5 xS DISPVTATI 
O TERTIA 
malae ex natura fua , v. g. odium Dei, ut nullo 
modo pendeat malitia earum ex diCtamine intel- 
leCtus 5 & alite ita intrinfece bons ex natura fua , 
v. g. honorare Deum, ut in fua bonitate non de 
pendeant a judicio intelleCtus: Ergo diCtamen 
rationis naturalis non habet rationem legis ref- 
peCtu illarum,, fedipfa natura rationalis, cui con 
venientes aut difconvenientes funt. 
Confirmatur : Prscepta legis naturalis non 
continentur in aliquo diCtamine libero humani 
aut divini intellectus: Ergo nullum tale diCtamen 
habet rationem legis naturalis, fubindeque ipfa 
natura rationalis in qua continentur utillicofor- 
mia, rationem legis naturalis habebit. Confe- 
quentia patet, quia prscepta legis naturalis in 
lege naturali contineri debent,ficut prscepta ar 
tis continentur in arte. Antecedens vero proba 
tur , quia praecepta naturalia habent in fe necef- 
fariam connexionem ex terminis, ut bonum eft 
faciendum , malum eft vitandum: Ergo indepen- 
denter ab aliquo diCtamine libero intelleCtus 
humani aut divini funt talia , fubindeque non 
continentur in tali diCtamine. Patet confequen- 
tia, quia quae habent necelfariam connexionem 
ex terminis, independentia funt ab aliquo diCta- 
mine libero etiam divini intelle&las, ut patet in 
creaturis poffibilibus , quae quia necelfariam ha 
bent connexionem cum fuis principiis eflentiali- 
bus & quidditativis, independentes funt ab ali 
quo judicio libero , etiam divini intelleCtus;unde 
non cognofcuntur a Deo perficiendam vifionis, 
fed per fcientiam fimplicis intelligentis, ut in 
TraCtatu defcientiaDei declaravimus. 
Ad objeCtionem refpondeo , in aCtibus intrin» 
fece malis , vel intrinfece bonis, duplicem boni 
tatem & malitiam reperiri; aliam in ede natura:, 
aliam in elfe moris, primamque non defumi per- 
ordinem ad aliquam legem ,fed penes convenien 
tiam aur difeonvenientiam ad naturam rationa 
lem , ut intelligitur habere inclinationem ad bo 
num confideratum in elfe naturs , antecedenter 
ad omnem legem ; fecundam vero fumi proxime 
quidem per ordinem ad diCtamen rationis natu 
ralis , remote vero per ordinem ad legem acer 
nam ; & fic diCtamen rationis naturalis ,ut eft 
participatio qusdam legis sterna:, habet ratio 
nem legis naturalis, in ordine ad illos aCtus. 
Ad confirmationem , nego Antecedens, & ad 
illius probationem dico quod prscepta naturalia, 
ut bonum eft faciendum , malum eft vitandum , 
poffunt dupliciter conliderari •, uno modo per 
modum quidditatis Sc cujufdam eflentis poffibi- 
lis, & fic nullam dependentiam habent ab aliquo 
diCtamine libero etiam intelleCtus divini,ficut 
alis creaturs poffibiles, fed prout fic prsfuppo- 
nuntur ad illud, fubindeque a Deo cognofcuntur 
per fcientiam fimplicis inteiligentis. Alio modo 
poliunt confiderari per moduexercitij ,quatenus 
fcilicet procedunt a Deo in ordine ad obligan 
dam creaturam rationalem ad reCte operandum , 
& fic dependent a diCtamine praCtico intelleCtds 
divini, & continentur in diCtamine rationis crea 
turs rationalis, quod eft participatio qusdam 
divini diCtaminis. 
Objicies fecundo:Si lex naturalis non confi- 
fteret in ipfa natura rationali fecundum fe & fe 
cundum fua prsdicata quidditativa confiderata, 
fed in aliquo diCtamine libero Dei, vel in aliqua 
illius participatione, fcqueretur Deum potuifte 
non prscipere homini aCtus honeftos naturaliter 
neceflarios , ut amare Deum , parentes colere; & 
A non prohibere illi aCtus intrinfece malos, ut me&a 
dacium, furtum, & odium Dei,fubindeque ho 
minem pofle fine culpa omittere primos actus , 
&■ elicere fecundos,cum nihil fu peccatum, quod 
non fit contra legem , ut confiat ex definitione 
peccati, qus communiter circumfertur ex Augu- 
ftino : Sed hoc videtur abfurdum : Ergo & illud. 
