423 Inflitudonum Moralium.
m folis natura dotibus procrearetur,hifce malis foret A
noxiusex ipfacoditione paturaeiparcim vero funcpec
nia pri mus homo ex quo oes fati,
:i beneficio iuftitia, & fandlitate a
424
cu
obnoxiusexrp
cati effedla,quia primus homo ex quo oes fati, procrea
tiqjfunms, Dei beneficio iuftitia, & fandlitate acceperat
quae totum hoiem in officioc6tinebat;queq; fi eam Ada
imisconfcruaret.deriuareturin pofterosiquare ca deper
dita, quaefuperius mala commemoraui in hoiem irrupe
runt.Mala itaqsqu® alioqui ex conditione natura: hoiem
c'6fecimira,fed iuftitiaeoriginalis beneficio reprefla erat,
tantoDei munere deperdito, totum genus humanum in
undarunt.Lutherani plures alios peccati effedlus enume
ranr.vt ignorantiam Dei,c6cemptu,blafphemiam,inobc-
dienciam , odiii,diffidentia,dcfperatione, ac fimilia non
paucajVerum illi profedlo magnopere allucinant.Na ho
ru appellatione (i inrelligant adlus, & motus fubito erii-
pentes ,runcerunt perturbationes, & affedlusai: fi ver6
adlus plena animi deliberatione elicitos accipiant, tunc
funt lethaba crimina , propria voluntatecontradla.
Seccundo Quarritur.An mors corporis ira fit peccati ori
ginis effedlus; vt in oes fit peruafura? Olim inter Patres
duae fuere lententis; Qui.n.fenferunt,eos oes,quosin ex
tremo ad Indicium aduentu ChriftusDhs viuos repenet,
noefle morituros,fed innubibus obuia procefturos Chri-
fto venienti,& proinde trafituros citra morte vlla,ex hoc
flatu mortali ad immortale Beatorum caeli habitatorum
vitaois corruptionis atq; miferiae expertem Hoc aute tl-
li probare nitebantur audloritate fcripture,ea inqua,qug
habeturin prima ad Thefialon.c 4 vbi dicitur: [Nosqui
viuimus, qui relinquimur, fimul rapiemur cum illis in
nubibus obuia Chriftoin aera . 3 Vbi Paulus fe annumc-
rathoibus tunctemporis vidluris: non quod ipfe victu
rus cffet vfqsad nouiftimum mundi diem,fed more fcrip-
turae loquitur,quo vfus etia Dns nofter dixit Quem occi-
diftis inter templum,& altare . 3&tn non illi , quos tunc
Chriftus alloquebatur ludat,fed eorum parentes occidc-
runt.Ila didlum eft , ab eode Apoftolo;nouiffime diebus
iftis loquutuseft nobis in Fi lio. Illud quoq; Pauli teftimo
nium ad idem comprobandu adferebant illius opinionis
audlores,quodeft in 1. ad Cor.c. 15. vbi quod latina ledlio r Chryfoftomo, tanto vj EccldiaeChrifti dodlote mod
terarum teftimonio: primum inde;Sranmim eft orbus-hir
roinibusfemel mori ;poft hoc aute Indicium. Deinde ex
ilhs verbisiln Adam oes moriuntur;& alibis In oeshoies
rr.orspcrtrafijt Eodem pertinet illud Pfal.Quisefthomo,
qui viuit, & non videbit mortem.Paulus quoq; praedidio
ca. 1 f -prioris ad Cor. loquens de IcminejNon viuificattir
inquit, nifi prius moriatur.Deniq; in Symbolo Athanafij
confitemur oes refurredluros in fu is corporibusiRefurrc.
dlio autem non eft nifi eorii, qui per mortem ceciderunt,
In hac veterit Patrum difcordia fanegraui compouen.
da,& cocilianda,illud prius obfertiatione dignum exiftj.
mo , in eo, quem proxime pofui locoprimy, inquam ad
Corin. 15 Tresfuiffeledliones, vt notauit B Hierony in.
Epiftola ad Mjneriu,& Alexandro.Prima fuit hsec:Oesre
furgemus, fed non oes immutabimur , quam frequenter
vfurpant I at ini codices, ite Tertullianus, Ruffipusin ex.
pofitionc Symboli,Audior Commentariorum in epiftola
B.Pauli.fub Ambrofij nomine,Auguftinus atqsFuIgetitis.l
Secuda ledlio ea erat;Non oes dormiemus,fed ods taimu/,'
g tabimundquam ledtipnem habent Chryloftomus, Theo.
doretus, Iheophyladlus, Occumenius,Origcnes,Audior
qflionum 146.qua tribuuntur fandlo martyri luftindtfcf
dem habent hib lia quoq;Syriaca,& Gra ci fere oes codi.
ces.Tertia ledlio:[Oesquidd dormiemus,fed non oesim.
mutabimnr:]Hac ledlione vfi funt olim Didy mus,Alexa
der,& AchamiSjtefte Hieronymo, ea mq; modo habent hi
blia Complutenfis,& Pagninustn fua verfione Sed hccle
dlio nihil differt a prima,qua eft noftra vulgata latina.
Deindeobferuandum eft, Ambrofium Catharinum,&
Sotnm, fe veros nimis,& acres fu 1 fle csnfores prima opi-
nionis;nam Catharinus i.Cor. 15 non eft veritus dicere
Graeam ledlionem falfam cfle, & periculofam, nec polle
nifi protente fuftincritPreterea Chryfoftonuimfuiflede.
ceptum.nec exadlius remcofiderafle . Sotus vero.4 d.43.'
q.i.a.4.faltem ait pofl Concilium Trident inii,quod vul
gatam latinam editionem approbauit, prima opinione
nocarere aliquantula temericaresquta cum vulgata edi
tione latina mini me cohaerere poc. Catharinus fanedeB.
