A&.7.
«al.j.
A<ft ij
619
Inffitutlonum Moralium. 620
to Maiorum. Primi enim homines fuis liberis, ac poderis A inores refertur,-SecuduBi»ad ritus, & caeremonias facroru;
multaexemplo, inftitutione, ac more tradiderunt. Item,
cjuamuisetiam Abrahae fuerit Circuncifionis praeceptum
diuiaitusdatum, nihilominus totumillud tempus dicitur
fub lege naturae fluxiffe non quia nullum aliud praeceptum
feruaretur nifi legis naturalis, fed quia nondum erat lex
Mofis-fcripta. Hinc etiamapparet, quo pa£lo fub lege na
turae mundus tunc temporis vixiffe dicatur ; curotn pecca
tum originis in paruulis nifi aliquo remedio, quod diuina
jnftituiffet prouidentia,d eleretur; & homines non fierent
itifti,& fandbi abfq;fide Chrifti venturi, qm et fi praeceptu
Fidei fuerit, quo aliquid fupernatnrale credere holes coge
bantur, lex tn fcripta non erat. Dicitur ergo illud tempus
fuiffe legis naturalis, quia magna ex panefubea lege vi-
uebatur,quamuis aliqua diuini ac fupernaturalis iuris prae-
ceptaferuar£tur, vel inftituto, & confuetudine Maiorum,
vel iuffu etiam Dei.Quare nullo vnquam tempore per folii,
legis naturalis obferuationem homines fadlifuntiufti cora
Deo , fed perfidem,grai'am,& merita Chrifti Domini, que
ftmc venturum ede credebant.
De lege diuina. <■veteri , ftd noua. f ap, 17.
Va:riturprimo, quaelex, Diurnae nomine intel-
ligatur? Dicimus, Diuinam legem vocari , quam
Deusproximfi per feipfum impofuiccam hac
rationea naturali legediftinguitur, qupdhanc
Deustaquam naturae audior condituir,vnde eam pernacu
ram condit, ac ponit; Diuinan legem , non pet naturam,
fed praeter, & fupranaturam tradit . Verbi gratia ; iubet
Deus parentibus honorem deferre,egentium inopiamfub
leuare,depolitum reddere, cuiquefuum ius tribuere: fed
hoc per ipfam rationis, & intelligentiae humans naturam
prsfcribit.ac pncipit:at quod denma bonorum pars Sacer
dotibus foluatur; quod osftauodie infans circumcidatur;
quod facraBiptifmatts vnda abluamur, non per natura fed
perlege datam nouam,autveterem, Deus ipfe imperauit.
Secundo quaeritur,Quopitlo lex vetusd Deodataef-
ternum, ad ciuilem populi gubernationem. Omnis enim
bene inditura Refpublica tria prsceptoru genera conti
net :alia quide,qusad (inguloru ciuiu mores;alia, quae ad
Religionem,alia,quae ad Rempubhca m pertinent.
Quaro quatitur, An lex vetus eam colentibus, &fer-
uantibus tantummodo temporaria , line terrena, vti prs-
udum, & mercedem promitteret ? Olim Fauftus Mani,
chaeus legem veterem refpuebat,quia terram tantum,non
'coelum promittebat. Cui Auguftinus refpondet libro quar
to contra Fauftum,capite fecundo:Temporalium quidem,
inquit rerum promiffiones cedamento veteri contineri, &
ideo vetus teftamentum appellari, nemo nodrum ambi-
git:eoquodeterns vitapromiflio, regnumque calorum
ad nouum pertinet teftamentum Sed in illis temporali
bus,figuras fuille futurorum, qua impleremur in nobis, in
quos finis faculorum obuenit nonfufpiciomeaffed Apo-
llolicus Intelledius, dicente Paulo, cum de talibus loque
retur : Hac omnia figura noftri fuerunt. Et iterum: Hac y p .
B cmniainfigaracontingebantillis.Nonergo vetus tefta- IQ "
mentum,adconfequendasillas ptomifliones.fedadintel-
ligcndasin eis nom teftamenti pranunciatioues accipi-
mus,Idem Auguftinus libro i,-<.deCiuitateDeic 11 .ait:Ve
tus dicitur teftamentum,quia promifliones terrenas habet:
&perlefum Chriftum futurum fieret teftamentum no
uum,quo regnum cj lorum promitteretunhunc enim ordi
nem feruari oportebat. Sicut in notio quoque homine, qui i.Cot.
inDeum proficit, id agitur,quod ait Apoftolus; vt non fit 1 j.
prius, quod fpirituale eft, fedquod animale , poftea vero
fpirituale.Haec ille Sed hac veteris,& nouit tefta menti dif
ferentia, non eft fic intelligenda, vc vetus teftamentum
cultoribus fuis Iclum terrena promitteret, aut tanquam
vltimum bonorum operum pramium : Sed quod lex vetus
terrena bona promittebat, quibus ad eius obferuationem
inuitabat,alliciebat,& monebat holum volutates.Solet.n,
quifque talibus promiffis incitari,&fledli.Contra vero,lex
noua,potivishortaturhominesad paupertatem,& bonoru
temporalium abdicationem,ad honoris,dignitatis & pote
fe dicatur ; cum tamen etiam in Scripturis legemus effe Q tia contemptionem . Lex vetus ipfam obferuantibus pro
ditam per Angelos, & clfe latam aMofe ? cumEzechielis
itidem. 2-0. dicatureffe lex non bona \ ait enim Deuslu-
da:is:Dedi eis praecepta non bona, & iudiciapn quibus non
viu6t: & Petrus iugum appellat, quod uecnos,inquit,nec
patres noftri portare potuimus Dicimus, eam legem effe
datam a Deo, minifterio tamen Angeli, qui nomine,& au-
dloritate Dei cumMofe loquebatur, & quia Deum ipfum
referens, eius vice,& munere fungebatur, paflimin facris
literis Dominus perhibetur. Et quia deinde Mofes legem
latam a Deo minifterio Angeli acceptam,populo promul-
gauit tradidit.explicuit, fcripfit,ideo dicitur lex Mofis.
