bernardus lib. de gratia & libero arbi- C 
trio; Hac (inquit) dignitatis prarogativd, ra 
tionalem ■ fingulariter creaturam Conditor infigni- 
vit , quod quemadmodum ipfe fui juris erat, 
fuaque ipfius voluntatis , non necejfttatis erat, 
quod bonus erat: ita & illa quoque fui quodam 
modo juris in hac parte exifieret: quatenus non 
ni fifua voluntate aut mala fieret, & jufie dam 
naretur, aut bona maneret, & merito falvaretur. 
Demum Marius Vidtor lib. 1. Deum ita lo- 
quenrem inducit Genefis 1. 
Nunc hominem faciamus, ait,qui regnet in orbe-, 
Et fit imago Dei: fimilem decet effe creanti , 
Liber ad arbitrium fruitur qui mente creavit. D 
His addi poliunt quicumque per imaginem 
Dei in homine intelligunt dominium ejus fuper 
reliquas creaturas: confequens enim eft , ut qui 
habet aliorum dominium , habeat multo magis 
&fui. jQuale enim erat (addit Tertullianus ubi 
fupra ) ut totius mundi poffidens homo, non in 
primis animi fui pojfefione regnaret ; aliorum 
dominus , fui famulus ? Et Novatianus lib. de 
Trinit. cap. 1. Cum omnia (inquit) in fervitu- 
tem illi dediffet, fiolum liberum effe voluit: nam 
& liber ejfe debuerat, ne incongntenter Dei ima 
go ferviret. 
Plures etiam pro noftra aflertione fuppetunt 
rationes, quas adducit D. Thomas 1. p. qu. Sz. 
art. z. & qu. 83. ar. 1 lib. z. contra Gentes cap. 48. ^ 
qu, zz. de verit. ar. 6.Sc qu. 15. art. 4. Sc in z. dift. 
zj. ar. 1. & z. Sed prscipiia Sc fundamentalis cft 
illa qua; fumitur ex propria natura voluntatis , 
qua: cum fit potentia coeca, debet fequi per om 
nia duCtum intellcdtus : atq; adeo ficut ifte in ju 
dicando de appetibilibus cft indifferens, Sc tali 
ter unumquodque apprehendit,ut ejus judicium 
non ligetur,neque ad unum determineturfita illa 
debet in appetendo fimilem fervare indifferen 
tiam, ita ut a nullo bono particulari Sc finito nc- 
ceffitari pofiit. Unde ait 1. p. qu. St. art. 1. Quia 
judicium rationis ad divcrjfa fe habet, & non efi 
determinatum ad unum, ncceffe eft quod homo fit 
liberi arbitri],ex hoc ipfo quod rationalis efi, 
T&m. 111. 
Confirmatur Sc magis illuftratur hsc ratio. 
Natura intelle&ualis triplici gaudet univerfali- 
tate & amplitudine, qua carent natura: rationis 
expertes. Prima eft, univerfalitas in effendo, 
quatenus per fprmas apprehenfas, &perfpe- 
cies intelligibiles, poteft fieri omnia, & reci 
pere naturas & quidditates omnium rerum, non 
quidem in cfie naturali & entitativo, fed in effe 
intelligibili & reprsfentativo , ut docetur in 
libris de anima. Ex hac univerfalitate oritur al 
tera , nempe univerfalitas in judicando, quate 
nus poteft in omnem faciem vertere objedta , Sc 
confiderare illa ut funt digna amore vel odio , 
& ut fibi neccffaria vel utilia, aut nociva Sc dif- 
convenientia. Et ex hac nafcitur tertia, qua: eft 
in appetendo , ratione cujus poteft velle vel nol 
le , eligere vel non eligere quascumque bona 
particularia, qux non habent cum futn-mo bono, 
feu cum bono ut fic (quod eft objedtum forma 
le voluntatis j neceflariam connexionem. Im- 
materialitas ergo eft radix remota libertatis; 
univerfalitas vero & indifferentia judici; imma- 
terialicatem confcquitur, cftquc proxima liber 
tatis radix : unde ex eo quod voluntas humana 
fit appetitus rationalis , Sc reguletur per judi 
cium rationis indifferens, rede infert. S. Tho 
mas eam gaudere libertate indifferentia:, Sc non 
foliim fpontaneitatis : prsfertim cum indiffe 
rentia principi; in agendo fumatur ex forma per 
quam agit , quae refpe&u appetitus cft bonum 
apprehenfum ; quare ficut appetitus fequens 
apprehenfionem Sc formam ad unum determi 
natam , operari debet cum fimili determinatio 
ne; ita qui fequitur formam apprehenfam, com 
munem Sc indifferentem ad plura, deber ope,ra 
ri cum indifferentia, 
§. III. 
ErrorLittheranorum & Cdlviniflarum refellitur^ 
& hominem in (latu natura lapfagaudere 
libertate indifferentia, multipliciter 
offenditur. 
D ico fecundo : Etiam in ftatu natura: lapfa: 
hominem gaudere libertate indifferentis. 
Conclufio eft certa de fide, Sc definita in Tri- 
dentino, locis citatis, & inSenonenfi, celebrato 
Parifiis contra Lutherum , paulo ante Tridenti- 
num anno 152.8. in decretis fidei cap. 15. ubi fic di 
citur : Cum reliquerit Deus hominem in manu 
confilt] fui, appofueritqs coram eo ignem & aquam, 
bonum & malum , ut ad quodeumque voluerit 
porrigat manum fuam : nec abs re beatus ille ju 
dicetur, qui potuit tra nfgre di efi non efi tranfgref- 
fus , facere mala efi non fecit, quod fub eo fit ap 
petitus ejus, & dominetur illius: ac denique per 
currenti Scripturam facram, pafiim obvium fit, 
quod liberam utramvis in partem hominis arbi 
trium ajfeveret, fatis ejfe vifum efi facro Provin 
ciali Concilio, libertatis ejufmodi vires & metas 
exponere. Quibus verbis Concilium nonfolum 
libertatem indifferentis aperte ftatuit ; fed 
etiam variainfinuatScriptura: loca, quibus illa 
commendatur ac declaratur , Sc in quibus, ut 
ait Auguftinus libro de gratia Sc libero arbitrio 
cap; z. apertifiime videmus exprejfum liberum 
humana voluntatis arbitrium. 
Nec valet quod aiunt Hsretici cum Calvino 
lib. z. Inftir. cap. 5. in his locis a Concilio alle 
gatis fermonem effe de homine integro, qualis 
a Deo conditus fuit, five de primo parente , qui 
P
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.