5 6y
Liber Quartus.
3 66
quia virtutis opus per felaud£,honor5, & gloria prome- A ratur.femperex fuo genere, & natu raTuntfpecies Inani»
B
v- - «/dicitur; Sic luceat lux veftra cora ho-
vt videant opera veftra bona. 3 Apottolus quo-
cue-prouidentes, inquit,bqna.nontantumcoraDeo, fed
gicori hominibus; fapiens etiam nos admonet,vt cu
riboni nominis habeamus:qmn.& multi fapictcs, & -p-
I 5 dftudio laudis, & honoris plurima praelate geffe-
V nde i Ile- Honos(inquit)aht artes,& oesad ftudia,
accidimur glori*. Refpondeo.Chriftu Matth.d .monuif-
fnos.Namattedite.inqu.t.neiaftitia.veftrafaciatiscq-
ramlhominibus» vt videamini ab eis: ac poftea fubmngit
/p inanis glori? cupidis;Amen dico vobis, receperat mer
HL. Vinus, itaqsamanda, & colenda fe.
tinneftas.n.per feeft expetenda._Ec £ Um obijcitur; laude,
^commendatione eft digna: R ncl eo; Vethm eft i Secum
ita fit vinus proinde eft colenda, quia perfe l^udioi lis,
&honorabilis, noneoquidem, vt obeamfas fic!l umana
laudem, & gloria venerari, fed vt ftudiose,& bene agat,
«umvinati, & honeftati laus, & gloria debeatseam aut6
expeftaredebemus a Deo , apud que vfrtus, & honeftas
certam habet laudem ,&r commendationem,iuxta illud
Apoftolide ludfo.qui vere eft circucifus corde in fpiritu,
oon littera,cuius laus non ex hominibus , fed ex Deo eft.
Quinto quaeritur, quot na fint, &dicantur filix Inanis
glorisiRhdeoexGre.lib.j i. Mor.c.3 i.S.Th i.i.sj.iJ t.
i.4.A!ex.p.».q.ij7.m.io.Nau.c.i3 n.xo.efl'e fcptc,& ,p-
ptereaa quibufdam inanis gloria pro capitali vitio po
nitur,Superbia exclufamiut.n.i Ili, fuperbiam inter capi
talia crimina numeranda non effe, quia eft orum fons,&
otigopeccatorum,vtdocet Greg.lib.31. Mor.c.3 i.Cois
th opinio fuperbia inter capitalia pecccti recenfet,& ad
ea potius Inanem gloria, & filias eius reuocat. Sunt itaq;
Inanis gloria,filis feptem hx.qux fequuntur.teft Greg.
loco cit.Ia£lantia,Nouitatu,vel Nouarum rerum cupido
Hypocti(is,Pertinatia,Difcordia,Contentio,lnobedien-
tia;hscenim omnia funtquida immoderati voluntatis
effetius,quibus homo praeter modum propriam excelle-
tiam affe<ftatfaiftis ; & verbis.
lallantia, eliquia quis fe immodice extollit,&effert. £
C^ui fi fe laudet ob rem malefactam, falfam, vanam vel
inutilem,peccatiquddficum graui hominis detrimento,
lethalis erit culpa .Velut file aliqua in arte.adminiftra-
tione,veldifciplina peritum, & expertum prxdicet,cam
tamen fit ignarus,rudis,& ineptus.
Cupiditas nouitatum, aut rerum nouarum, cu nimia
eft,ikimmoderata,culpa habet, lethalequide, qh graui
damnoquemq afficit,autfinis deprauatus exquiriturive
nialemver6,qiieftde re vana, inuti)i,& leui. Qui igitur
noua ciboru, epularum, veftium,ludorum, fpcClaculoru,
&fimilium rerum genera in ciuitatesinuehunt, qui reru
nouarum inuenta,finecaufa introducut,in vitio,&t culpa
fune. Qui item nouas opiniones in fcholas inducunt, me
rito notantur, Scarguuntur. Hypocrifis,eft vitium.quo
quis/aftis vitae integritatem, &fanCtimoniam fingit,ac
hmulat,cupiens,& ftudens bonus haberi,& praedicari.
Pertinacia,vitium eft, quo quis fuo iudicio adhaerens,
aliorum fentemiae non cedit, is enim dicitur Pertinax,
qui fiis fementix,& iudicij nimium eft tenax:quare per- ^
tinacia,voluntas eft,8cftudium vincendi in eo,quod quis
iudicat.;
Difcordia,eft qua quis fuae voluntati adhxrefcen$,alie-
na voluntati minime confentit.
Contentio ,quaquiscumalio pertinaciter decertat.
Inobedietia,eftvitm, quo os imperata facere recufat,
ac refugit. Qua aliqn generale crimen eft, aliqh fpeciale
a reliquis dillinCtum.Generale eft,cum leges,&iura per-
ffingimus, cum contra iuffa, & praecepta delinquimus;
fpeciale vero,cum eo animi affedlu peccamus,vt iulfa,oc
imperata violemus: adinobedientiam.n.,vt talis fit,vo-
iuntas,iScamornoparedi fuperioris imperio requiritur.
Annotandum eft in his tunc lethale culpa ineife, cum
Froximograuedamnuinfertur , aut grade aliquodimmi
net peccati periculu,autcum in deprauatu finem animfi,
« tuetem intendimus. Deinde,fciendu eft, aliqua ex his,
qtaunus,interdii,ex alijs peccatis oriri,talis eft Coten-
erimacia , 8c Difcnrdia, q vitia fxpeortu habent ex
wu tCrea> fx P'us in finem alium maludiriguntur.ve
fiy poctifis, & ladlantia ob lucrum comparadutn.At
ro lllie « alijs peccatis enafeatur, fiue in alii fine refe.
