Object: Continens Tractatus de Beatudine, de Actibus humanis, eorumque Moralitate, de Virtutibus ac Donis, de Vitiis ac Peccatis, & de Legibus, nec-non Dissertationem Theologicam de Probabilitate (3)

tractatvs primvs 
DE V LE IMO fiet E HOMINIS 
ejufque beatitudine. 
U M omnis humana adtio ex finis A 
amore proficifcatur, Si finis fe ha 
beat in moralibus, ficut primum 
principium infpeculativis: priuf- 
quam in hac fecunda parte de hu 
manis adtibus, moralibufque operationibus dif 
feramus , de ultimo fine hominis, ejufque bea- 
titUdine,Tradtatum inftituimus, in quo qua: do 
cet D. Thomas quinque primis qusftionibus ex 
ponemus. Foelix autem initium, quod ab ipfa 
roelicitate deducitur; fe eurum , quod finem at 
tingit : nec minus faelicem, fauftumque exitum 
fperare aequum eft, cujus adeo,foelix pratcefterit 
initium. 
SE Se 
ite) iSl 
B 
dispvtatio i. 
De ultimo fine hominis, 
%/id qitafltonem /. Divi Thornu. 
I NteniieeIs S. Dodfcor finem ultimum 
creatura: rationalis in particulari declarare; 
ab univerfalioribus incipiendo, tradfcat in 
qua:ftione prima de ultimo fine in communi; 
adturus poftea de ultimo fine in particulari, feu 
ie beatitudine hominis. 
Articvevs Primvs. 
VtYtim homini conveni At agere propter 
finem ? 
S Upponenda hic ea funt, qua: in fecun 
do Phylleorum de finis exiftentia, quiddita- 
te , Sc caufalitate , tam in adtu primo, quam in 
adtu fecundo , tradi folent: moleftum enim & 
inutile forfan elfct, qtuvftiones illas Philofo- 
phicashic repetere. His ergo fuppofitis. 
Dico : homini convenit agere propter finem. 
Ita D. Thomas hic art. i. 
e fle difficultas circa Majorem propofitionem, 
Illa enim maxima : omnia qua fitnt in aliquo ge 
nere , &c. videtur coincidere cum communi 
illo axiomate , delumpto ex Ariftotele io, me- 
taph. cap. 2. Primum in unoquoque genere cfr 
caufa ceterorum : iftud autem non videtur uni- 
verfaliter verum : nam albedo v. g. eft primum 
in genere coloris , & tamen non eft caufa alio 
rum colorum : homo eft primum & perfedtifli- 
mum in genere animalium, Sc tamen non cau- 
fat ctetera animalia : item pundtum eft primum 
in genere quantitatis, & primus dies in genere 
dierum, & nihilominus neque quantitas a pun- 
«fto , neque aliquis dies a primo derivatur': Ergo 
idem dicendum de maxima D. Thoma;. 
Refpondetur tamen, hoc axioma recfte intel 
lectum efle univerfaliter verum, Sc fic debere 
intclligi : id quod eft in aliquo genere, feu 
ordine rerum ,%8c eft primum feu praecipuum in 
tali ordine , eft caufa omnium quz funt in illo 
ordine, in eo genere caufa:, in quo eft primum, 
feu praecipuum. Unde in ordine caufarum , quia 
Deus eft prior in genere caufa: finalis, efficien 
tis , Sc formalis extrinfeca:, feu exemplaris, in 
his tribus generibus, omnes caufa: creata: ab 
illo dependent. Quia artis navifadliva: finis ul 
timus eft navis , omnes fines illius generis ab 
illo fine dependent, fiye fciffio ligni, five do 
latio , five quodcumqtie aliud quod in tali arte 
& ejus annexis continetur. Similiter in guber 
natione regni, quia Rex elt prima catifa effi 
ciens , ideoProregcs, Judices, Sc omnes Mi- 
niftri , inquantum caufir efficientes guberna 
tionis , dependent a Rege in eodem genere 
caufa: efficientis. Cum ergo primum in ordine 
intentionis fit finis , qui fe habet inoperabili- 
bus, ficut primum principium in fpeculabili- 
bus; oportet quod operabilia ab homine, ut 
homo eft , in ordine intentionis , feu in genere 
caufir finalis, deriventur Sc caufenrur a fine,' 
feu propter ipfum appetantur ,& fiant. Unde 
Ad primam inftantiam refpondetur , quod 
cum albedo fit foltim prior inter colores, in ge 
nere caufie exemplaris ; ideo alii colores fio- 
lum in genere menfunj ab albedine dependent: 
Probat in argumento, fed contrd , in hunc conftituuntur enim Sc diftingutur fecundum 
modum. Omnia quae funt in aliquo genere, de- quod ad illam magis vel minus appropinquant. 
rivantur a principio illius generis : Sed finis eft u - 1 L u - 
principium in operabilibus ab homine , ut pa 
tet ex Philofopho a.Phyfic.Ergo omnia operabi 
lia ab homine , ut homo eft, derivantur Sc cau- 
fmturafine : fubindeque fiunt propter finem, 
eo quod caufalitas finis confiftatinappeti, feu 
in eo quod aliquid fiat propter ipfum, Sc gra 
tia ipfius. 
In hac probatione D. Thom*, foltim poteft 
Tom. III. 
Similiter etiam ajia animalia dep‘endent ab ho 
mine , in genere folutn caufie menfurantis & 
exemplaris : quia tanto funt perfedtiora, quan 
to magis naturales eorum inftindtus accedunt 
ad rationem hominis. 
Id vero quod fubjungitur de primo pundto 
lineie, & de primo die, non eft ad propofitum i 
quia pundtum Sc dies folum funt priora in exe- 
eutione, five ordine durationis; maxima autem 
A ij
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.