377
0 m moris primo -
heri Bonum autem, & malum fune differenti* monsjer-
ooDerronem quoq; voluntarij, & liberi cdftituuntur in
Lcie boni, & mali. Riideo, in obiedlis,genus mons non
conditui per ronem voluntarij, & liberi: requiritnrqui-
dem libertas in adtibus.qui fiuc.ad genus mons.adtus.n ,
‘ vi & facultate fola naturae fiiitcitra refpectum,Scordi
nem’ad ronem,tmmoddfunt naturales: Conftituitur tii
senus inoris in obiedlis per ordinem ad ronem,addus n.,
rui roni objiciuntur, per fe,eo ipfo in genere mons funt,
quatenus roni confentanei, aut diflentanei.medij, & in
differentes ex obiedlo: Omnis autem a dius,qui in genere
inoris reponitur,neceffario eft voluntarius,& liber, ciim
£t licet non inde genus morisducat ,aut faltem ronem
boni,mali,vel indifferentis,vt obijciturrationi.fed quia
per fecum ratione confentit,vel pugnat.
Ifu i Quimoquatitur,An in appetitu fenfus peccata inhae-
M u. reant lethalia,quem appetit um Theologi frequenter fen
& ibi fualitatem appellant ? quod eft quaerereian poffit in fen-
Theolo- fualitare lethale pdlm ineffe ? STh. i z.q.73 a.4. veteres
« fcholafticos fecutus, de venialibus peccatis id conceffic,
delethalibus negauit, venialia.f.in fenlualitate, inquit,
poffuntinhsrere,lethalia folum,in rone,& volutate lede
habere queunt Qu? fententia,& cognitu,& explicatu fa
ne per quam difficilis eft. Aut.n.pdM accipitur, vt eft fi
dam adtus per fubftantiam fuam,& naturam,& hoc mo
do poteffeiu appetitu fenfus,vt aperte liquet; aut vt eft
quippiam volunt ari uai,& liberu,& cunc,& vemale,& le-
thaleeft in voluntate,& rone,cum,omne pdlm fit volun
tarium,&ex aliqua mctitisdeliberatioue proficifcatur.
Caie.i.s q.74 a,4.«tS Thomg fententiam tueretur,noua
aliam, fed non veram excogitauit; ni mirum, appetitum
fenfus inhoie perfe , abfqjvllo ronis, & voluntatis actu,
hoc eft,fineconfenfu explicito,aut implicito elie liberta
cis participem,fed exiguae,tantas.f. quae fufficit ad leue,
& veniale delidlum, ad lethale non item.,,quod plenam
animi deliberationem requirit Id autem probat eo argu
mento,quod fenfus interni in hominibus, hoc ipfo,quod
Liber Quartus.
378
. conftituitur per ronem voluntarij,& 11- A auertitafine,&aDeo;&roniseft,vel in fidem quippiarta
dirigere,aut ab eo abducere Vndeopinanturfententiara
S.Thomas,& aliorum veterum fcholafticorum effe venia
lepdtifinon auertere hoxem d Deo,cum eius amicitiam
non dirimat, nec gratiam tollat: fed lethale alienat hoiS
a Deo,quia ab eius amicitia,& focietate diffugit,& |>£ea
lethale in ii det in rone , & voluntate quibus morte,& in
teritum fpiritale affert:Veniale vero pot quidem roni,&
volutati ineffe,in quibus fa , peex!ftiit,& pullulant fubitfe
& repentini fuperbiasffuuidiae ambitionis, inanis glori*,
impietatis,irsc,&odij motusiin eft tn fenfualitati.inqua
inhaeret quoqsadlus inuidie,irae,& cupiditatisiqui adluS
licetquatenus vitiofi,volutarij fint,& proindenon abfqj
rone,& voluntate fiant; vere tn per fubftantiam fuam a-
dlus,func appetitus fenfusdethale aure nequit effe in fen
fualitate,id eft,appetitu fenfus nou q> adlus lethalis cui
pae non fit fepe adlus eius appetitussfed lethale crime
mors eft,& intentus ale, & proinde r6rie,& voluntatem
aucrtit,& alienat a Deo. Veniale aute,cuius adlus eft in
B appetitu fenfus,in rone,& voluntate non ponicurraon qa
quatenus eft voluntarium pdlm ad ronem , & voluntate
non fpedlet,fed quia mortem, & interitu m gratia: no in
fert menti,& proinde eam a Deo no auellit, &abftrahit,
cum tft appetitum fenfus a redlo, & bono dimoueat Ec
hqc quidem illi.vtS Thomae fententiam exponant. For-
taflis fententia S.Thomaeconfittit in his . Primo , lethale
pdlm , quis aliqh fi: adlus qui re ipfa fit in appetitu feu-
fiiSjVtin fubie.dlo,cui ineftjfemper tfieft ronis,& volun-<
tis tanquam monentis vel faltem non reprimentis appe
titum fenfus: qra lethale pdlm uon fit, nifi mens ipfa ex-
preffe, vel raciteconfenriat • vnde menti tanq mouenti,
aut non refrenanti appetitu fenfus lethalis culpa tribui
tur,potius quam appetitui fenfus,Secundo, veniale pdlm
fsepe eft in appetitu fenfus pueniente plenam mentis de
liberationem , & fequenct iemiplenam , & imperfedlara
ronem ; vnde huiufmodi pdlm potius in appetitum fen-
fus,quamin mentem conijcirur:& potius eft peccatura
appetitus,quam mentisiquia no mens huiufmodi pecca-
funt cum mtdligentia,& rone connexi,& coniundlqfun- q tu tacere plene deliberat, fed appetitus feipfe mouecad
itiones aliquas obeunt, quas belluae praeftare, &exequs id,quod turpe, & malum eft,perfedlamquide metis de
nequeunt: Et ita, inquit,fenfus interior aliqn ronatur ia
homine circa lingularia.Quae fententia communi esetero
rumTheologorumconfenlu reijcitur.Et meritofaneiqa
ex Auguftinolib 1. retradl.c. 13.li.3. de libs.arb.c, 17. &
xs.&philofophia morali aperte conftat , nulluelie petiu
quiaiit voluntarium.Deinde, fi vtraeflet Caietanidente.
