371 
Intentionum Moralium. 372 
t.q 
irt.tf. 
ra.aut leuiora reputltur ex co,qu6d pugnent,cum maio 
ri, minoriuc virtute , id tunc accidit quando in reliquis 
funt paria. Et idcirco etia in naturalibus,non ideo,# vi 
fus fit taftu nobilior, peior eft priuatio vifus ,quim ta- 
«ftusiqm ftatim atq;animal taitu vacat,expers vit$ eft, 
non tamen, quia vifus amittitur ideo animal vita caret. 
Vni item virtuti aliquando multacrimina opponuntur, 
vt iuftiti* plura iniuftiti* vitia: quare tunc peccatorum 
in^qualitas, non ex vna virtute,cui aduerfantur,exori- 
tur, fed ex varijsobieiftis, & circunftantijs. 
• TVi Quarto quatritur, An peccata fint alia alijs deteriora 
B.TB0.1. ex eo ^ q U ^(J cxcaufa niaicri, vel minori proficifcantur£ 
7 3' Rtfpondeo, modo in meris fit squalitas,effegrauiora. 
nam peiiis, & grauiuspeccat, qui ex indu.ftria,&dedita 
opera delinquit, quam qui per ignorantiam : peiiis item 
agit,quifcienter,&fp6te peccat, qua qui metu adaddus, 
aut violentia compulfus. Praeterea, minus eft fiagitium, 
quod vehcmeti animi perturbationecommittiturjquam 
quod nullo fenfus,& appetitus impulfu.Eadem ratione, 
maiora funt crimina , qu» finis peioris gratia perpetrat . £ 
Quinto quaeritur, An peccata fint maiora ex eo etiam 
S.Tho. 1. capite, # ex circunftantijs deterioribus oriaturfRhdeo, 
»■ q- 73. efie:quod tripliciter cotingit.Primo medo, q.avni,&no 
*rt-7- alteri peccatocircunftatia accedit :vt fi Titius, & Caius 
adulteriu admittant, 6c Titius fit votocaftitatis adftric- 
tus. Caius vero folutus.Secudo modoqn crimen plurium 
concurfu circunftantiaiuaugetur:,& ficparricidiu, tefte 
Cicerone in Paradoxo.3. peius eft fimplici homicidio, # 
parentem,inquit,necare, eft eum occidere,qui te genuit, 
qui aluit,# inftituitj&crudiuit,qui in domo,& republica 
collocauit. Quibus verbis non fignificat in parricidio tot 
ineffe prauitates,quot funt pdidlc circunftanti* : fed par 
ncidiu ideo maioris etfedeformitatis,qm iuftitia,& pie 
tas in parente violatimq duo merito ponderanit ex eo,# 
parens filiii gignit,educat,inftituit,informat,& in domo, 
ac republica,collocat.Tertio modo,^mcircunftancia ma 
iorellex magnitudine materiae; vt fi quis furto furripiat 
ingens auri argentiuc pondus,alius vero multo minus. 
Quod aliunde etiam peccata fint alia alijs c 
deteriora. Cap. XX. 
Rimo queritur,An peccatorum magnitudoex 
damno,&detrimeiitoil(atoaugcatur?S.Tho, 
"S r >idet augeri, fed diftitiguit in hunc modum. 
art.3. g Si damnum eft prseuifum,& voluntarium,au 
get direCte perfe;fi vero fit pr*uifunum,n6tnvolutariu 
auget quide,fcd indirecte. Si autem neque voluntarium 
fit,neque pr;uifum,tunc ex accideti fubfequitur,auc per 
fe direClo.Si primo modo,non auget, licet pfnis iure hu 
mano irrogatis fubijciatur : vt fi quis rei illicitae dabat 
operam cotrahit irregularitate ex homicidio,illud opus 
quamuisfine culpaconfecuto.Si vero fecundo modo,tuc 
auget magnitudinem peccati . H^cfere S Tho.At contra 
has S.Tho.regulascft argumentum. Qui alterum incitat 
ad libidinem,& luxuria nocetei grauiffime,caufa.n.eft, 
vt gratiam,& charitatem amittat: & tn deterius eft ho 
minem occidere,quam f^minamad libidinem,& luxuria 
allicere.Item,qui publico verbo vel faCto alios ad pecca ® 
duminuitat ,&mouet,damno maximo eosafficit ,&tn 
grauius peccat homicida .Ergopeccatorum magnitudo 
ex damno no pedet.Caietanus, &aIijS.Thdifcipuli val 
de in his argumentis diluendis laborant. Sed horii fenten 
tijsomiflis,dicendum arbitror non femperdamnu illatu 
nouam peccati fpem adferre . Quod vt planius intelliga 
mns,animaduertere oportet qda peccata opere exteriori, 
alia vero interiore duntaxat voluntatis affeiftu , &a£lu 
compleri.Qu* exterius perficiuntur,ea nouam prauita- 
tem fufcipiunt,qu* operi exteriori ineft, fine fint voluta 
riadiredo per fe, fiueindirefto tacite, &implicite. Ec 
propterea homicidium eft facrilegum , fi quis clericum 
occiderit fcienter, aut per ignorantiam craflam.etiamfi 
nollet eueile clericum . Furtumquoq; eft facrilegum , (i 
quis fcienter rem facra furripiat,quis nollet effe fucra m. 
Et in his peccatis locum habet id,quod tradidit S.Th pec 
cati prauitaiern augeri ex damno, quo alteri fcienter, & 
vino nocemus. Ea vero peccata,quae terminantur.ac p- 
fiunntur interius,non omnem prauitaiern,& fpecietu ab 
A opere fumunt externo,nifidiredlo per fe voluntaria fint. 