Inftit.Moral. Pars 1,
gloriae,qrfi quiddam fuperbix proprium retinent fibi,ni-
miru proprix glorix,& excellentiae ftudium,& amorem.
'Ve ambitione.
P
Cap. xmi.
Rimo qritur,In quonaconfiftat Ambitionispraui-
tas? Rndeo .cumS.Th.i.z.q. 13 1.Alex.z.p.q. 141.
m.7.inco,q> fit immodicus honoris,poteti?,vel di
gnitatis appetit* . Cupit ambitiofus honores,dignitates,
imperia.publicas reruadminiftrationes,dominat s & ali
os honorificos titulos,& gradus . Ex quo fit vt Ambitios®
a fuperbo differat,q> hic exteris olbus excellere cupit,ac
fludet,& j)indenemini fubijcijille verojpropriu honore,
& dignitatem,potetiam,& dominatu affedlat. Diftingut
tur etia Ambitiofus ab inanisglorix cupido,quod ille ad
potentia,imperiu,dominatu afpirat auide,hic vero amae
honorari, & clarus haberi. Qiiofit.vt in appetedis benefi
cijs Ecclefiafticis; aut inpublicaru reru adminiftrationi
bus poffic qs diuerfis ronibus in fuperbia, ambitione , in
ane gloria, auaritiam,&; arrogantia incurrere.Si.n.pdi-
<fta coaipifcatjVt alijs excellat, eft fuperbus;fi potentia
& dominatu valeat ambitiofus:!! laude,& gloria huma
nam aucupatur, glorix cupidus: fi lucru appetit, Auarus
Arrogans vero eft.cum vitra vires fuas publica officia,&
admimllrationes affedlat,& cupide confedlatur.
Secundo quxritur,qn Ambitio (it Ixthifera? Rndeo,eo-
de modo effe de Ambitione dicedum,quo de inani gloria
diximus. Nfi fi quis ex re mala, vana,inutili,falfaue ho
nore aut dignitatem concupifcat, peccat: it6,fi malis ar
tibus,ac modis cotra ius,&fasea libi coparetsfi ad malu
fine dirigat, fi indigne ea retineat. Indigne aute vf acq-
rere.vel retinere is,qui cotra lege naturalem,diuina, vel
humana fibi ea coparanerit,vel ante qfita retinuerit.Ide
plan^ eft diccndu de Arrogatia, q pfumptionem appellat
peccat enim , qui cum fit rudis,imperitus,inexpertus,ali
quaue alia rone minime idoneus, rerupublicaruadmini
Arationes appetit,vel alfumic libi,vel fufeipit ec oblatas.
c DetAuantU. Cap . XV.
Rimo qritur ,cui virtuti Auaritia fe opponat? Rn.
deOjciimS.Th.i.i.q.iig.ar.i.Alex.i. p.i4i.m.8.
Nau.c.z^.n 69 liberali tat i, &Iuftitix: na lufticite
eft tribuere cuiqjquod fuu eil.Auarus autem,aliqn etiam
quod alienueft,fibi retinet,vfurpat, &occupac Liberalis
viri eft ex fuis bonis alteri gratis aliquid dare,eo affedlu,
& animo, ut donet,conuenientertn redi? roni, nimirum
ijs, quibus?quumeft,&ficutoportet;Auariis vero fuorii
bonorum nimium eft tenax : quo fit, vt ad reftituendum
compelli debeat,qh contra iultitiam peccat, non autem
fi contra liberalitatem agat, nam qh agit contra liberali
tatem.folum fua alteri denegat,qh vero contra iuftitiam
alteri eripit,quod fuu eft,aut quod eft alienu,fibi retinet.
Secundo quxritur,in qua materia,& re obiedla verfe-
tur Auaritia?RefpondetS.Th.2,2,q.iiS.ar.j.&:3.Alex.z.
p.q.141. m. 1. in pecunijs,& diuitijs pter modu acquiren
dis , augendis,conferuandis, & retinendis: vnde auaritia
opponitur liberalitati.Eft itaq;Auarkia,nil aliud,nili im
modica lucri cupiditasjlucrum autem maxima ex parte
in re pecuniaria conliftit, & ex ea comparatur.
Tertio qu?ritur,quot, &quxnam finr Auaricixfilix?
Rhdeo,ex Greg.lib.3 1. Mor.c.3 i.S.Tho.j.i.q ng.ar.g.
Nau.c.ij.n 72.A]ex.p.i.q,i4i-m.i.&q.i44 m.I.effefex
vitia,quorum caput, & origo eft Auaritia, videlicet,Du
ritiam cordis,& Immifericordia, qua neceffaria ad vits
vsfi inopi denegacunNimiam mentisfollicitudinem,di-
uitix namq; auari animfi follicitant, & anguntjearumqs
curx velut fpinx pungunt,& cruciant.Tertia filia Auari-
tix.eft violentia,qux fxpe alijs infertur.Quarta eft Perfi
dia,qua fides in promiffis,pa<!lis,c6uentis,& rebuscredi-
tis frangitur,atq;violatur;Quinta,Periuriu:Sexta Fraus,
&Dolus,qui innegocijs contrahendisfxpenumerqinter-
cedic.Et quauis huiufmodi vitia ex alijs oriatur, frequen
cius tamen ex Auaritia enafcuntur.Ex didlis cernere eft,
quando Auaritia fit lethalis.tunc enim eft,quaadoea in
fert alteri graue detrimentum, & damnum.
De Luxuria» Cap. XVl>
P Rimo quxritur, Qiiare luxuria dicatur capitale vi
tium? Refp6deo.cumS.Xh.i,j.q.i53.a.4.AIex.2.p.
Q. 1 q-143-
P
