Inftitudonum Moralium. 
ignorantia eoru,qu 
vel prxcepto c6pellimnr;& herefim,&cctera,quxc6tra 
fide crimina admittuntur,qrfi Fides eft in ratione; in ap 
petitu vero fenfus reponuntur peccata temperantis, & 
fortitudini contraria ; quia fortitudo, & temperantia ia 
eo appetitu reddere dicuntur. 
Tertio quaerit,An in fenfibusexternis,& mebris corpo 
lispeccata inhxrefcat.S.Th. .2.q,74.art.i.ad 3, cocedit 
quide in intellectu,& appetitu fenfus ineffe peccata, ne 
gat th in externis fenfibus,& mebris eorporis. Quidapu 
tant,no fibiS.Th conflare; quia qua rone in appetitu fen 
fus,& intelledtus peccata reponuntur, poniquoq; in fen (i 
aius debent; odsenim huiufmodi facultates, a voluntate 
inouentur,quamq per fe funt libertatis expertes. Prxte- 
reafficut error intelledtus, quatenus voluntarius,fxpe vi 
iio,& culpx tribuitunfic et in afpedfu fermcne,auditio- 
jie voluntaria frequeterineft peccatu.Adharc,exteriores 
niai.tradf.3 inor.c. i8’.Bonau.2-d.4i.art.i.q.Ric a:.d.4t; 
art. r.q.i.Mai.i.d.4s-q-1. peccata proprie;& pef fe;ac vt; 
ipfi loquuntur, formaliter folummodo elfe in adluvolun; 
tatis interiori, extrinfecus vero in adlibus reliquarum fad 
cultatfnqniadliis non funt peccata per fe,. fed per adhl, vo , 
luntatjf,perque funt volutarij,& liberi; q>hac vnica tofe - 
conantur oftendere;Peccatum eft voluntarium, & in ge., 
nere moris conrtitutumqat folus adfus volutatis interior 
eft per fe volutarius,& liberjeaeteri .vero funt extrinfecus j 
voluntarij, & per volutate in genere moris repofki, fine ; 
voluntate ,n.adfus quicunq; fit ille,genus folunaturaj.nd; 
mons habet: ergo folus voluntatis aditus interior eft per- 
fe malus, reliqui vero extrinfecus per internum adhi.sut, 
mali.Secunda fententia docet adfus externos,qui ex ma 
teria,& re obiedia,in qua verfantur,funt mali,fi accipian , 
tur,quatenus lunt rationis obiedta, effe malos per le;hoc- 
>1 
"* J 
■adfus funt fenfuu,& membrorum fundfiones, & opera,vt B eft ante voluntatem,ex le, & in le prauitate habere, non 
furtfi,homicidiu,percuflio, aduIteriu,detradfio:qui tame 
■adtus vitiofil'unt,& praui fuaprenatura.Dices;adf*qui- 
de exteriores trafire in externam materiam; fed peccata 
efle ipfos adtus immanentes.Sic Caiet. Conrad.i 2-.q 74, 
artic. t.&i.& Medi.Sc ali j S.Thomxdifcipuli;nihilomi- 
fius hoc facile refellitur:: dicimus enim adfus immanen 
tes, effe peccata, & catenusefle peccata , quatenus funt 
adfiones voluntaria- rationi cotrarix; fed ide et eonuenit 
adlibus exterioribus;- quippe qyi funt voluntarij adfus, 
quatenus peccata. Praeterea,S.Th-.VidetuTlecii pugnare: 
nam alibi,nimirum 1 2. q 8 i.art.i.'aperte fatetur adfus 
mebroru cxteriorfi aliquando elfe peccata letbalia Cer- 
tc-diffiten no poflumus, in adlibus externis peccata inef 
fe eade rone,qua funt in adlibus intelledtus appetitus 
fenfus,videlicet-quatenus adfus voluntarij funt.Atvero 
S. Th. (vt a J i j quida interpretantur) idecnegauit in me 
bris peccata inhxrere,quia in vniuerfum iam ante tradi 
derat,nimiru 1.2.q. 56 an.4 & 5. habitus-ftudiofos, vel 
ab ipfa voluntate; fi vero fumantur, vt funt facti,fuievt 
infadfo conii It unt,non funt prius mali,q voluntas fit ma. , 
la:vndeficot a voluntate mala fiunt, fic per mala volun- ; 
tate malifunt.Atvero oes adfus extern i, qui mali nosut. 