Quapj? qui alterum attrahit ad libidinem arq; luxuria, 
haud fe fcandali fcelere obftringinnifi eo animo id fece 
rit vt peccet ille; nec qui publico fuo verbo, vel failo 
alios adpeccadum incitat, fcandali peccatum admittit, 
mfi eo animi affe&u cora alijs deliquerit , vt Illi ad pec 
candum moueantur. 
Ab obieila itaq;refpondeo-. grauius homicidam pecca 
re,quameum, qui ad luxuriam,& libidinem alium inui. 
tat,ac mouetis.n.in fcandali crimen non incurrit, qui al- 
licitad peccandum alium libidinisexplend? gratia,non 
vt ille a Dei gratia,& charitate excidat,peccando.At in- 
quies;Qui colilio,fuafione,prece,aut imperio, aut fuofa 
tioalteruad furandupermouet,fimulcum eo furtum co 
mittit,reus eft tum furti,quod ipfe perpetrat,tu eius pec 
cati,quod alius admittit ipfius cofilio,fuafione.hortatu, 
fce,udfu,velfa£to.R.hdeo,eum duplici furto numero di- 
itinCto teneri,vt reCte argumento probatur: at vero fi #s 
failo fuo,aut verbo alium adfuradu alliciar, Hc moucat, 
non k peculiari fcandali delicto, fed furto duntaxat f«o 
failo,vei verbo c6mifloc6tnacu!at;q.a fcandalii fpeciali 
requirit voluntatis affethim , quo quifpiam velit p£hn 
alienum,& alien$ grati^ iadtura.vt luo loco fufius dicet. 
Ex didtis apparet, non augeri peccad grauitatem ex eo, 
quod quifq;clam lethalem culpam contrahit,& ai* fu* 
affert interitum, quo a gratia, & charitate excidit: hanc 
enim animae mortem per fe diredld non vult: quamuisli 
direifd perfe vellet,tunc peccati deforrairas augeretur. 
Secundo quaeritur, An is, qui direito, & perfe verbo, 
■vel fa«fto, alterum permonetad mortem fpirituale ai*,. . 
grauius peccet,quUm is,qui alteri morte corporis inferti 18,1 ' 
Duae funt opiniones, primaeft Caietani i.2,.q.7j ,art.8. 2,1 1'^' 
alferStis eum grauius peccare, quia multo peior eft mors arc ''' 
ai* ,#cofporis:ergo fi vtraq; pfe direiffo inferatur,grani 
iispdlin erit mors ai*, #corporis;Secunda opinioeft alio 
rum, qui afferunt magis peccare eum, qui vita corporis 
adimuitum quia eft integra caufa mortis.cum this.qiu 
iuo confilio vel hortatu,velfadfo alium allicit ad peccan 
alum , non fitamftor ex toto alieni peccati, fed ex parte:, 
aum et ia,quia vita corporis fe mei erepta reftuuino poti 
at vero gratia, &charitas amiflapdt recuperari.Sed cer 
te probabilior eft Caietani fententia, quam eius ratio,& 
argumentu comprobat. Nec vero rdnes fecud* opinionis 
quicquam efficere videntur; alioqui.n. grauiuselfet ho- 
micidium,quaro crime,quo quispopulumaChrifti fide, 
& religione alienaret.Item,maius elfet homicidium,qui 
odium Dei, infidelitas, h*telis,delperatio:quiapcrh*c 
peccata a gratia decidi mus, in quam tamen per peniten- 
iiam redire poflumus, & tn vitam corporis lemel adem 
ptam nec recuperare,nec reparare amilfam poflumus. 
Tertio qustritur, An qui alterum diredld, &; perfe ad S.Tho.t. 
veniale ptim permouit, grauiuspeccauerit,# qui alium a .qu.7J* 
interfecit 1 Qusftionem monet, quod veniale delidfum art.i. 
maiuseft malum,quamquodcunque malum pocn*-ergo 
maius eft damnum quempia m ad veniale peccat u m per- 
mouere, quam vitam corporis auferre . Rndeo, eum qui 
.homicidiumpatrauit, hocipfo, lethalecrimen contra- 
xilfe;at vero , qui alium hominem in veniale,culpam in 
duxit , non hoc ipfo,in lethale crimen videtur incurrilfei 
Bamfolum fe obligaiiiccodelidfo, ia quod alter exeius 
confilio,& impulfu prolapfuseft, S.ThoT- 
Quarto qusrttur, Quo padfo damnu alterius hominis j,”.qu.7J, 
pr*uifum, non tu voluntarium augeat indiredld pecca- arti j, 
ti deformitate 1 Nam fi puifum,& cogitatueft,hoc ipfo, 
eft voluntariu,fiex peccatoenafcatur.S^pius auteadmo 
nui,in ijs peccatis,qu* exterius cdpietur,ex circunftatia 
etiam indireitd volutaria,l‘peciedefumi:ergoexea quo 
que peccati grauitas auget S.Th.plane docuit prjuilum 
accogiiatumdamnum,&no voluntariuaugere peccati 
grauitate indiredtdivtputa fiquis,inquit,ad furandu.vel 
occidendu domo egreflus,aliena fata coculcet id tn noles 
per fe,& direifto.In hac re negari non pot, quin huiufmo 
di perlona,& furti,vel homicidij co milii, Sc coculcat* fe 
geciscrimine teneatur,& ad hoc fulficit, fi coculcatiofe 
getis indiredfd fit voluntariamamcirciiftantia indireddd 
voluntaria,tribuit adtibus humanis bonitate,vel prauita 
te.Quod auteS.Thomas,damnum aitconcuicac* legetis 
augere indirecto furti,vel homicidij edmilfipiauitatemi 
ideo