tia,oesin appetitu fenfus aitus, qu. vcrfancur in malo^
&in eo,quod turpe eft,elient peccata : polient etiam ho
mines dormientes peccare,quia appetitus fenfus folutus
«ftfoinno, H c et ro (uopprelia.Conrad i.i q.74.art 4 vt
pdittamS.Thoma fententia retineret, docuit ad lethale,
peccatum nece II a rium clfe exprefium voluntatis coni e a
fumi& proinde.rationis,& voluntatis adium :.ad veniale
vero Afficere implicitum,& tacitum confenium,qui fine
viloadtu rationis,voluntatis eiic poteft.Scd hoc funda,
metum plane iufiimu;& falium eft : quia in lethali.quo-
queerimine implicitus,& tacitus fufficu voluntatiscon-
ftidus.Du,i,d.i4.q.5.Medi.& ali; iumores i.i.q.74 a.4.
« Cord u beiivl 1.1, f u a r um q 11 i o n u m. q ■ i 3 . a i un 1 ,a p pe 1 i t
mnfusdupliciter accipi:vno modolumimr, vt prauenit
plenam ronisdeliberationem, ik tunc appellatur knlua
•itas: ita vt ea nihil aliud fit, nili appetitus lenlwsperfe-
«arn animi deliberationem pracurrens.Altero modo,vt
Plenum ronis dudium feqtutur, & ita vocatur appetitus,
enlus ,d6 lenlualitasiquofit vt omne lethale crimen Iit,
n rone ; & voluntate,quiaabfq;.plena animideliberatio-
^ 11011 committitur: Veniale vero poillt inhatere ia fen-
• a ‘! tate plenam mentis deliberationem anteuer-
„ P^* n ^ leuiter,non graulter pdt delin‘quere. In ap
I itu tu lenfus poHunt.ede adtus, qui fint venialia,dt le-
thaha peccata,quippe qui
ex pleua animi deliberatione
_i- 1 r'' v l ul pie
«noperatur.Qucntm fentetia quibufdam non placet,
fiiir., Urn 1 veterum Theologoru m mente fen
Ss ' non conucnire; na m S.Tho.p j.q.i8,ar.i,& i,p.q.
fnfenfn r“ e ’man if e ifee c cella t u r in Chnlto Dho futi-
bar,., allla *6m.inquo ch appet itus fenfus ronem feque
n e o an ’ 011 ancei bat Pracerca , veteres Icholallici ideo
b 111 Rutu ah ute. lethale peccatum elfe polle, qra
liberationem procurrens, fed imperfedtam rationem fe-
quens.QuareSjlh. 1.i.q.73.a 3.ad.3 ait;illud,quodhox
mo facit fine deliberatione rationis, 116 perfedie ipfe fa-
cit;quia nihil operatur ibi,id,qffeft principale in homi
ne; vnde ndeft perfedie adfus humanus;& perconfequens
non poceft ede perfccfe adtus virtutis, vel peccati,fed ali
quid imperfectum in genere horu : vnde talis motus fen-
fualitat is ronem prsneniens, eft pdlm veniale,quod eft,
quiddam imperfedtum in genere peccati; fic ille .Hinc
etiam eft,vt idemS.Thotn i.s.q 74 a.i ad3 negauerit,
E eccata effe in membris,aut fenlibus externis:qiua me-
ra,inqui:,corporis non funt principia adluum, fed folii
organa:vnde,&comparanturad animam monentem,fi
ent feruus,qui igitur, & non agitqpotentia; aute appeti-
t i use interiores,comparatur ad ronem quafi liberae, quia
agut quodammodo,& aguntur Sic ibi,fignificauit S.Th.
appeciuimfenlusaiiqiiperfedtam mentis deliberatione
p pracurrere,&: ideo aliqfiin eo effe venialia peccata, quo
homoex plena deliberatione non facit,& ideo potiiisdi-
cunuireiie peccata appetitus, quam mentis;at cum me-
bracorporis,& fcnlusexterniferunturad malum,iu cul
pa eft meus ipfa potiiis,quam corporis mebrum.aut fen-
lus:quia membrum,aut fenfus corporis non fe mouet.fcd
monetur ab animo.
Sexto,cutcritur,An omne lethale peccatu infit in par
te, lluerationefuperiorilAuguftinus lib ii.deTrinitatc
cap. 11 13 Si 14,duas partes diftinguit inanima,fu^erio
rem , & inferiorem . Superiorem vocat,que externacon-
templatur,& perfpicit, aut dc teporalibusfecuudu acer-
na dijudicat i Inferiorem tdeioQuas tempbralia tantumo
do cogitat,& curat, Porro parcis inferioris nomine, non
intelligit, folam partem fenfus , fed totam metem rone,
& voluntate conftantem, temporalibus tamen intetam.
ExquaAuguftinidodirinaS.Xhomas 1 1.q 74 ar-4-& S.
ik Theologi cum Mag.in 2, d.3 4- collegerunt omne lecha
ie peccatu fedem habere in parte fuperion; quia lethali
ter non peccatur, nifi cum £terna Dei regula diredto,vel
indiredto defcriturjquiapeccacu eltdidtum,fadlura,v^l
concu