Sequela Majoris videtur manifefta, nam omne 
diCtamen liberum potuitnon efiein Deo: Ergo ii 
lex naturalis fit aliquid dependens a diCtamine li 
bero Dei, &non ipfa natura rationalis, potuit 
Deus per talem legem non prscipere homini 
aCtus honeftos naturaliter neceifarios , 8c non 
prohibere aCtus intrinfece malos. 
B Refpondeo negando fequelam Majoris ,& ad 
illius probationem dico, quod licet Deus abfolu- 
tc potuerit non habere diCtamen, quo praeciperet 
‘homini aCtus honeftos naturaliter necslfarios, & 
illi prohiberet aCtus intrinfece malos; ex fuppofi- 
tione tamen voluntatis creandi naturam rationa 
lem, & eam gubernandi, non potuit non velle 
prohibere tali creaturs aCtus intrinfece malos,6c 
prscipere aCtus honeftos naturaliter necellarios. 
Sicut enim pofito aCtu libero promittendi,ce- 
cellitatur ad aCtum implendi promilTum, & poli- 
ta voluntate revelandi aliquid, neceffitatur ad re 
velandum verum ; ita fuppofita voluntate crean 
di & gubernandi hominem,neceffitatur ad fapien- 
C ter regendam creaturam intellectualem k fe con 
ditam , & adeurandum ut vivateonformiter fus 
naturs: non poteft autem illam reCte gubernare, 
nifi prohibendo aCtus malos, qui repugnant fini 
ad quam ex natura fua ordinatur, & prscipiendo 
aCtiones liberas intrinfece bonas, qus ex natura 
habent necelfariam connexionem cum illo. 
Objicies tertio contra fecundam conclufio- 
nem : Lex naturalis femper manet in cordibus 
noftris;unde Apoftolus & SS. Patres fupra re 
lati dicunt eam elfe feriptam in cordibus b omi 
num : Ergo illa non confiftit in aCtu , qui fluit, & 
tranfit, fed in habitu, feu in lumine intelleCtuali 
in aCtu primo confiderato, quod durat & per- 
j-j manet. 
Confirmatur : Lex humana, non folum ut eft 
aCtuale judicium legiflatoris , aut fubditi, fed 
etiam ut eft permanens fignum in aliqua feri- 
ptura, aptum ad excitandum talem cognitionem, 
dicitur lex : Ergo pariter lex naturalis, non folum 
ut eft aCtuale judicium , fed lumen ipfum rationis 
in aCtu primo, ex fe aptum ad talejudicium exci 
tandum , vera lex dici poteft. 
Ad objeCtionem refpondeo , quod ficut licet i 
conficientiaformaliter fit aCtus quidam rationis, 
feu aCbualis notitia, ut ipfum nomen prs fe fert, 
& Tullius docet libro de feneChite, ubi fic ait: 
Confctentia eft bene aEht vita, multorumejue bene- 
g faElorum recordatio jucundiftima; tamen quando 
que a Patribus accipitur inTenfu caufali , & fi- 
gnificatur nomine fui principij, fcilicet habitus 
finderefis,ideoqueab Hieronymo appellatur fin- 
derefis, a Bafilio naturale judicatorium, 8ck Da- 
mafeeno lux noftri intelleCtlis: ita lex naturalis, 
quamvis formaliter fit aCtus vel opus rationis, 
tamen interdum accipitur a Patribus in fenfu 
caufali ,pro ipfo lumine naturali intellectus, & 
habitu finderelis, fubindeque dicitur manens & 
feriptain cordibus noftris. 
Ad confirmationem , conceffb Antecedente, 2<3j 
nego confequentiam, & paritatem ; nam lex hu 
mana feripta perleverat in feriptura per modum 
aCifts fecundi habitualjter permanentis,in quo