“fSonmilia 
Non enim ab ullo difcenssmeg; lege de primitiis haec differentemaudiens, fed a'confcientia do 
dtusfacrificitillud obtulit. Propterea no defcedo ad'pofteros(ermoe:fed circa priores homines 
uerfo:quando nondum litrerae,neq;lex,neg; propheta,& iudices, fed folus Adam cum filiis erats 
nt difcas,g innatura bonorum & contrariorum [ciétia prius erat repofita. Vnde.n.didicit Abel, 
 bonum effet offerre,g bonum Deum uenerari,& in omnibus gratias ageretQuid igitur Cain 
nonobtulit:Obrulit quidem & ipfe, fed non fimiliter. Et hinc uero rurfam confcientia:cognitio 
apparet:quoniam enim honorato inuidens de cede deliberabat :dolofam celabat fententiam:8 
quid inquitt A ge egrediamur foras. Alia figura charitatisenim fimulatio.fentétia alia:fratricidii 
enim deliberatio.Et nifi malum confili@ putabat , quare ipfarm obumbrabat:& poft commiffam 
necemm rutrfam a Deo interrogatus. Vbi eft Abel frater tuuse Inquit, Nefcio:nunquid cuftos fra’? 
tris mei fum ego: Quare enim negati Non patet, @ condemnabat fe ipfam uxhmenter: Sicut enf 
ipfius pater feab({conderatsita & hic negat,& poft redargutionem itegs inquit: maior eftiniqui » 
ras mea, ut ueniammerear. Gentilisautem hac non tolerat.Eia igitur & adillum loquamur:8e 
quod in creatione fecimus,non fcripturisti, fed è rationibus certamina contra illosmouentess 
hoc & circa confcientiam nync faciamus. Etenim & Paulus hoc mouit argumentum aduerfus il 
los pugnans. Quid tandem eft @ dicunt: Non eftnobis perfe apertalex incòfcientia pofita:nec 
gam naturz Deus inferuit. Vnde igitur,unde ind de nupriis,de cadibus, de teftamentis, de depofi 
tis:de proximisnon opprimendis,de infinitisaliis leges apud eos fcriplerunt legiflatorest hi qp 
peprafentesforte a primis didicerunt:& illi a prioribus: & rurfam a fuperioribus ifti. Qui uero 
ab initio & primi apud eos leges tulerunt,a quo didiceruntinon patet, qa confcientiat Neg; enî 
dicere poffent,q cum Moyfe fuerint:qprophetasaudierint:quomodo eni q gentiles erant? Sed 
pater, ga lege, quam,hominem fingens Deus,ab initio ipfi pofuit, ab hac & leges pofuerunt, & 
artes inuenerunt, & alia omnia:etenim & artes fic coftitute funt:poftG ad ipfas fponte deventum 
eft ab initio.Sic & iudicia:fic & poena diffinitefunt.Quodnempe & Paulus dicit. Quonid enim 
& Gentilia multi contradiéturi erant,& di&uri:quomodo Deus homines qui fuerunt ante Moy: 
fem iudicabat:non mifit legiflatorem: non'legem tulit:non prophetam parauit,non apoftoliino 
euangeliftam? quomodo igitur ab ipfis poenasexigit:V olens Paulus demonftrare:g per fe difci 
facilem habeant legem:& agenda manifefte (ciebant:audi', quod inquit. Cum enim gentes qua 
legem non habent naturaliter ea quelegis funt, faciunt : eivfmodi legem non habentes,ipfi fibi 
(unt lex: qui oftendunt opus legis fcriptumm in cordibus fuis: quomodo fine litteris: teftimoninm 
redente illisconfcientia ipfog', & inter fe inuicem cogitationum accufantium aut etiam defen-7 
Jdentiumzin die qua iudicabit Deus occulta hominum fecundum euangelium meum per ihefom 
chriftums:& iterum.Quicung; enim fine lege peccauerunt:fine lege peribunt: & guicung, inlege 
peccauerunt:per lege iudicabuntur.Quideft fine lege peribunt: nonlege accufante, fed confci 
entia,& cogitationibus. Siuero legem non habuiffent cofcientia:nec ipfos perire peccdtes opor 
tebat.Quomodo enim,fi finelege peccauerunt:Sed cum fine lege dicit:non hoc dicit, qnonhar 
bebant lege:fed q non habebant Iegem feriptam:naturauero legem habebant:& rurfum . Glor 
ria autem & honor, & pax omni operanti bonum, ludao primum & Graco.Hac autem dicebat 
de fupioribus loquenstemporibus,qua ante chrifti preefentià fuerunt. Et Gracum hicuocatnon 
Idolatramsfed deum quidem folum adorantemnziudaicarum uero obferuationum neceflitati non 
deditum,{abbatifmis dico, & circacifioni, & uariis purificationibus: fed fapientiam & pietatem 
omnem exhibentem.Et rarfum de ecodem differens inquit. & ira, & indignatio, & tribulatio,& 
anguftia fuper omnes animambominis operanris malum,ludzei prima, & Graci. Rurfum hic 
Gracum uocat obferuatione Iudaica liberatum.Sì itaq; neq; legem audiuit:neg; cum ludais cò 
trerfatuseft:quomodo eritipfi ira & indignatio, & tribulatio malum operanti: Quoniam intus 
confcientia habebat increpantem,& docente , & erudientem in'omnibus. Vnde hoc manifeftit 
ex iisinquibusalioscaltigauit peccantes:leges tulit:iudicia conftituit. Hoc igit manifeftans Pau 
lus deuiuentibusin uitio dicebat:qui cum iuftitiam Dei cognoniffent : quoniam qni talia agiit di 
gni funt,mortenon folum qui ea faciunt:fedetid qui confentiunt.Et unde fcierunt:guolitas Dei 
tft in improbitateuiuentes puniri? under ex iisin quibusaliosiudicabant peccantes.Si enim tna» 
lum effe n$ putes cedem:cum homicidam caperis:fententia tua non punies.Nifi malum effe pu 
tesadulterare:cum inciderit adulter:liberes ipfum a poena.Si nero & inaliog: peccatis leges {cri 
bis:& poenas definis:& feueruses iudex: quam habere poffisexcufationemi quibus ipfe peccas, 
dicens te agenda ignorare; Moechati eftis & tu,& ille, Qua re illum quidem punis: te nero uenia 
gnum