(?23 Infbtudonum
tiare, Se fua» famili* benfi praeelfe: partim etiam in ex ter-
Kishominibus,cuiiifmodi funtaduenx,5e peregrini. Vn-
de in lege veteri funt data praecepta de Rege,ac Principe,
de Magiftratibus,atq; Indicibus, de priuacisciuibus, item
de externis,nimirum aduenis, Se peregrinis. Item de fer
iris,ac liberis hominibus,de filijs, de parentibus, de pro
pinquis, Se decontradlibusineundis.
PRAECEPTA
De T{ege eligendo creando. Cap. IV.
P Rimo quaeritur,Quatnam fuerit prima, &antii|«agu
bernationisin Ifraelinco populo forma? Refpon-
deo; nufqua praecepifle Deum populo fuo , vt Rege
cligeier,& haberet: voluit potius per ludices,Se Sacerdo
tes, quam per Reges Rempublicam Ifraeliticam admini-
ftrari. Nouerat nimirum Deus nimiam Regum potentia
facile in fasuitiam verti , Se Reges ipfos i fuis Maioribus
degenerare,& tyrannos euadere.Gubernauit igitur Deus
populu k fe eledtum, primiim dudtu Molis, qui principio
£nc iudicibus.Se Magiftratibus volente populum,ac Sena
tum ad confilia vncabatjeifdem iura reddebat. Poftea fo
ceri fui lethrocofilqs.Se monitis elegit feptuaginta duos
Seniores, Se (ingulis tribubus fex,qui leuiora negocia cu
rarent. Mofi fucesftitjofufi populi dux, Se Imperator .
Deindfi adminifirauir Deus eandem Rempublicam opera,
& minifterio Indicum,hoc eft,Gubernatorum;hi .n,dice
bantur ludices, quod penes eos elfet audoritas, Sepocc-
(hsdicendi ius,& Rempublicam moderandi.fednonnili
iuxtaipfiuslegis data: prsfcriptum. vnde eorum pote-
ftasnonerat regia, Se arbitraria, fediuxtaMoffs leges &
inftitma. Diademate,aut fcepro ficuti Reges,mmimfi vte
bantur: Hsreditarij non erant, fed partim confilio.Se au-
doritate prudentium hoium creabantur, partim lingula
ri Dei vocatione defignad eligebantur,Bella fufeipiebae,
gerebat, i«s dicebar, fed in oibusMoOs legem fequebatur:
tributanonimponebant vtReges; nihilqaeetiam,vt Be
es,arbitratu fuo iudicabant,fed ou,v,i lex ipfa praeferi- <
it,decernebar,& idcirco i.Reg 8.cum populus 4 Saraue
1e Regi fibiflagitaflet,ne Gentibus.f. hac et in parte in
feriores viderentur,dixit DeusSamueli; Audi voce popu
li in olbus.qus loquuntur tiohnon. n te abjecerunt, fed
me,ne regnem fuper eos.ludices,n Republicam admini-
ftrabantexprtefcnpto legis diuinitus datae; Kegesverd
nutu,Se imperio fuo.
Secunddquasritur, Quatefiet rat io Reipublicac admini
ftradse, qua ^ludices populuslfraelincus regebatur?Rh-
deo,ea fuilfe mixta ex Ariftocratia, Se Democratia ; vnus
quide praeficiebatur tanqua optimus,fed promifeue ex po
pulo,qui toti Reipub. praeerat; at monarca, fiue rex no e-
rat,quia,vt dixi,no arbi tratu fuo,fed ex legis prxfcnpto
ou faceredebebat. Etqmaiftiludiceseledinne populi,
vel falte eiusconfenfu creabantur, ea tenus erat quodam
modo Democratia,quaex populo aliqui praeficiutur,mo
do hi,enodoi\li. Er quia nonnifi probi viri in ludices eli
gebantur , ideo frh ei parte erat quxda ro Ariftocratix,
qua boni,tone ptobitatis.Se integritatis Reipub. praefunt. :
Tertio quaeritur , quana fuerint praeceptadekegecrea-
do tradita ? Nequaquam prxeepit Deus vti Rex Hebrais
praeficeretur;collicuit th, vt fi qn illi more Gentium Re
gem (ibi praficerent,eii diligeret cu odio, aut nouemco-
ditionibus.quae habentur Deut.17. Prima coditio ea fuit,
vt nonnifi Dei confilio.Se nutu crearetur, nimirum,ne ef-
fet in populo feditio.dum Rex digeretur. Secunda codi-
tio:vt non externus, fed Hebraeus rex coaftitueretur: vc
.f.hac tone Rex populum libi fubiedtu dii igeret, & vicif-
fim diligeretur k populo, & ne clues induceret ad alias le-
gesaliamve religionem. Tertia conditio,vc cum regnum
accepilfeqnoa multiplicaret fibi equos, nec amplumlequi
tatu compararet Ita fiebat, nfieffec belloru amator', fed
pacis, Se quietis ftudiofus, Se ois prorfus ludatis tolleba
tur occa iio eundi in Aegyptum . vnde equi comparaban
tur . Quarta: ne multiplicaret fibi vxores; nfi hac vj occa
fione niovu illediftrahereturd regni negocijs;Se nfi filios
muidplicando.elfet oneri populo. Quintam! auri argen-
tiu copiam fibi pararet,atque cumularet? id aut eo perti
acbat.n!Rex populum expilaret, fiauarus efler,& lucri
Moralium. <524
cupidus Sexta vt curaret fibi defcrlbi exemplar diuinaHe
gis, qu4mcaftigatiflimum, hoc eft ad exemplar eorum,
qui erant legis periti.quales erant Sacerdotes, & Leuiti;
vt ficillc affuefeeret Deuro fuum timere,reutreii,aedifice
ret feruare oii legis mandata Sequod redlum eft,indica
re. Septima conditio: vt exemplar illud legis fic deferi-
ptumapud fe haberet. &in eolegeret eundis fua: vitae
diebus; nempe, v- bene prxelfet.Se Rempublicam admi-
nifirarer Odaua: ne exiolleret cor fuum; hoc eft, nfi ci-
ues fibi fubditoscontemneret, vexaret,opprimeret No
na me vnquatn ab xquo, &. iufto deflideret; vc ita cuique
ius fuum tribueret
Quarto quaeritur, Quid eft quod 1 .Reg 8. clf; Hoc erit
ius Regis qui imperai urus eft nobis; filios veftros tollet,
Se ponet in curribus fuis(hoc eft^prxficiet facieiq - , fibi e-
quites,Se prxeurfores quadrigarum fuarum :& cdftituet
fibi tribunos, Se centuriones, & aratoies agrorufuorum,
Se meffotC5fegeium,& fabros armorum,& currtuiro fuo-
rum. (vult dicere,ex eis faciet fibi fabros ferrarios, Se fa
bros lignarios ) filias quoq; veftras faciet fibi vnguenta-
rias,& focarias, culinarias, 8e panificas, hoc eft, piftrices.
