Full text: Continens Tractatus de Beatudine, de Actibus humanis, eorumque Moralitate, de Virtutibus ac Donis, de Vitiis ac Peccatis, & de Legibus, nec-non Dissertationem Theologicam de Probabilitate (3)

3jS 
DISPV TATIO PRIMA 
DE NATVRA V IT 
Ad quceftionem 71. 
C VM eafitoppofitorum conditio, nt jux 
ta Te pofita magis elucefcant, Sc fe mu 
tuo quoad fui cognitionem juvent, jure 
meritoS. Thomas, poftquam quaeftionibus pro 
cedentibus, de virtutibus & Spiritus Santfti do 
nis , quibus ad ultimum finem pervenitur, accu 
rate egit,in hoc Sc fequentibus quaeftionibus, 
de vitiis Sc peccatis , quae ipfis virtutibus Sc do 
nis opponuntur, ab eodemque fine ultimo aver 
tunt, pertradtat; priufque februm naturam, Sc 
contrarietatem quafli rubent cum virtute, Sc 
cum natura hominis explicat, quam de variis 
eorum fpeciebus diilcrat. Unde fit 
ArtiCVlvs Primvs. 
Vtrim •vitium proprie & directe con- 
tranetur virtuti ? 
§. I. 
Quibufdam przmijfis difficultas refolvitur. 
N O t a n d v m primo, quod vitium Sc pec 
catum, quamvis conveniant in hoc quod 
deviant a regula, differunt tamen , fi proprie lo 
quamur , in hoc quod vitium deviat a regula per 
modum adtus primi , inclinantis ad adtionem 
deordinatam , peccatum vero deviat per modum 
adtus fecundi : unde vitium dicit habitum feu 
difpofitionem permanentem , peccatum autem 
dicit adtum fecundum Sc tranfeuntem. 
Notandum fecundo , quod ficut triplex eft re 
gula , videlicet naturalis, artificialis, Sc moralis, 
five rationis 3 ita vitia Sc peccata funt in triplici 
differentia: alia enim fiint natura: , fcilicet qui 
cumque defedtus naturales; alia funt artis, fci 
licet defedtus in exercitio artium contingentes; 
alia funt moralia, five rationis, nimirum defe 
dtus circa regulas morum; Sc haec fimpliciter & 
abfolute dicuntur vitia Sc peccata, folumque de 
his agimus in prtefenti. 
Notandum tertio, quod ficut virtutes mora 
les alite funt acquifitae , qua; regulant hominem 
conformiter ad prudentiam Sc rationem natura 
lem ; alis infufae, quae ipfum regulant, confor 
miter ad prudentiam infufam Sc fupernatu.ralcm, 
ut tradbatu praecedenti fuse declaravimus : ita 
inter vitia quaedam folutn tendunt per fe contra 
rationem, Sc legem naturalem , non curando de 
aliquo fupernaturali motivo,neque repugnan 
do illi exprefse ; quaedam vero afeendunt rupe 
ritis ufque ad praecepta Sc motiva fupernatura- 
lia,iifque fe immediate opponunt: unde vitia 
primi generis per fe correfpondent virtutibus 
II ET PECCATI. 
Divi Thomas. 
acquifitis; alia vero virtutiblis Theologicis, aut 
moralibus infufis opponuntur. His praemiffis; 
pro refolutione difficultatis propofitae : 
Dico primo, aliqua vitia,ea nimirum qua: 
per fe tendunt contra rationem naturalem, pro 
prie Se diredte contrariari virtutibus acquifitis. 
Ita D. Thomas hic art. 1. Sc Ariftoteles cap. de 
qualitate', bbi loquendo de contrarietate dire- 
£t.i Sc proprie diffta , affert Sxemplum in virtuti 
bus Sc vitiis, dicens injuftitiae juftitiam contra 
riari. 
Ratio etiam fuffragatur: Ad contrarietatem 4; 
enim diredtam Sc proprie didtam , requiritur Sc 
fufficit, quod extrema fub eodem genere confti- 
tuta , inter fe maxime diftent, Se ab eodem fub- 
jedto fe mutuo expellant , ut docet Arilloteles 
10. Metaph. cap. 6. Sc confiat ex definitione con 
trariorum : Sed totum hoc convenit vitro Sc vir 
tuti, de quibus loquimur in prafenti: nam funt 
fub eodem genere nedum remoto , quod eft qua 
litas, fed etiam proximo , quod eft habitus mo 
ralis , Sc maxime diftant inter fe, faltem in gene 
re moris: Tum quia virtus Sc vitium conftituun- 
thr perratiohes boni Sc mali, tanquam per pro 
prias differentias , ut docet D. Thomas fupr.a 
qu. 54. art. 3. nihil autem fic diftat in genere mo 
ris , ficut bonum a malo. Tum etiam , quia virtus 
moralis ex fua propria differentia inclinat ad 
a£tuin confonum Sc conformem rationi redtae, 
vitium vero ad adtum eidem rationi difiontim : 
haec autem duo per ordinem ad regulam ratio 
nis, adeoque in genere habitus Sc inclinationis 
moralis maxime diftant; ficut in genere motus 
localis, maxime diftant furfum Sc deorfum, an 
te Sc retro. Irem vitia quae per fe tendunt contra 
rationem naturalem, Sc virtutes morales acqui- 
fitas,func in eodem fubjedto, nimirum volun 
tate, vel appetitu fenfitivo. Demum ab eodem 
fubjedto fe mutuo expellunt, nam ad ingreffum 
virtutis in voluntate, vitium oppofitum expel 
litur , vel diminuitur, Sc e contra ; ita ut in gra 
dibus intenfis nunquam coexiftant, ut experien 
tia ipfa reflatur: Ergo opponuntur inter fe con 
trarie , contrarietate diredta, Sc proprie dicta. 
Dico fecundo, nullum vitium proprie Sc di- 5* 
redte contrariari virtutibus infufis. Eft contra 
Zumcl hic difp. 1. concluf. i. ubi fine ulla diftin- 
dtione affirmat, vitia diredte contrariari virtuti 
bus infufis, Sc contra Montezino difp.i. num. 
16. Sc Aravium dubio 1. Sc alios, qui licet conce 
dant vitia naturalia, feu quae per fe tendunt con 
tra rationem naturalem, non contrariari dire 
dte virtutibus infufis, contendunt tamen vitia 
contra fupernaturalia ,feu quae afeendunt ufque 
ad praecepta Sc motiva fupernaturalia , iifque fe 
immediate opponunt, virtutibus infufis propris 
Sc diredte contrariari.
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.