:fti
haber;[Omnesquiderefurgemus; fed non oes immutabi
mur,]Gracico lices legunNo oes dormiemus,fed oesim
mutabimur.]quafi diceret ApoftolusjNon fumus oes mo
rituri,oestntranfituri,ex hoc ftatu mortali,adftatu vita
i m mortali s.Tertui m eorum argumencu era t.qu ia credi
mus Chriftu venturum ad judicandum viuos,& mortuos
ergo aliqui funt viui futuri, qn Chriftus ad indicandum
adueniet,eosq;viuos deprehendet. Hac opinio fuit Chry
foftomt homil.41 in pri mam ad Cor.c 15 Theodoreti,
Theophyladli,Epiphani; lib.i.Tomo i.Harefi 64 prope
finem,vbi exponitilludprim^adTheffalon 4 Rapiemur
cu illis. )Qui rapitur,inquit non moritunTcrtulliani ite
li. de Refurredlione carnis, c.41 li.5 .aduerfus Marcione
ca. io. Hierony .idem cenet in epiftola ad Marcellam,qua
incipit: Magnisnosprouocasquaftionibus qu 3,Audior
Commentariorum nomine Ambrofij 1. Cor. 15. aicoes
refurgemus,qui in aduentu Diii mortui inueniemur. non
oes immutabuntur, qui in corpore funt reperti, qui fan-
us loqui debuerat. Nec prima opinioceufalfa,& pencu-
lofa damnanda eft, quam fequunturcot,ac canti Patres,
quosfupra memoraui,& Hieronymus ea, quam retuli fu
periris,ad Minerium,& Alexandru epiftola , relinquit v-
tranq;ledlionem ledloris arbicrio^teligatjquam malue
rit. Audior quoq; 1 ibri de Ecclefiafticis dogmatibus m al
terutra contineri negat aliquid haereticum Auguftinus
Catholicos effe inquit, qui hanc vel illam fequuntur, &
li.i Retradlationii c.3 3 mini me retradlat, quod ante do-
cuerat fecutus primam opinionem,fed rem totam ait di
ligentius explicandam, & tradlandam. Magiftcr etiam
neutram eft aufus improbare aut damnare : denuim.S.
Thomas vtramque docet elfe probabilem.
Poftremo eft animaduertendum,Graeam ledlionem i.
ad Cor. 15. [Non omnes dormiemus,fed omnes immuta
bimur, )fi fenfus cu vulgata ledlione conuenire nequeat,
eife omnino relinquendamift tamen poflic conuenire, tuc
nec effe refpuendam,neque primam opinionem damnan-
dli foli beaticudinis gloriaconlequencur. Augu.lib.z.dc p. dam:& licet Sotus,& Catharinus putauerint ea non pol 1
peccatoru mentis, & remifllonib.c. 33. & in librode odio r 1 ’ ■ ■ ■■■■>—
Dulcitij quaftionibusq 3 .idemq;fenlti(eTheodoru,ApoI
linarium , Diodorum feribit Hieronymus in epiftola ad
Jvlineriiijdc Alexandrum,quam fententiam noftris tepori
bus fcqui maluerunt Erafmus.Faber,Caietanus.Ifidorus
Clarius,in epift primam ad Corin cap. 15.
Secunda opinio fuit aliorum Patrum, eos omnes mori
turos,tam celeri th obitu,vt ftatim , vitae redditi Chrifto
Dlio venienti iint obuia m procefluri: hanc fequitur Aug.
li.20.de ciuitateDei,c.20 & Ii.2.Retradlationii c 34 Au
dior etiamCommentarioru in Epift B.Pauli,qui Ambro
fijnomine praenotantur, in explicatione quarti capitis
epiftolae prioris ad Theftalonicefes,ca;teri quoq; qui poft
Auguftini tepora fcripferunc.Primafius(inqua)Beda,Se
dulius, Anfelmus t.ad C01M5.& i.adThefialo.4 Hiero
nymus itidem in epiftola citata ad Mineriu, & Alexadru
refert ita fenfiffe Didy mum,Alexandru,& Achatium Ea
dem fententiam amplexati funt Scholaftici dodloresin
Qviartod.43 .Albcrius S.Th.Bonauentura,Ricardus,Sec
tus,^Durandus. Probat id quoq; multiplici diuinarum lit-
fe cohaerere : nobis tamen contra videtur,verbis quidem
differre, fed non fenfua latina ledlione in hunc modum:
Non omnes dormiemus . (id eft, Nonomnes moriemur:)
nam feriptura non raro mortem fomnum appellat: (Sed
nihilominus omnes immutabimur. )hoceft refurgemus:
itathvt hac refurredlio late fumatur pro eo , quod eft,.
de ftatu vitf mortalisad ftatum immortalemtranfueft-
ue morte intercedente,(iuenon interueniente morte F a '
tina vero editio qumhabet: (Non omnes immutabimur)
eam immutationem appellat tranfitu ad vitam cocleis
& gloriam fempiternam ,quaeerit tanciim iuftoriim.Cu
autem Gr*ci codices legunt:(omncs immutabimur) alio
fenfu immutatione acceperunt pro tranfitu videlicet ab
hoc ftatu mortali ad immortale;& proinde vtraq. ledftio
refurredlionem generalem futuram confitetur,fed diuet
fa ratione. Nam latina ledlio habet,eam elle futuram in-
terutniete morte:Gra;ca vero eam futuram infinuat abi
que morte omnium generali,fed folo tranfitu aliquorum
a mortali vita ad immortalem . Hinc efficitur vt fola ht
differentia circa morteun, an fcilicet fit omnium comma
mi