ex natura,& re obiedta,fed ex malo voluntatis aftedfu,& 
propofito.quomodocunque confiderentur, non funt male; 
g fe,fed £ malum voluntatis,& mentis propofitu;vt fi qs, 
inopi eleemofynam porrigatob inanem gloriam, prius., 
voluntaseft mala,quam largitio pecunix, &exipfovolu . 
tatis malo affedfu op s eft ma!u,noex materia,&reobie- 
dfa;atfi quis furetur,peieret,mentiatur, quisadfusipfi, ■ 
vt funt fadfi,a mala voluntate fint,furtum tn.pcriurium,: 
mendacium, vt funt rdis obiedta, per fe mala funt, non a , 
malo volutatis ftudio,& affedhnqth ante volimtatisadfii ; 
funt obiedta rdni difientanea. ex fe,& per fe funt obiedta ; 
cum redfa rone pugnantia,& inde eft,vt malam volutate , 
efficiant.Sic S.Th i.2.q.20. art.i.& *,.& de maloq.2.ar.j , 
Hxc opinio mihi magis probatur: tu quia voluntas (ver-. 
vitiofos in fenfibus externis, & in mebris minime inefle: C bi gratia)furandi, ideo eft mala,qa ixftdum eft furari,non 
5?.- n 11 1 o nO Kltll.C A ' O rT!l C 1 fl 0*1 /j o li a r>~. f m f R - f . J » /I I*. - A «.n ..1 ai. — - M ,, ... ,, nn ando ai I ' I-V-, fit I‘1 n 
& quia habitus, & adfusin eade hominis facultate fede 
habent, idcirco inficiatur S Dc dtor in externis fenfibus, 
& mebris peccata;rei:dere,hcc eft,habituum vittoferum 
adfusxum igitur aitS.Tho/vas,in corpcrismebris, & fen 
libus externis non efle peccata , nihil aliud dicere voluit, 
nifi in ipfisncnefkvitiamam vitia pro peccatis,& pecca 
ta provitijs fxpius ponumur.AIij intelliguntS.Th.fenteri 
tia in hunc modum,non quddneget S- Th. in corporis me 
hris,& fenfibus externiscife adticnes,q peccatotriblian- 
tur & culpx, quatenus a voluntate extftunt, & pendent: 
fed quod neget v 1 !a effe peccata eo modo,quo elie pofsut 
jti ratione , & fenfibus internis, vel appetitu fenfus; nam 
«n his facultatibus folent eiie peccata venialia,qux prx- 
neniunt plena m,&.- perfediam reis, & volutatis delibera 
tionem ,quamuis imperfedfam fequitur:at in membris 
corporis,& fenfibusexternis nonfofet eife talia peccata: 
quia vt ait S.Th 1 2.q.74.ar.2.adj.'membra corporis,& 
fenfus externi non funt principia adfioniim; hoc eft no fe 
aut econtrario;tum et qsperiurium,mendacium,furtu,,, 
homicidium,dewadfio,contumelia, adulterium per fe ip 
fa a redfa rde diflentiunt,ergo per fe funt mala.nam ma 
lum in moribus eft, q> a roe diferepat, & cum ea pugnat. 