Eorum vero , quas protulimus ex Ezechiele verborum
fenfushic eft . Comminatur Deus fe grauicer puniturum
populum fuum eoquodeius praecepta neglexerit,leges,&
iura perfregerit; Et ideo inquit 5 dedi f praeterito profu
turo fumpto ideft dabo eis prgeepta non bona,quali dicat,
Tradam eos in manus, & poteftacemdominorum , qui eos
durii, & acerbi tradlent, & imponat eis tributa, & onera
mittebat vitas longitudinem, liberorum procreationem,
frudtuum,i terra nafcentium vbertatem, & copiam,terra
meile,ladle, frumento, vino, & oleo abundantem.At non
obtemperantibus legi,comminabatur huiusquoquev cae
mala,&incommoda,vt fic deterrentur a malo. Vndi idem
Augullinus in libro contra Adimancium Manichaei dilcipu
Ium,capite tertio docet,in veteri quoque teftamentoapud ^
Ifaiam Prophetam promitti fpadonibuseadem,quae inno -
no teftamento Eunuchis promittuntur i Chnfto. Nam
ficut Chriftus dicit effe quofdam, qui feipfoscaftrauerunt
propter regnum catiorum,fic Ifaias dicit; Haec dicit Domi
nus Eunuchis, qui cuftodierint praecepta mea, & elegerint
fibi,quae ego volo,& capaces fuerint teftamenti mei, dabo
illis in domo mea & in muro meo locum nomina tiffimum,
meliorem multo filiorum, & filiarum nomen aeternum da
bo illis neque vnquam deerit.Et fubiungit Augullinus;
Cenis quibufdam vmbris', & figuris rerum ante Domini
aduentum fecundum mirabilem, atque ordinatiflimam di
n - 1 ,.. t e! - « • * « 1 — : «ao
grauia, leges afperas,& intolerabiles. ^ Et iudicia, in qui- £> ftributione temporum populus ille tenebatur,qui teftaone-
Kne non tKiiot- dT U ao i ^ r a • mn f., — «... « * ! . t- .. . _ l • . * . P . > n a n a .
bus non viuet. ^ Hoc eft dicere;Quia mea praecepta ferua
re noluerunt, quorum obferuatione hac vita (ruerentur,fi
'vellent;ideo fubijciameos feruituti eorum ,qui ipfis prae
cepta dabunt,quorum tamen obferuatio nondabic eis,
quam tantopere vitam defiderant .Petrus vero Apoftolus
iugum ipfam legemappellat: quia quid faciendum , quid
fugiendum, docebat quidem illa; auxilium vero, & opem
ad bonum faciendum , & malum deuitannum minimS
prxftabat.
lertio quaeritur, Quot genera Praeceptorum lex vetus
contineretlTria prarcepcorum genera; quorum alia ad Un
gulorum vitam & mores componendos,& formandos per-
linebat,& ideo Moralia dicuntur:A!ia vero ad Caeremoni
as, & ritus religionis , qua debitus Der cultus,honor, &_•
veneratio defertur ; & vocantur Caerimonialia praecepta:
Aliadeoique fperflabant ad bonam eipublicaeadminiftra
tionemciuilem,quibus humana ciuiuin falus,pax,& tran
quillitas conferuaiur,& haec Iudicia!ia praecepta nominan
tur.Quo fit.vc in facris literis fxpe hax triaconiungantur
Praecepta,Caeremonia:,!udioia. Primum, (vtidiximus)ad
rum vetus accepit. Tanta praedic at io, & praenunciacio no
ni teftamenti eft, nulla in Euangelica,atque Apofiolicadi-
fciplina reperiant ur quamuis ardua,& diuina prxeepta, &
promiffa,quae illis etiam libris veteribus definit. Haccibi,
quae poftea idem Auguftinus libro 1. Retradlationu cap.
2i . fic corrigit: Quod dixi, vt nulla in Euangelica,atque
Apoftolicadifciplina re periantur, quamuis ardua, & diui-
na prxeepta , Sc promiffa , qux illis etiam libris veteribus
definit; addendum erat. atque dicendum : Vt pene nulla
in Euangelica,atq; Apoflolica dorflrina repebantur,qua-
uis ardua,& diuina praecepta ,quae i Ilis cciam libris veceri-
bus definit. Quid eftenirn, quod in fermone Euangelico
inMonteDominus dicit: Audiftisquia didtum eft anti
quis hoc. Ego autem dico vobis hoc; fi nihil ipfe amplius
prpcipit,quamprgceptumeft in illis veteribus libris. De
inde regnum coelorum illi populo fuiffe promiffum, non
legimus in his,qux premifla fune lege data per Mofen in
rronte Sinai. Proinde fi figurae difemiantur, cmniaibi
Propheta reperientur, qux funt prrrfentara. vel expe
llantur praefentanda per Chriftum. Veruntamen propter
quxdam