Agros quoque veftros,St v ineas, Se oli ueta optima tollet,
Se dabit feruis fuis. fed St fegeies veftras & vinearii red
ditus addecimabit vt det Eunuchis,& famulis fuis,feruo*
fit veftros,Se ancillas,iuuenes optimos, St .afinos auferet,
Seponet in opere fuo. Gregesquoque veftros addecima
bit: vosq; eritis ei ferui. Sunt qui exiftimenr, bxc omnia,
quatibi referutur, Regibus efteconceffa perinde aefief-
fent iura regalia, St Regis,oh bona nottra elfe ; itavtipfe
fit Dhsolum noftrorurn bonorum mc»biiium,fe mouentiii
& flabilium. Sed longe pratftat eorum fnla dicentium,ea
olaibi referri tanquamper ironia didfa ; volebat.n.Deus
populum fuum J Rege petendo, Se creando abfterrere ;
vnde dicebar,Hic erit Rex.quem vobis petiftis.Seefflagi-
caftis: nimirumille hasc, & baecfaciet vidcteeigoquales
foleant efle Regis mores, his n moribus, Se hac confuetu
dine vtentur erga vos Reges: aut ea locum habere,qh pu
blica neceffitas poftulet,alicq lyran.ca iura sut,noregia.
PRAECEPTA
'De xquitate^ charitate inter emes tenen
da, & conferuanda. Cap V.
P Rimo quiritur ad qusnamcapita potiflimu reuoca
ri queant praecepta de ciuibus data? Ad triareuoca
tur capita: Alia n datafuntjVtciuesbeneftrncipi-
bus fuis ac Magiftratibus parerent: Alia, vt inter fecoem
pacem.Se concordiam,& beneuolentiam alerent,fouerec
Se conferuarent. Alia, vc benfi fuae familiae prselfent,Se re
domefticam adminiftrarent.Deucer. c.ix qumdampraece
pta tradunturadmutuam inter ipfos beneuolentiam cd-
cilianda,Se tuendam apta,Se appofita,ha;c nimirum:Non
videbis, inquit, bouem fratris tui.aut ouem.errantem &
prxteribisifedreducesfratrituo. Se caet ducesindomutn
tuara Se erunt apud cequamdiu ea quamac frater tuus.Sd
recipiat Similiter facies de Afino,Sc veftimento Sedeom
ni rc fratris rui, qua: perierit: fi inueneris eam , nfinegli-
gas,eamquafi alienam.Icemjllud quod fequitur. Si vide
ris afinum fratris tui,aut boue ceeidifle in via,non defpi-
cies.Sed fuhleuabiscum eo. Nimirumcharitas tefte Apo-
ftolojconfiderac quae alioru fune: eius eft vis propria vt
quifquenonquaeraqqus fua funt,fed qux alterius Ibidfi
prsecipitur; vt vir Se foemina diftindlis veftibus vtatur ne
vir. f foeminea,nec fot mina virili vefte induatunnimirura
vt occafio multorum maloru fi medio tum in viris,tum in
feminis penitus tolleretur,Se pax conferuaretur, Se quia
apud gentes quafda erat in more pofitum, vt viri Dijsfa-
crificantes vterentur foemineis veftibus,Se ffminte virili;
busindumentis,vtteftaturS.Th i.i q tot.art 6.ad8 lbi
dem quoq; praecipit !ex,vt qui in arbore, vel in terra ni
dum auis inuenirec,Se matrem pullis vel otiis incubante,
is caperee fibi tantum pullos vel oua, Se matrem libere a-
bire fincrec.Ica fiebat, ne plurimhm Reipublicar, Se com
muni bono noceret- nam fi matrem quoque fibifumeret,
procreatione auiu impediret: tu ecquia praefentib. reb.,
Se bonis iuvti debemus,vtalijs aliqd relinquam", no o»