Obijcies:Peccatum non eft,nifi. voluntarium:at volunta 
rium nihil eft,nili per adtum voluntatis internum.Refpd 
deo,peccata eife quidem adfus voluntarios,6if ]iberos;Ra, 
tionem item voluntarij, & liberi requiri ad adfus,mora 
les,quatenus fiunt, fine qua in genere moris nequaquam 
elfent, non tamen vt rationem, perquam fint in moribus 
mali:ac propterea in belluis, pueris, & amentibus,adfus. 
moris locum non habent,quia libere non agunt; At vero,; 
quo adfus voluntarius , liber fit malus in moribus, ind^ 
eft,quod a redfa rationeoiffideat, noautem ideo diffidet, 
quia fit voluntarius,& liber,fed quia citcaobiedfum ra 
tioni contrarium verfatnr. Nam quenudmodu ignis fuo 
calore exurit,& fuo pondere,ac lenitate fuperna locape- 
. _ I, tit: fednec in fublimefertur, nifi impedimentofemoto, 
fnouent,non fe excitant ad agendum fine aio,a quonam D nec vrit, nifi ligno, qif exuritur, propinquo: ficadtns,qui 
raliter mOuetur,& cui naturaliter parent.Nobis th(quic fit,eftjinalus in moribus,fed non nifi voluntarius,&j!iber., 
;J TU ..J 1 1-1. J _ * - fl. 
quiddeS. Th fcntentia iudicare velis) probabil nsvide 
tur,in fenfibus, & membris aliquando peccata inhxrere: 
multi cninffunt fenfuum adfus immaneres,vt degi-.ftare, 
Videreiaudire,odorari,qui adfus,vtex volutatis^irperio, 
& impulfu fitiut,peccato,& crimini dantur. Deinde,qUa- 
«is mebrorum adfusfxpetrafcant in materiam externa,- 
coiunguntur th cum motu,qui membris ineft: neto'; enim 
locutio fi c abfq; motu lingux,nec homicidium, aut furtiV 
abfque motu manuum. lnfuper,vt fupra docuimus,pec 
catu non femper eft adfus proprie acceptus,fed quicquid 
fe habet inftar adfus,quod legibus imperari, aut interdi 
ci poteft,laudari,vituperariuexuius generis funt Itare,fe 
dere,feuquiefcere,armatum, veftitumelie, in foro com 
morari, in ledfo iacere;hxcenim fingula prxcipi,ant ve 
tari queunt,& propterea in laude, aut vituperatione con 
fiffunt,& tamen adfus non fnnt. 
• QuanOqnxritur, An in adtibus reliquarumfacifttatu 
fmt peccata per fe intrinfece,an vero folii extrinfece, 
& per aliudfita vuafola volutate fint per £e,.&; intrinfe- 
At fi.opus malum fiiixiatiir,vt rationis obiedfum,,nonefl. 
malum,quia voluntariummam ante voluntatem eft rots. 
obiedfufn,& redlx rationi contrarium; ergo ante volun 
tate eft malumobiedtiim rationis.Si adhuc vrgeas:adfus 
redfx rationis eft bonus, quia voluntarius, & liber, ali 0 *; 
qui enim no eifet laude,& prxmio dignus:ergo adfus.mx 
lusno eft,nifi voluntarius,& liber fic.Rcfpondeo,in adii 
bus,qui fiunt,requiri omnino voluntarium, liberum, vt 
laudem,prxmium,vel ponant mereanturdtem, vt fint in 
laude,vel culpa:at quatenusjopera funt rationis obiedta, 
voluntatem non poftulat,vt fint mala, quoniam ante om 
nem voluntate,furtum,homicidium, adulterium, periu 
rium,medaciiitn,vtfunt rationis obiedta,a redfa ratione 
difeordant, & diffident: ergo eo ipfo fnnt malamam ma 
lum in moribus eft , quod cum redfa ratione pugnat Ex 
quoefficir primo,vt adfus,qui fiunt, in quibus ratiolibe- 
ri 116 eft culpa,peccato, oique moris deformitate careat. 
Deinde, vt adfus libere fadti, in culpa, & vitio fint exeo, 
quod a rationis prxfcripto recedant.Rurfus obijeies, Ge,> 
nus 
& 
Tl